atha dvitīyaḥ sargaḥ
sa sāgaramanādhr̥ṣyamatikramya mahābalaḥ।
trikūṭasya taṭē laṅkāṁ sthitaḥ svasthō dadarśa ha ॥1॥
tataḥ pādapamuktēna puṣpavarṣēṇa vīryavān ।
abhivr̥ṣṭastatastatra babhau puṣpamayō hariḥ॥2॥
yōjanānāṁ śataṁ śrīmāṁstīrtvāpyuttamavikramaḥ।
aniḥśvasan kapistatra na glānimadhigacchati ॥3॥
śatānyahaṁ yōjanānāṁ kramēyaṁ subahūnyapi ।
kiṁ punaḥ sāgarasyāntaṁ saṅkhyātaṁ śatayōjanam ॥4॥
sa tu vīryavatāṁ śrēṣṭhaḥ plavatāmapi cōttamaḥ।
jagāma vēgavān laṅkāṁ laṅghayitvā mahōdadhim ॥5॥
śādvalāni ca nīlāni gandhavanti vanāni ca ।
madhumanti ca madhyēna jagāma nagavanti ca ॥6॥
śailāṁśca tarusañchannān vanarājīśca puṣpitāḥ।
abhicakrāma tējasvī hanūmān plavagarṣabhaḥ॥7॥
sa tasminnacalē tiṣṭhan vanānyupavanāni ca ।
sa nagāgrē sthitāṁ laṅkāṁ dadarśa pavanātmajaḥ॥8॥
saralān karṇikārāṁśca kharjūrāṁśca supuṣpitān ।
priyālān muculindāṁśca kuṭajān kētakānapi ॥9॥
priyaṅgūn gandhapūrṇāṁśca nīpān saptacchadāṁstathā ।
asanān kōvidārāṁśca karavīrāṁśca puṣpitān ॥10॥
puṣpabhāranibaddhāṁśca tathā mukulitānapi ।
pādapān vihagākīrṇān pavanādhūtamastakān ॥11॥
haṁsakāraṇḍavākīrṇā vāpīḥ padmōtpalāvr̥tāḥ।
ākrīḍān vividhān ramyān vividhāṁśca jalāśayān ॥12॥
santatān vividhairvr̥kṣaiḥ sarvartuphalapuṣpitaiḥ।
udyānāni ca ramyāṇi dadarśa kapikuñjaraḥ॥13॥
samāsādya ca lakṣmīvām̐llaṅkāṁ rāvaṇapālitām ।
parikhābhiḥ sapadmābhiḥ sōtpalābhiralaṅkr̥tām ॥14॥
sītāpaharaṇāt tēna rāvaṇēna surakṣitām ।
samantād vicaradbhiśca rākṣasairugradhanvibhiḥ॥15॥
kāñcanēnāvr̥tāṁ ramyāṁ prākārēṇa mahāpurīm ।
gr̥haiśca girisaṅkāśaiḥ śāradāmbudasannibhaiḥ॥16॥
pāṇḍurābhiḥ pratōlībhiruccābhirabhisaṁvr̥tām ।
aṭṭālakaśatākīrṇāṁ patākādhvajaśōbhitām ॥17॥
tōraṇaiḥ kāñcanairdivyairlatāpaṅktivirājitaiḥ।
dadarśa hanumān laṅkāṁ dēvō dēvapurīmiva ॥18॥
girimūrdhni sthitāṁ laṅkāṁ pāṇḍurairbhavanaiḥ śubhaiḥ।
dadarśa sa kapiḥ śrīmān purīmākāśagāmiva ॥19॥
pālitāṁ rākṣasēndrēṇa nirmitāṁ viśvakarmaṇā ।
plavamānāmivākāśē dadarśa hanumān kapiḥ॥20॥
vapraprākārajaghanāṁ vipulāmbuvanāmbarām ।
śataghnīśūlakēśāntāmaṭṭālakāvataṁsakām ॥21॥
manasēva kr̥tāṁ laṅkāṁ nirmitāṁ viśvakarmaṇā ।
dvāramuttaramāsādya cintayāmāsa vānaraḥ॥22॥
kailāsanilayaprakhyamālikhantamivāmbaram ।
dhriyamāṇamivākāśamucchritairbhavanōttamaiḥ॥23॥
sampūrṇā rākṣasairghōrairnāgairbhōgavatīmiva ।
acintyāṁ sukr̥tāṁ spaṣṭāṁ kubērādhyuṣitāṁ purā ॥24॥
daṁṣṭrābhirbahubhiḥ śūraiḥ śūlapaṭṭiśapāṇibhiḥ।
rakṣitāṁ rākṣasairghōrairguhāmāśīviṣairiva ॥25॥
tasyāśca mahatīṁ guptiṁ sāgaraṁ ca nirīkṣya saḥ।
rāvaṇaṁ ca ripuṁ ghōraṁ cintayāmāsa vānaraḥ॥26॥
āgatyāpīha harayō bhaviṣyanti nirarthakāḥ।
nahi yuddhēna vai laṅkā śakyā jētuṁ surairapi ॥27॥
imāṁ tvaviṣamāṁ laṅkāṁ durgāṁ rāvaṇapālitām ।
prāpyāpi sumahābāhuḥ kiṁ kariṣyati rāghavaḥ॥28॥
avakāśō na sāmnastu rākṣasēṣvabhigamyatē ।
na dānasya na bhēdasya naiva yuddhasya dr̥śyatē ॥29॥
caturṇāmēva hi gatirvānarāṇāṁ tarasvinām ।
vāliputrasya nīlasya mama rājñaśca dhīmataḥ॥30॥
