atha caturviṁśaḥ sargaḥ
tataḥ sītāṁ samastāstā rākṣasyō vikr̥tānanāḥ।
paruṣaṁ paruṣānarhāmūcustadvākyamapriyam ॥1॥
kiṁ tvamantaḥpurē sītē sarvabhūtamanōramē ।
mahārhaśayanōpētē na vāsamanumanyasē ॥2॥
mānuṣī mānuṣasyaiva bhāryātvaṁ bahu manyasē ।
pratyāhara manō rāmānnaivaṁ jātu bhaviṣyati ॥3॥
trailōkyavasubhōktāraṁ rāvaṇaṁ rākṣasēśvaram ।
bhartāramupasaṅgamya viharasva yathāsukham ॥4॥
mānuṣī mānuṣaṁ taṁ tu rāmamicchasi śōbhanē ।
rājyādbhraṣṭamasiddhārthaṁ viklavantamaninditē ॥5॥
rākṣasīnāṁ vacaḥ śrutvā sītā padmanibhēkṣaṇā ।
nētrābhyāmaśrupūrṇābhyāmidaṁ vacanamabravīt ॥6॥
yadidaṁ lōkavidviṣṭamudāharata saṅgatāḥ।
naitanmanasi vākyaṁ mē kilbiṣaṁ pratitiṣṭhati ॥7॥
na mānuṣī rākṣasasya bhāryā bhavitumarhati ।
kāmaṁ khādata māṁ sarvā na kariṣyāmi vō vacaḥ॥8॥
dīnō vā rājyahīnō vā yō mē bhartā sa mē guruḥ।
taṁ nityamanuraktāsmi yathā sūryaṁ suvarcalā ॥9॥
yathā śacī mahābhāgā śakraṁ samupatiṣṭhati ।
arundhatī vasiṣṭhaṁ ca rōhiṇī śaśinaṁ yathā ॥10॥
lōpāmudrā yathāgastyaṁ sukanyā cyavanaṁ yathā ।
sāvitrī satyavantaṁ ca kapilaṁ śrīmatī yathā ॥11॥
saudāsaṁ madayantīva kēśinī sagaraṁ yathā ।
naiṣadhaṁ damayantīva bhaimī patimanuvratā ॥12॥
tathā’hamikṣvākuvaraṁ rāmaṁ patimanuvratā ।
sītāyā vacanaṁ śrutvā rākṣasyaḥ krōdhamūrchitāḥ।
bhartsayanti sma paruṣairvākyai rāvaṇacōditāḥ॥13॥
avalīnaḥ sa nirvākyō hanumān śiṁśapādrumē ।
sītāṁ santarjayantīstā rākṣasīraśr̥ṇōtkapiḥ॥14॥
tāmabhikramya saṁrabdhā vēpamānāṁ samantataḥ।
bhr̥śaṁ saṁlilihurdīptānpralambān daśanacchadān ॥15॥
ūcuśca paramakruddhāḥ pragr̥hyāśu paraśvadhān ।
nēyamarhati bhartāraṁ rāvaṇaṁ rākṣasādhipam ॥16॥
sā bhartsyamānā bhīmābhī rākṣasībhirvarāṅganā ।
sā bāṣpamapamārjantī śiṁśapāṁ tāmupāgamat ॥17॥
tatastāṁ śiṁśapāṁ sītā rākṣasībhiḥ samāvr̥tā ।
abhigamya viśālākṣī tasthau śōkapariplutā ॥18॥
tāṁ kr̥śāṁ dīnavadanāṁ malināmbaravāsinīm ।
bhartsayāñcakrirē bhīmā rākṣasyastāḥ samantataḥ॥19॥
tatastu vinatā nāma rākṣasī bhīmadarśanā ।
abravītkupitākārā karālā nirṇatōdarī ॥20॥
sītē paryāptamētāvadbhartr̥snēhaḥ pradarśitaḥ।
sarvatrātikr̥taṁ bhadrē vyasanāyōpakalpatē ॥21॥
parituṣṭāsmi bhadraṁ tē mānuṣastē kr̥tō vidhiḥ।
mamāpi tu vacaḥ pathyaṁ bruvantyāḥ kuru maithili ॥22॥
rāvaṇaṁ bhaja bhartāraṁ bhartāraṁ sarvarakṣasām ।
vikrāntamāpatantaṁ ca surēśamiva vāsavam ॥23॥
dakṣiṇaṁ tyāgaśīlaṁ ca sarvasya priyavādinam ।
mānuṣaṁ kr̥paṇaṁ rāmaṁ tyaktvā rāvaṇamāśraya ॥24॥
