atha dvāviṁśaḥ sargaḥ
sītāyā vacanaṁ śrutvā paruṣaṁ rākṣasēśvaraḥ।
pratyuvāca tataḥ sītāṁ vipriyaṁ priyadarśanām ॥1॥
yathā yathā sāntvayitā vaśyaḥ strīṇāṁ tathā tathā ।
yathā yathā priyaṁ vaktā paribhūtastathā tathā ॥2॥
saṁniyacchati mē krōdhaṁ tvayi kāmaḥ samutthitaḥ।
dravatō mārgamāsādya hayāniva susārathiḥ॥3॥
vāmaḥ kāmō manuṣyāṇāṁ yasminkila nibadhyatē ।
janē tasmiṁstvanukrōśaḥ snēhaśca kila jāyatē ॥4॥
ētasmātkāraṇānna tvāṁ ghātayāmi varānanē ।
vadhārhāmavamānārhāṁ mithyā pravrajanē ratām ॥5॥
paruṣāṇi hi vākyāni yāni yāni bravīṣi mām ।
tēṣu tēṣu vadhō yuktastava maithili dāruṇaḥ॥6॥
ēvamuktvā tu vaidēhīṁ rāvaṇō rākṣasādhipaḥ।
krōdhasaṁrambhasaṁyuktaḥ sītāmuttaramabravīt ॥7॥
dvau māsau rakṣitavyau mē yō’vadhistē mayā kr̥taḥ।
tataḥ śayanamārōha mama tvaṁ varavarṇini ॥8॥
dvābhyāmūrdhvaṁ tu māsābhyāṁ bhartāraṁ māmanicchatīm ।
mama tvāṁ prātarāśārthē sūdāśchētsyanti khaṇḍaśaḥ॥9॥
tāṁ bhartsyamānāṁ samprēkṣya rākṣasēndrēṇa jānakīm ।
dēvagandharvakanyāstā viṣēdurvikr̥tēkṣaṇāḥ॥10॥
ōṣṭhaprakārairaparā nētrairvaktraistathāparāḥ।
sītāmāśvāsayāmāsustarjitāṁ tēna rakṣasā ॥11॥
tābhirāśvāsitā sītā rāvaṇaṁ rākṣasādhipam ।
uvācātmahitaṁ vākyaṁ vr̥ttaśauṭīryagarvitam ॥12॥
nūnaṁ na tē janaḥ kaścidasminniḥśrēyasi sthitaḥ।
nivārayati yō na tvāṁ karmaṇō’smādvigarhitāt ॥13॥
māṁ hi dharmātmanaḥ patnīṁ śacīmiva śacīpatēḥ।
tvadanyastriṣu lōkēṣu prārthayēnmanasāpi kaḥ॥14॥
rākṣasādhama rāmasya bhāryāmamitatējasaḥ।
uktavānasi yatpāpaṁ kva gatastasya mōkṣyasē ॥15॥
yathā dr̥ptaśca mātaṅgaḥ śaśaśca sahitau vanē ।
tathā dviradavadrāmastvaṁ nīca śaśavatsmr̥taḥ॥16॥
sa tvamikṣvākunāthaṁ vai kṣipanniha na lajjasē ।
cakṣuṣō viṣayē tasya na yāvadupagacchasi ॥17॥
imē tē nayanē krūrē vikr̥tē kr̥ṣṇapiṅgalē ।
kṣitau na patitē kasmānmāmanārya nirīkṣataḥ॥18॥
tasya dharmātmanaḥ patnī snuṣā daśarathasya ca ।
kathaṁ vyāharatō māṁ tē na jihvā pāpa śīryati ॥19॥
asandēśāttu rāmasya tapasaścānupālanāt ।
na tvāṁ kurmi daśagrīva bhasma bhasmārhatējasā ॥20॥
nāpahartumahaṁ śakyā tasya rāmasya dhīmataḥ।
vidhistava vadhārthāya vihitō nātra saṁśayaḥ॥21॥
śūrēṇa dhanadabhrātā balaiḥ samuditēna ca ।
apōhya rāmaṁ kasmāñcid dāracauryaṁ tvayā kr̥tam ॥22॥
sītāyā vacanaṁ śrutvā rāvaṇō rākṣasādhipaḥ।
vivr̥tya nayanē krūrē jānakīmanvavaikṣata ॥23॥
nīlajīmūtasaṅkāśō mahābhujaśirōdharaḥ।
