atha cathurdaśaḥ sargaḥ
sa muhūrtamiva dhyātvā manasā cādhigamya tām ।
avaplutō mahātējāḥ prākāraṁ tasya vēśmanaḥ॥1॥
sa tu saṁhr̥ṣṭasarvāṅgaḥ prākārasthō mahākapiḥ।
puṣpitāgrānvasantādau dadarśa vividhāndrumān ॥2॥
sālānaśōkānbhavyāṁśca campakāṁśca supuṣpitān ।
uddālakānnāgavr̥kṣāṁścūtānkapimukhānapi ॥3॥
tathā’’mravaṇasampannām̐llatāśatasamanvitān ।
jyāmukta iva nārācaḥ pupluvē vr̥kṣavāṭikām ॥4॥
sa praviṣya vicitrāṁ tāṁ vihagairabhināditām ।
rājataiḥ kāñcanaiścaiva pādapaiḥ sarvatō vr̥tām ॥5॥
vihagairmr̥gasaṅghaiśca vicitrāṁ citrakānanām ।
uditādityasaṅkāśāṁ dadarśa hanumān balī ॥6॥
vr̥tāṁ nānāvidhairvr̥kṣaiḥ puṣpōpagaphalōpagaiḥ।
kōkilairbhr̥ṅgarājaiśca mattairnityaniṣēvitām ॥7॥
prahr̥ṣṭamanujāṁ kālē mr̥gapakṣimadākulām ।
mattabarhiṇasaṅghuṣṭāṁ nānādvijagaṇāyutām ॥8॥
mārgamāṇō varārōhāṁ rājaputrīmaninditām ।
sukhaprasuptānvihagānbōdhayāmāsa vānaraḥ॥9॥
utpatadbhirdvijagaṇaiḥ pakṣairvātaiḥ samāhatāḥ।
anēkavarṇā vividhā mumucuḥ puṣpavr̥ṣṭayaḥ॥10॥
puṣpāvakīrṇaḥ śuśubhē hanumānmārutātmajaḥ।
aśōkavanikāmadhyē yathā puṣpamayō giriḥ॥11॥
diśaḥ sarvābhidhāvantaṁ vr̥kṣakhaṇḍagataṁ kapim ।
dr̥ṣṭvā sarvāṇi bhūtāni vasanta iti mēnirē ॥12॥
vr̥kṣēbhyaḥ patitaiḥ puṣpairavakīrṇāḥ pr̥thagvidhaiḥ।
rarāja vasudhā tatra pramadēva vibhūṣitā ॥13॥
tarasvinā tē taravastarasā bahu kampitāḥ।
kusumāni vicitrāṇi sasr̥juḥ kapinā tadā ॥14॥
nirdhūtapatraśikharāḥ śīrṇapuṣpaphaladrumāḥ।
nikṣiptavastrābharaṇā dhūrtā iva parājitāḥ॥15॥
hanūmatā vēgavatā kampitāstē nagōttamāḥ।
puṣpapatraphalānyāśu mumucuḥ phalaśālinaḥ॥16॥
vihaṅgasaṅghairhīnāstē skandhamātrāśrayā drumāḥ।
babhūvuragamāḥ sarvē mārutēna vinirdhutāḥ॥17॥
vidhūtakēśī yuvatiryathā mr̥ditavarṇakā ।
nipītaśubhadantōṣṭhī nakhairdantaiśca vikṣatā ॥18॥
tathā lāṅgūlahastaistu caraṇābhyāṁ ca marditā ।
tathaivāśōkavanikā prabhagnavarapādapā ॥19॥
mahālatānāṁ dāmāni vyadhamattarasā kapiḥ।
yathā prāvr̥ṣi vēgēna mēghajālāni mārutaḥ॥20॥
sa tatra maṇibhūmīśca rājatīśca manōramāḥ।
tathā kāñcanabhūmīśca vicarandadr̥śē kapiḥ॥21॥
vāpīśca vividhākārāḥ pūrṇāḥ paramavāriṇā ।
mahārhairmaṇisōpānairupapannāstatastataḥ॥22॥
muktāpravālasikatāḥ sphāṭikāntarakuṭṭimāḥ।
kāñcanaistarubhiścitraistīrajairupaśōbhitāḥ॥23॥
buddhapadmōtpalavanāścakravākōpaśōbhitāḥ।
natyūharutasaṅghuṣṭā haṁsasārasanāditāḥ॥24॥
dīrghābhirdrumayuktābhiḥ saridbhiśca samantataḥ।
amr̥tōpamatōyābhiḥ śivābhirupasaṁskr̥tāḥ॥25॥
latāśatairavatatāḥ santānakusumāvr̥tāḥ।
nānāgulmāvr̥tavanāḥ karavīrakr̥tāntarāḥ॥26॥
tatō’mbudharasaṅkāśaṁ pravr̥ddhaśikharaṁ girim ।
