atha navamaḥ sargaḥ
tasyālayavariṣṭhasya madhyē vimalamāyatam ।
dadarśa bhavanaśrēṣṭhaṁ hanūmānmārutātmajaḥ॥1॥
ardhayōjanavistīrṇamāyataṁ yōjanaṁ mahat ।
bhavanaṁ rākṣasēndrasya bahuprāsādasaṅkulam ॥2॥
mārgamāṇastu vaidēhīṁ sītāmāyatalōcanām ।
sarvataḥ paricakrāma hanūmānarisūdanaḥ॥3॥
uttamaṁ rākṣasāvāsaṁ hanumānavalōkayan ।
āsasādātha lakṣmīvān rākṣasēndranivēśanam ॥4॥
caturviṣāṇairdviradaistriviṣāṇaistathaiva ca ।
parikṣiptamasambādhaṁ rakṣyamāṇamudāyudhaiḥ॥5॥
rākṣasībhiśca patnībhī rāvaṇasya nivēśanam ।
āhr̥tābhiśca vikramya rājakanyābhirāvr̥tam ॥6॥
tannakramakarākīrṇaṁ timiṅgilajhaṣākulam ।
vāyuvēgasamādhūtaṁ pannagairiva sāgaram ॥7॥
yā hi vaiśravaṇē lakṣmīryā candrē harivāhanē ।
sā rāvaṇagr̥hē ramyā nityamēvānapāyinī ॥8॥
yā ca rājñaḥ kubērasya yamasya varuṇasya ca ।
tādr̥śī tadviśiṣṭā vā r̥ddhī rakṣōgr̥hēṣviha ॥9॥
tasya harmyasya madhyasthavēśma cānyatsunirmitam ।
bahuniryūhasaṁyuktaṁ dadarśa pavanātmajaḥ॥10॥
brahmaṇō’rthē kr̥taṁ divyaṁ divi yadviśvakarmaṇā ।
vimānaṁ puṣpakaṁ nāma sarvaratnavibhūṣitam ॥11॥
parēṇa tapasā lēbhē yatkubēraḥ pitāmahāt ।
kubēramōjasā jitvā lēbhē tadrākṣasēśvaraḥ॥12॥
īhāmr̥gasamāyuktaiḥ kārtasvarahiraṇmayaiḥ।
sukr̥tairācitaṁ stambhaiḥ pradīptamiva ca śriyā ॥13॥
mērumandarasaṅkāśairullikhadbhirivāmbaram ।
kūṭāgāraiḥ śubhāgāraiḥ sarvataḥ samalaṅkr̥tam ॥14॥
jvalanārkapratīkāśaiḥ sukr̥taṁ viśvakarmaṇā ।
hēmasōpānayuktaṁ ca cārupravaravēdikam ॥15॥
jālavātāyanairyuktaṁ kāñcanaiḥ sphāṭikairapi ।
indranīlamahānīlamaṇipravaravēdikam ॥16॥
vidrumēṇa vicitrēṇa maṇibhiśca mahādhanaiḥ।
nistulābhiśca muktābhistalēnābhivirājitam ॥17॥
candanēna ca raktēna tapanīyanibhēna ca ।
supuṇyagandhinā yuktamādityataruṇōpamam ॥18॥
kūṭāgārairvarākārairvividhaiḥ samalaṅkr̥tam ।
vimānaṁ puṣpakaṁ divyamārurōha mahākapiḥ।
tatrasthaḥ sarvatō gandhaṁ pānabhakṣyānnasambhavam ॥19॥
divyaṁ saṁmūrchitaṁ jighranrūpavantamivānilam ।
sa gandhastaṁ mahāsattvaṁ bandhurbandhumivōttamam ॥20॥
ita ēhītyuvācēva tatra yatra sa rāvaṇaḥ।
tatastāṁ prasthitaḥ śālāṁ dadarśa mahatīṁ śivām ॥21॥
rāvaṇasya mahākāntāṁ kāntāmiva varastriyam ।
maṇisōpānavikr̥tāṁ hēmajālavirājitām ॥22॥
sphāṭikairāvr̥tatalāṁ dantāntaritarūpikām ।
muktāvajrapravālaiśca rūpyacāmīkarairapi ॥23॥
vibhūṣitāṁ maṇistambhaiḥ subahustambhabhūṣitām ।
samairr̥jubhiratyuccaiḥ samantātsuvibhūṣitaiḥ॥24॥
stambhaiḥ pakṣairivātyuccairdivaṁ samprasthitāmiva ।