yāvajjānāmi vaidēhīṁ yadi jīvati vā na vā ।
tatraiva cintayiṣyāmi dr̥ṣṭvā tāṁ janakātmajām ॥31॥
tataḥ sa cintayāmāsa muhūrtaṁ kapikuñjaraḥ।
girēḥ śr̥ṅgē sthitastasmin rāmasyābhyudayaṁ tataḥ॥32॥
anēna rūpēṇa mayā na śakyā rakṣasāṁ purī ।
pravēṣṭuṁ rākṣasairguptā krūrairbalasamanvitaiḥ॥33॥
mahaujasō mahāvīryā balavantaśca rākṣasāḥ।
vañcanīyā mayā sarvē jānakīṁ parimārgatā ॥34॥
lakṣyālakṣyēṇa rūpēṇa rātrau laṅkāpurī mayā ।
prāptakālaṁ pravēṣṭuṁ mē kr̥tyaṁ sādhayituṁ mahat ॥35॥
tāṁ purīṁ tādr̥śīṁ dr̥ṣṭvā durādharṣāṁ surāsuraiḥ।
hanūmāṁścintayāmāsa viniḥśvasya muhurmuhuḥ॥36॥
kēnōpāyēna paśyēyaṁ maithilīṁ janakātmajām ।
adr̥ṣṭō rākṣasēndrēṇa rāvaṇēna durātmanā ॥37॥
na vinaśyēt kathaṁ kāryaṁ rāmasya viditātmanaḥ।
ēkāmēkastu paśyēyaṁ rahitē janakātmajām ॥38॥
bhūtāścārthā vinaśyanti dēśakālavirōdhitāḥ।
viklavaṁ dūtamāsādya tamaḥ sūryōdayē yathā ॥39॥
arthānarthāntarē buddhirniścitāpi na śōbhatē ।
ghātayantīha kāryāṇi dūtāḥ paṇḍitamāninaḥ॥40॥
na vinaśyēt kathaṁ kāryaṁ vaiklavyaṁ na kathaṁ bhavēt ।
laṅghanaṁ ca samudrasya kathaṁ nu na bhavēd vr̥thā ॥41॥
mayi dr̥ṣṭē tu rakṣōbhī rāmasya viditātmanaḥ।
bhavēd vyarthamidaṁ kāryaṁ rāvaṇānarthamicchataḥ॥42॥
nahi śakyaṁ kvacit sthātumavijñātēna rākṣasaiḥ।
api rākṣasarūpēṇa kimutānyēna kēnacit ॥43॥
vāyurapyatra nājñātaścarēditi matirmama ।
nahyatrāviditaṁ kiñcid rakṣasāṁ bhīmakarmaṇām ॥44॥
ihāhaṁ yadi tiṣṭhāmi svēna rūpēṇa saṁvr̥taḥ।
vināśamupayāsyāmi bharturarthaśca hāsyati ॥45॥
tadahaṁ svēna rūpēṇa rajanyāṁ hrasvatāṁ gataḥ।
laṅkāmabhipatiṣyāmi rāghavasyārthasiddhayē ॥46॥
rāvaṇasya purīṁ rātrau praviśya sudurāsadām ।
praviśya bhavanaṁ sarvaṁ drakṣyāmi janakātmajām ॥47॥
iti niścitya hanumān sūryasyāstamayaṁ kapiḥ।
ācakāṅkṣē tadā vīrō vaidēhyā darśanōtsukaḥ॥48॥
sūryē cāstaṁ gatē rātrau dēhaṁ saṅkṣipya mārutiḥ।
vr̥ṣadaṁśakamātrō’tha babhūvādbhutadarśanaḥ॥49॥
pradōṣakālē hanumāṁstūrṇamutpatya vīryavān ।
pravivēśa purīṁ ramyāṁ pravibhaktamahāpathām ॥50॥
prāsādamālāvitatāṁ stambhaiḥ kāñcanasannibhaiḥ।
śātakumbhanibhairjālairgandharvanagarōpamām ॥51॥
saptabhaumāṣṭabhaumaiśca sa dadarśa mahāpurīm ।
talaiḥ sphaṭikasaṅkīrṇaiḥ kārtasvaravibhūṣitaiḥ॥52॥
vaidūryamaṇicitraiśca muktājālavibhūṣitaiḥ।
taistaiḥ śuśubhirē tāni bhavanānyatra rakṣasām ॥53॥
kāñcanāni vicitrāṇi tōraṇāni ca rakṣasām ।
laṅkāmudyōtayāmāsuḥ sarvataḥ samalaṅkr̥tām ॥54॥
acintyāmadbhutākārāṁ dr̥ṣṭvā laṅkāṁ mahākapiḥ।
āsīd viṣaṇṇō hr̥ṣṭaśca vaidēhyā darśanōtsukaḥ॥55॥
sa pāṇḍurāviddhavimānamālinīṁ
	mahārhajāmbūnadajālatōraṇām ।
yaśasvinīṁ rāvaṇabāhupālitāṁ
	kṣapācarairbhīmabalaiḥ supālitām ॥56॥
candrō’pi sācivyamivāsya kurvaṁ-
	stārāgaṇairmadhyagatō virājan ।
jyōtsnāvitānēna vitatya lōkā-
	nuttiṣṭhatē’nēkasahasraraśmiḥ॥57॥
śaṅkhaprabhaṁ kṣīramr̥ṇālavarṇa
	mudgacchamānaṁ vyavabhāsamānam ।
dadarśa candraṁ sa kapipravīraḥ
	pōplūyamānaṁ sarasīva haṁsam ॥58॥
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē dvitīyaḥ sargaḥ