vicitrakūṭaṁ kūṭaiśca sarvataḥ parivāritam ॥27॥
śilāgr̥hairavatataṁ nānāvr̥kṣasamāvr̥tam ।
dadarśa kapiśārdūlō ramyaṁ jagati parvatam ॥28॥
dadarśa ca nagāttasmānnadīṁ nipatitāṁ kapiḥ।
aṅkādiva samutpatya priyasya patitāṁ priyām ॥29॥
jalē nipatitāgraiśca pādapairupaśōbhitām ।
vāryamāṇāmiva kruddhāṁ pramadāṁ priyabandhubhiḥ॥30॥
punarāvr̥ttatōyāṁ ca dadarśa sa mahākapiḥ।
prasannāmiva kāntasya kāntāṁ punarupasthitām ॥31॥
tasyādūrātsa padminyō nānādvijagaṇāyutāḥ।
dadarśa kapiśārdūlō hanumānmārutātmajaḥ॥32॥
kr̥trimāṁ dīrghikāṁ cāpi pūrṇāṁ śītēna vāriṇā ।
maṇipravarasōpānāṁ muktāsikataśōbhitām ॥33॥
vividhairmr̥gasaṅghaiśca vicitrāṁ citrakānanām ।
prāsādaiḥ sumahadbhiśca nirmitairviśvakarmaṇā ॥34॥
kānanaiḥ kr̥trimaiścāpi sarvataḥ samalaṅkr̥tām ।
yē kēcitpādapāstatra puṣpōpagaphalōpagāḥ॥35॥
sacchatrāḥ savitardīkāḥ sarvē sauvarṇavēdikāḥ।
latāpratānairbahubhiḥ parṇaiśca bahubhirvr̥tām ॥36॥
kāñcanīṁ śiṁśapāmēkāṁ dadarśa sa mahākapiḥ।
vr̥tāṁ hēmamayībhistu vēdikābhiḥ samantataḥ॥37॥
sō’paśyadbhūmibhāgāṁśca nagaprasravaṇāni ca ।
suvarṇavr̥kṣānaparāndadarśa śikhisaṁnibhān ॥38॥
tēṣāṁ drumāṇāṁ prabhayā mērōriva mahākapiḥ।
amanyata tadā vīraḥ kāñcanō’smīti sarvataḥ॥39॥
tān kāñcanān vr̥kṣagaṇān mārutēna prakampitān ।
kiṅkiṇīśatanirghōṣān dr̥ṣṭvā vismayamāgamat ॥40॥
supuṣpitāgrān rucirāṁstaruṇāṅkurapallavān ।
tāmāruhya mahāvēgaḥ śiṁśapāṁ parṇasaṁvr̥tām ॥41॥
itō drakṣyāmi vaidēhīṁ rāma darśanalālasām ।
itaścētaśca duḥkhārtāṁ sampatantīṁ yadr̥cchayā ॥42॥
aśōkavanikā cēyaṁ dr̥ḍhaṁ ramyā durātmanaḥ।
candanaiścampakaiścāpi bakulaiśca vibhūṣitā ॥43॥
iyaṁ ca nalinī ramyā dvijasaṅghaniṣēvitā ।
imāṁ sā rājamahiṣī nūnamēṣyati jānakī ॥44॥
sā rāmā rājamahiṣī rāghavasya priyā satī ।
vanasañcārakuśalā dhruvamēṣyati jānakī ॥45॥
athavā mr̥gaśāvākṣī vanasyāsya vicakṣaṇā ।
vanamēṣyati sādyēha rāmacintāsukarśitā ॥46॥
rāmaśōkābhisantaptā sā dēvī vāmalōcanā ।
vanavāsaratā nityamēṣyatē vanacāriṇī ॥47॥
vanēcarāṇāṁ satataṁ nūnaṁ spr̥hayatē purā ।
rāmasya dayitā cāryā janakasya sutā satī ॥48॥
sandhyākālamanāḥ śyāmā dhruvamēṣyati jānakī ।
nadīṁ cēmāṁ śubhajalāṁ sandhyārthē varavarṇinī ॥49॥
tasyāścāpyanurūpēyamaśōkavanikā śubhā ।
śubhāyāḥ pārthivēndrasya patnī rāmasya sammatā ॥50॥
yadi jīvati sā dēvī tārādhipanibhānanā ।
āgamiṣyati sāvaśyamimāṁ śitajalāṁ nadīm ॥51॥
ēvaṁ tu matvā hanumānmahātmā
	pratīkṣamāṇō manujēndrapatnīm ।
avēkṣamāṇaśca dadarśa sarvaṁ
	supuṣpitē parṇaghanē nilīnaḥ॥52॥
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē cathurdaśaḥ sargaḥ