divyāṅgarāgā vaidēhi divyābharaṇabhūṣitā ।
adyaprabhr̥ti lōkānāṁ sarvēṣāmīśvarī bhava ॥25॥
agnēḥ svāhā yathā dēvī śacīvēndrasya śōbhanē ।
kiṁ tē rāmēṇa vaidēhi kr̥paṇēna gatāyuṣā ॥26॥
ētaduktaṁ ca mē vākyaṁ yadi tvaṁ na kariṣyasi ।
asminmuhūrtē sarvāstvāṁ bhakṣayiṣyāmahē vayam ॥27॥
anyā tu vikaṭā nāma lambamānapayōdharā ।
abravītkupitā sītāṁ muṣṭimudyamya tarjatī ॥28॥
bahūnyapratirūpāṇi vacanāni sudurmatē ।
anukrōśānmr̥dutvācca sōḍhāni tava maithili ॥29॥
na ca naḥ kuruṣē vākyaṁ hitaṁ kālapuraskr̥tam ।
ānītāsi samudrasya pāramanyairdurāsadam ॥30॥
rāvaṇāntaḥpurē ghōrē praviṣṭā cāsi maithili ।
rāvaṇasya gr̥hē ruddhā asmābhistvabhirakṣitā ॥31॥
na tvāṁ śaktaḥ paritrātumapi sākṣātpurandaraḥ।
kuruṣva hitavādinyā vacanaṁ mama maithili ॥32॥
alamaśrunipātēna tyaja śōkamanarthakam ।
bhaja prītiṁ praharṣaṁ ca tyajantī nityadainyatām ॥33॥
sītē rākṣasarājēna parikrīḍa yathāsukham ।
jānīmahē yathā bhīru strīṇāṁ yauvanamadhruvam ॥34॥
yāvanna tē vyatikrāmēttāvatsukhamavāpnuhi ।
udyānāni ca ramyāṇi parvatōpavanāni ca ॥35॥
saha rākṣasarājēna cara tvaṁ madirēkṣaṇē ।
strīsahasrāṇi tē dēvi vaśē sthāsyanti sundari ॥36॥
rāvaṇaṁ bhaja bhartāraṁ bhartāraṁ sarvarakṣasām ।
utpāṭya vā tē hr̥dayaṁ bhakṣayiṣyāmi maithili ॥37॥
yadi mē vyāhr̥taṁ vākyaṁ na yathāvatkariṣyasi ।
tataścaṇḍōdarī nāma rākṣasī krūradarśanā ॥38॥
bhrāmayantī mahacchūlamidaṁ vacanamabravīt ।
imāṁ hariṇaśāvākṣīṁ trāsōtkampapayōdharām ॥39॥
rāvaṇēna hr̥tāṁ dr̥ṣṭvā daurhr̥dō mē mahānayam ।
yakr̥tplīhaṁ mahat krōḍaṁ hr̥dayaṁ ca sabandhanam ॥40॥
gātrāṇyapi tathā śīrṣaṁ khādēyamiti mē matiḥ।
tatastu praghasā nāma rākṣasī vākyamabravīt ॥41॥
kaṇṭhamasyā nr̥śaṁsāyāḥ pīḍayāmaḥ kimāsyatē ।
nivēdyatāṁ tatō rājñē mānuṣī sā mr̥tēti ha ॥42॥
nātra kaścana sana´dēhaḥ khādatēti sa vakṣyati ।
tatastvajāmukhī nāma rākṣasī vākyamabravīt ॥43॥
viśasyēmāṁ tataḥ sarvānsamānkuruta piṇḍakān ।
vibhajāma tataḥ sarvā vivādō mē na rōcatē ॥44॥
pēyamānīyatāṁ kṣipraṁ mālyaṁ ca vividhaṁ bahu ।
tataḥ śūrpaṇakhā nāma rākṣasī vākyamabravīt ॥45॥
ajāmukhyā yaduktaṁ vai tadēva mama rōcatē ।
surā cānīyatāṁ kṣipraṁ sarvaśōkavināśinī ॥46॥
mānuṣaṁ māṁ samāsvādya nr̥tyāmō’tha nikumbhilām ।
ēvaṁ nirbhartsyamānā sā sītā surasutōpamā ।
rākṣasībhirvirūpābhirdhairyamutsr̥jya rōditi ॥47॥
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē caturviṁśaḥ sargaḥ