mahatyā kuthayā’’stīrṇāṁ pr̥thivīlakṣaṇāṅkayā ॥25॥
pr̥thivīmiva vistīrṇāṁ sarāṣṭragr̥haśālinīm ।
nāditāṁ mattavihagairdivyagandhādhivāsitām ॥26॥
parārghyāstaraṇōpētāṁ rakṣō’dhipaniṣēvitām ।
dhūmrāmagurudhūpēna vimalāṁ haṁsapāṇḍurām ॥27॥
patrapuṣpōpahārēṇa kalmāṣīmiva suprabhām ।
manasō mōdajananīṁ varṇasyāpi prasādhinīm ॥28॥
tāṁ śōkanāśinīṁ divyāṁ śriyaḥ sañjananīmiva ।
indriyāṇīndriyārthaistu pañca pañcabhiruttamaiḥ॥29॥
tarpayāmāsa mātēva tadā rāvaṇapālitā ।
svargō’yaṁ dēvalōkō’yamindrasyāpi purī bhavēt ।
siddhirvēyaṁ parā hi syādityamanyata mārutiḥ॥30॥
pradhyāyata ivāpaśyatpradīpāṁstatra kāñcanān ।
dhūrtāniva mahādhūrtairdēvanēna parājitān ॥31॥
dīpānāṁ ca prakāśēna tējasā rāvaṇasya ca ।
arcirbhirbhūṣaṇānāṁ ca pradīptētyabhyamanyata ॥32॥
tatō’paśyatkuthāsīnaṁ nānāvarṇāmbarasrajam ।
sahasraṁ varanārīṇāṁ nānāvēṣavibhūṣitam ॥33॥
parivr̥ttē’rdharātrē tu pānanidrāvaśaṅgatam ।
krīḍitvōparataṁ rātrau prasuptaṁ balavattadā ॥34॥
tatprasuptaṁ virurucē niḥśabdāntarabhūṣitam ।
niḥśabdahaṁsabhramaraṁ yathā padmavanaṁ mahat ॥35॥
tāsāṁ saṁvr̥tadāntāni mīlitākṣīṇi mārutiḥ।
apaśyatpadmagandhīni vadanāni suyōṣitām ॥36॥
prabuddhānīva padmāni tāsāṁ bhūtvā kṣapākṣayē ।
punaḥsaṁvr̥tapatrāṇi rātrāviva babhustadā ॥37॥
imāni mukhapadmāni niyataṁ mattaṣaṭpadāḥ।
ambujānīva phullāni prārthayanti punaḥ punaḥ॥38॥
iti vāmanyata śrīmānupapattyā mahākapiḥ।
mēnē hi guṇatastāni samāni salilōdbhavaiḥ॥39॥
sā tasya śuśubhē śālā tābhiḥ strībhirvirājitā ।
śaradīva prasannā dyaustārābhirabhiśōbhitā ॥40॥
sa ca tābhiḥ parivr̥taḥ śuśubhē rākṣasādhipaḥ।
yathā hyuḍupatiḥ śrīmāṁstārābhiriva saṁvr̥taḥ॥41॥
yāścyavantē’mbarāttārāḥ puṇyaśēṣasamāvr̥tāḥ।
imāstāḥ saṅgatāḥ kr̥tsnā iti mēnē haristadā ॥42॥
tārāṇāmiva suvyaktaṁ mahatīnāṁ śubhārciṣām ।
prabhāvarṇaprasādāśca virējustatra yōṣitām ॥43॥
vyāvr̥ttakacapīnasrakprakīrṇavarabhūṣaṇāḥ।
pānavyāyāmakālēṣu nidrōpahatacētasaḥ॥44॥
vyāvr̥ttatilakāḥ kāścitkāścidudbhrāntanūpurāḥ।
pārśvē galitahārāśca kāścitparamayōṣitaḥ॥45॥
muktāhāravr̥tāścānyāḥ kāścitprasrastavāsasaḥ।
vyāviddharaśanādāmāḥ kiśōrya iva vāhitāḥ॥46॥
akuṇḍaladharāścānyā vicchinnamr̥ditasrajaḥ।
gajēndramr̥ditāḥ phullā latā iva mahāvanē ॥47॥
candrāṁśukiraṇābhāśca hārāḥ kāsāṅcidudgatāḥ।
haṁsā iva babhuḥ suptāḥ stanamadhyēṣu yōṣitām ॥48॥
aparāsāṁ ca vaidūryāḥ kādambā iva pakṣiṇaḥ।
hēmasūtrāṇi cānyāsāṁ cakravākā ivābhavan ॥49॥
haṁsakāraṇḍavōpētāścakravākōpaśōbhitāḥ।
āpagā iva tā rējurjaghanaiḥ pulinairiva ॥50॥
