atha daśamaḥ sargaḥ tatra divyōpamaṁ mukhyaṁ sphāṭikaṁ ratnabhūṣitam । avēkṣamāṇō hanumān dadarśa śayanāsanam ॥1॥ dāntakāñcanacitrāṅgairvaidūryaiśca varāsanaiḥ। mahārhāstaraṇōpētairupapannaṁ mahādhanaiḥ॥2॥ tasya caikatamē dēśē divyamālyōpaśōbhitam । dadarśa pāṇḍuraṁ chatraṁ tārādhipatisaṁnibham ॥3॥ jātarūpaparikṣiptaṁ citrabhānōḥ samaprabham । aśōkamālāvitataṁ dadarśa paramāsanam ॥4॥ vālavyajanahastābhirvījyamānaṁ samantataḥ। gandhaiśca vividhairjuṣṭaṁ varadhūpēna dhūpitam ॥5॥ paramāstaraṇāstīrṇamāvikājinasaṁvr̥tam । dāmabhirvaramālyānāṁ samantādupaśōbhitam ॥6॥ tasmiñjīmūtasaṅkāśaṁ pradīptōjjvalakuṇḍalam । lōhitākṣaṁ mahābāhuṁ mahārajatavāsasaṁ ॥7॥ lōhitēnānuliptāṅgaṁ candanēna sugandhinā । sandhyāraktamivākāśē tōyadaṁ sataḍidguṇam ॥8॥ vr̥tamābharaṇairdivyaiḥ surūpaṁ kāmarūpiṇam । savr̥kṣavanagulmāḍhyaṁ prasuptamiva mandaram ॥9॥ krīḍitvōparataṁ rātrau varābharaṇabhūṣitam । priyaṁ rākṣasakanyānāṁ rākṣasānāṁ sukhāvaham ॥10॥ pītvāpyuparataṁ cāpi dadarśa sa mahākapiḥ। bhāsvarē śayanē vīraṁ prasuptaṁ rākṣasādhipam ॥11॥ niḥśvasantaṁ yathā nāgaṁ rāvaṇaṁ vānarōttamaḥ। āsādya paramōdvignaḥ sōpāsarpatsubhītavat ॥12॥ athārōhaṇamāsādya vēdikāntaramāśritaḥ। kṣīvaṁ rākṣasaśārdūlaṁ prēkṣatē sma mahākapiḥ॥13॥ śuśubhē rākṣasēndrasya svapataḥ śayanaṁ śubham । gandhahastini saṁviṣṭē yathā prasravaṇaṁ mahat ॥14॥ kāñcanāṅgadasaṁnaddhau dadarśa sa mahātmanaḥ। vikṣiptau rākṣasēndrasya bhujāvindradhvajōpamau ॥15॥ airāvataviṣāṇāgrairāpīḍinakr̥tavraṇau । vajrōllikhitapīnāṁsau viṣṇucakraparikṣatau ॥16॥ pīnau samasujātāṁsau saṅgatau balasaṁyutau । sulakṣaṇa nakhāṅguṣṭhau svaṅgulīyakalakṣitau ॥17॥ saṁhatau parighākārau vr̥ttau karikarōpamau । vikṣiptau śayanē śubhrē pañcaśīrṣāvivōragau ॥18॥ śaśakṣatajakalpēna suśītēna sugandhinā । candanēna parārdhyēna svanuliptau svalaṅkr̥tau ॥19॥ uttamastrīvimr̥ditau gandhōttamaniṣēvitau । yakṣapannagagandharvadēvadānavarāviṇau ॥20॥ dadarśa sa kapistasya bāhū śayanasaṁsthitau । mandarasyāntarē suptau mahāhī ruṣitāviva ॥21॥ tābhyāṁ sa paripūrṇābhyāmubhābhyāṁ rākṣasēśvaraḥ। śuśubhē’calasaṅkāśaḥ śr̥ṅgābhyāmiva mandaraḥ॥22॥ cūtapuṁnāgasurabhirbakulōttamasaṁyutaḥ। mr̥ṣṭānnarasasaṁyuktaḥ pānagandhapuraḥsaraḥ॥23॥ tasya rākṣasarājasya niścakrāma mahāmukhāt । śayānasya viniḥśvāsaḥ pūrayanniva tadgr̥ham ॥24॥ muktāmaṇivicitrēṇa kāñcanēna virājitā । mukuṭēnāpavr̥ttēna kuṇḍalōjjvalitānanam ॥25॥ raktacandanadigdhēna tathā hārēṇa śōbhinā । pīnāyataviśālēna vakṣasābhivirājitā ॥26॥ pāṇḍurēṇāpaviddhēna kṣaumēṇa kṣatajēkṣaṇam । mahārhēṇa susaṁvītaṁ pītēnōttaravāsasā ॥27॥ māṣarāśipratīkāśaṁ niḥśvasantaṁ bhujaṅgavat । gāṅgē mahati tōyāntē prasuptamiva kuñjaram ॥