siṁhasattvagatiḥ śrīmān dīptajihvōgralōcanaḥ॥24॥
calāgramukuṭaprāṁśuścitramālyānulēpanaḥ।
raktamālyāmbaradharastaptāṅgadavibhūṣaṇaḥ॥25॥
śrōṇīsūtrēṇa mahatā mēcakēna susaṁvr̥taḥ।
amr̥tōtpādanē naddhō bhujaṅgēnēva mandaraḥ॥26॥
tābhyāṁ sa paripūrṇābhyāṁ bhujābhyāṁ rākṣasēśvaraḥ।
śuśubhē’calasaṅkāśaḥ śr̥ṅgābhyāmiva mandaraḥ॥27॥
taruṇādityavarṇābhyāṁ kuṇḍalābhyāṁ vibhūṣitaḥ।
raktapallavapuṣpābhyāmaśōkābhyāmivācalaḥ॥28॥
sa kalpavr̥kṣapratimō vasanta iva mūrtimān ।
śmaśānacaityapratimō bhūṣitō’pi bhayaṅkaraḥ॥29॥
avēkṣamāṇō vaidēhīṁ kōpasaṁraktalōcanaḥ।
uvāca rāvaṇaḥ sītāṁ bhujaṅga iva niḥśvasan ॥30॥
anayēnābhisampannamarthahīnamanuvratē ।
nāśayāmyahamadya tvāṁ sūryaḥ sandhyāmivaujasā ॥31॥
ityuktvā maithilīṁ rājā rāvaṇaḥ śatrurāvaṇaḥ।
sandadarśa tataḥ sarvā rākṣasīrghōradarśanāḥ॥32॥
ēkākṣīmēkakarṇāṁ ca karṇaprāvaraṇāṁ tathā ।
gōkarṇīṁ hastikarṇīṁ ca lambakarṇīmakarṇikām ॥33॥
hastipadyaśvapadyau ca gōpadīṁ pādacūlikām ।
ēkākṣīmēkapādīṁ ca pr̥thupādīmapādikām ॥34॥
atimātraśirōgrīvāmatimātrakucōdarīm ।
atimātrāsyanētrāṁ ca dīrghajihvānakhāmapi ॥35॥
anāsikāṁ siṁhamukhīṁ gōmukhīṁ sūkarīmukhīm ।
yathā madvaśagā sītā kṣipraṁ bhavati jānakī ॥36॥
tathā kuruta rākṣasyaḥ sarvāḥ kṣipraṁ samētya vā ।
pratilōmānulōmaiśca sāmadānādibhēdanaiḥ॥37॥
āvarjayata vaidēhīṁ daṇḍasyōdyamanēna ca ।
iti pratisamādiśya rākṣasēndraḥ punaḥ punaḥ॥38॥
kāmamanyuparītātmā jānakīṁ prati garjata ।
upagamya tataḥ kṣipraṁ rākṣasī dhānyamālinī ॥39॥
pariṣvajya daśagrīvamidaṁ vacanamabravīt ।
mayā krīḍa mahārāja sītayā kiṁ tavānayā ॥40॥
vivarṇayā kr̥paṇayā mānuṣyā rākṣasēśvara ।
nūnamasyāṁ mahārāja na dēvā bhōgasattamān ॥41॥
vidadhatyamaraśrēṣṭhāstava bāhubalārjitān ।
akāmāṁ kāmayānasya śarīramupatapyatē ॥42॥
icchatīṁ kāmayānasya prītirbhavati śōbhanā ।
ēvamuktastu rākṣasyā samutkṣiptastatō balī ।
prahasanmēghasaṅkāśō rākṣasaḥ sa nyavartata ॥43॥
prasthitaḥ sa daśagrīvaḥ kampayanniva mēdinīm ।
jvaladbhāskarasaṅkāśaṁ pravivēśa nivēśanam ॥44॥
dēvagandharvakanyāśca nāgakanyāśca tāstataḥ।
parivārya daśagrīvaṁ praviśustā gr̥hōttamam ॥45॥
sa maithilīṁ dharmaparāmavasthitāṁ
	pravēpamānāṁ paribhartsya rāvaṇaḥ।
vihāya sītāṁ madanēna mōhitaḥ
	svamēva vēśma pravivēśa rāvaṇaḥ॥46॥
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē dvāviṁśaḥ sargaḥ