kiṅkiṇījālasaṅkāśāstā hēmavipulāmbujāḥ।
bhāvagrāhā yaśastīrāḥ suptā nadya ivābabhuḥ॥51॥
mr̥duṣvaṅgēṣu kāsāñcitkucāgrēṣu ca saṁsthitāḥ।
babhūvurbhūṣaṇānīva śubhā bhūṣaṇarājayaḥ॥52॥
aṁśukāntāśca kāsāñcinmukhamārutakampitāḥ।
uparyupari vaktrāṇāṁ vyādhūyantē punaḥ punaḥ॥53॥
tāḥ patākā ivōddhūtāḥ patnīnāṁ ruciraprabhāḥ।
nānāvarṇasuvarṇānāṁ vaktramūlēṣu rējirē ॥54॥
vavalguścātra kāsāñcitkuṇḍalāni śubhārciṣām ।
mukhamārutasaṅkampairmandaṁ mandaṁ ca yōṣitām ॥55॥
śarkarāsavagandhaḥ sa prakr̥tyā surabhiḥ sukhaḥ।
tāsāṁ vadananiḥśvāsaḥ siṣēvē rāvaṇaṁ tadā ॥56॥
rāvaṇānanaśaṅkāśca kāścidrāvaṇayōṣitaḥ।
mukhāni ca sapatnīnāmupājighranpunaḥ punaḥ॥57॥
atyarthaṁ saktamanasō rāvaṇē tā varastriyaḥ।
asvatantrāḥ sapatnīnāṁ priyamēvācaraṁstadā ॥58॥
bāhūnupanidhāyānyāḥ pārihāryavibhūṣitān ।
aṁśukāni ca ramyāṇi pramadāstatra śiśyirē ॥59॥
anyā vakṣasi cānyasyāstasyāḥ kācitpunarbhujam ।
aparā tvaṅkamanyasyāstasyāścāpyaparā kucau ॥60॥
ūrupārśvakaṭīpr̥ṣṭhamanyōnyasya samāśritāḥ।
parasparaniviṣṭāṅgyō madasnēhavaśānugāḥ॥61॥
anyōnyasyāṅgasaṁsparśātprīyamāṇāḥ sumadhyamāḥ।
ēkīkr̥tabhujāḥ sarvāḥ suṣupustatra yōṣitaḥ॥62॥
anyōnyabhujasūtrēṇa strīmālāgrathitā hi sā ।
mālēva grathitā sūtrē śuśubhē mattaṣaṭpadā ॥63॥
latānāṁ mādhavē māsi phullānāṁ vāyusēvanāt ।
anyōnyamālāgrathitaṁ saṁsaktakusumōccayam ॥64॥
prativēṣṭitasuskandhamanyōnyabhramarākulam ।
āsīdvanamivōddhūtaṁ strīvanaṁ rāvaṇasya tat ॥65॥
ucitēṣvapi suvyaktaṁ na tāsāṁ yōṣitāṁ tadā ।
vivēkaḥ śakya ādhātuṁ bhūṣaṇāṅgāmbarasrajām ॥63॥
rāvaṇē sukhasaṁviṣṭē tāḥ striyō vividhaprabhāḥ।
jvalantaḥ kāñcanā dīpāḥ prēkṣantō nimiṣā iva ॥67॥
rājarṣivipradaityānāṁ gandharvāṇāṁ ca yōṣitaḥ।
rakṣasāṁ cābhavankanyāstasya kāmavaśaṅgatāḥ॥68॥
yuddhakāmēna tāḥ sarvā rāvaṇēna hr̥tāḥ striyaḥ।
samadā madanēnaiva mōhitāḥ kāścidāgatāḥ॥69॥
na tatra kāścit pramadāḥ prasahya
	vīryōpapannēna guṇēna labdhāḥ।
na cānyakāmāpi na cānyapūrvā
	vinā varārhāṁ janakātmajāṁ tu ॥70॥
na cākulīnā na ca hīnarūpā
	nādakṣiṇā nānupacāra yuktā ।
bhāryābhavattasya na hīnasattvā
	na cāpi kāntasya na kāmanīyā ॥71॥
babhūva buddhistu harīśvarasya
	yadīdr̥śī rāghavadharmapatnī ।
imā mahārākṣasarājabhāryāḥ
	sujātamasyēti hi sādhubuddhēḥ॥72॥
punaśca sō’cintayadāttarūpō
	dhruvaṁ viśiṣṭā guṇatō hi sītā ।
athāyamasyāṁ kr̥tavān mahātmā
	laṅkēśvaraḥ kaṣṭamanāryakarma ॥73॥
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē navamaḥ sargaḥ