28॥ caturbhiḥ kāñcanairdīpairdīpyamānaṁ caturdiśam । prakāśīkr̥tasarvāṅgaṁ mēghaṁ vidyudgaṇairiva ॥29॥ pādamūlagatāścāpi dadarśa sumahātmanaḥ। patnīḥ sa priyabhāryasya tasya rakṣaḥpatērgr̥hē ॥30॥ śaśiprakāśavadanā varakuṇḍalabhūṣaṇāḥ। amlānamālyābharaṇā dadarśa hariyūthapaḥ॥31॥ nr̥tyavāditrakuśalā rākṣasēndrabhujāṅkagāḥ। varābharaṇadhāriṇyō niṣaṇṇā dadr̥śē kapiḥ॥32॥ vajravaidūryagarbhāṇi śravaṇāntēṣu yōṣitām । dadarśa tāpanīyāni kuṇḍalānyaṅgadāni ca ॥33॥ tāsāṁ candrōpamairvaktraiḥ śubhairlalitakuṇḍalaiḥ। virarāja vimānaṁ tannabhastārāgaṇairiva ॥34॥ madavyāyāmakhinnāstā rākṣasēndrasya yōṣitaḥ। tēṣu tēṣvavakāśēṣu prasuptāstanumadhyamāḥ॥35॥ aṅgahāraistathaivānyā kōmalairnr̥tyaśālinī । vinyastaśubhasarvāṅgī prasuptā varavararṇinī ॥36॥ kācidvīṇāṁ pariṣvajya prasuptā samprakāśatē । mahānadīprakīrṇēva nalinī pōtamāśritā ॥37॥ anyā kakṣagatēnaiva maḍḍukēnāsitēkṣaṇā । prasuptā bhāminī bhāti bālaputrēva vatsalā ॥38॥ paṭahaṁ cārusarvāṅgī nyasya śētē śubhastanī । cirasya ramaṇaṁ labdhvā pariṣvajyēva kāminī ॥39॥ kācid vīṇāṁ pariṣvajya suptā kamalalōcanā । varaṁ priyatamaṁ gr̥hya sakāmēva hi kāmini ॥40॥ vipañcīṁ parigr̥hyānyā niyatā nr̥tyaśālinī । nidrāvaśamanuprāptā sahakāntēva bhāminī ॥41॥ anyā kanakasaṅkāśairmr̥dupīnairmanōramaiḥ। mr̥daṅgaṁ parividdhyāṅgaiḥ prasuptā mattalōcanā ॥42॥ bhujapāśāntarasthēna kakṣagēna kr̥śōdarī । paṇavēna sahānindyā suptā madakr̥taśramā ॥43॥ ḍiṇḍimaṁ parigr̥hyānyā tathaivāsaktaḍiṇḍimā । prasuptā taruṇaṁ vatsamupaguhyēva bhāminī ॥44॥ kācidāḍambaraṁ nārī bhujasambhōgapīḍitam । kr̥tvā kamalapatrākṣī prasuptā madamōhitā ॥45॥ kalaśīmapaviddhyānyā prasuptā bhāti bhāminī । vasantē puṣpaśabalā mālēva parimārjitā ॥46॥ pāṇibhyāṁ ca kucau kācitsuvarṇakalaśōpamau । upagūhyābalā suptā nidrābalaparājitā ॥47॥ anyā kamalapatrākṣī pūrṇēndusadr̥śānanā । anyāmāliṅgya suśrōṇīṁ prasuptā madavihvalā ॥48॥ ātōdyāni vicitrāṇi pariṣvajya varastriyaḥ। nipīḍya ca kucaiḥ suptāḥ kāminyaḥ kāmukāniva ॥49॥ tāsāmēkāntavinyastē śayānāṁ śayanē śubhē । dadarśa rūpasampannāmatha tāṁ sa kapiḥ striyam ॥50॥ muktāmaṇisamāyuktairbhūṣaṇaiḥ suvibhūṣitām । vibhūṣayantīmiva ca svaśriyā bhavanōttamam ॥51॥ gaurīṁ kanakavarṇābhāmiṣṭāmantaḥpurēśvarīm । kapirmandōdarīṁ tatra śayānāṁ cārurūpiṇīm ॥52॥ sa tāṁ dr̥ṣṭvā mahābāhurbhūṣitāṁ mārutātmajaḥ। tarkayāmāsa sītēti rūpayauvanasampadā । harṣēṇa mahatā yuktō nananda hariyūthapaḥ॥53॥ āsphōṭayāmāsa cucumba pucchaṁ nananda cikrīḍa jagau jagāma । stambhānarōhannipapāta bhūmau nidarśayan svāṁ prakr̥tiṁ kapīnām ॥54॥ ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē daśamaḥ sargaḥ