atha pañcaviṁśaḥ sargaḥ
atha tāsāṁ vadantīnāṁ paruṣaṁ dāruṇaṁ bahu ।
rākṣasīnāmasaumyānāṁ rurōda janakātmajā ॥1॥
ēvamuktā tu vaidēhī rākṣasībhirmanasvinī ।
uvāca paramatrastā bāṣpagadgadayā girā ॥2॥
na mānuṣī rākṣasasya bhāryā bhavitumarhati ।
kāmaṁ khādata māṁ sarvā na kariṣyāmi vō vacaḥ॥3॥
sā rākṣasīmadhyagatā sītā surasutōpamā ।
na śarma lēbhē śōkārtā rāvaṇēnēva bhartsitā ॥4॥
vēpatē smādhikaṁ sītā viśantīvāṅgamātmanaḥ।
vanē yūthaparibhraṣṭā mr̥gī kōkairivārditā ॥5॥
sā tvaśōkasya vipulāṁ śākhāmālambya puṣpitām ।
cintayāmāsa śōkēna bhartāraṁ bhagnamānasā ॥6॥
sā snāpayantī vipulau stanau nētrajalasravaiḥ।
cintayantī na śōkasya tadāntamadhigacchati ॥7॥
sā vēpamānā patitā pravātē kadalī yathā ।
rākṣasīnāṁ bhayatrastā vivarṇavadanābhavat ॥8॥
tasyāḥ sā dīrghabahulā vēpantyāḥ sītayā tadā ।
dadr̥śē kampitā vēṇī vyālīva parisarpatī ॥9॥
sā niḥśvasantī śōkārtā kōpōpahatacētanā ।
ārtā vyasr̥jadaśrūṇi maithilī vilalāpa ca ॥10॥
hā rāmēti ca duḥkhārtā hā punarlakṣmaṇēti ca ।
hā śvaśrūrmama kausalyē hā sumitrēti bhāminī ॥11॥
lōkapravādaḥ satyō’yaṁ paṇḍitaiḥ samudāhr̥taḥ।
akālē durlabhō mr̥tyuḥ striyā vā puruṣasya vā ॥12॥
yatrāhamābhiḥ krūrābhī rākṣasībhirihārditā ।
jīvāmi hīnā rāmēṇa muhūrtamapi duḥkhitā ॥13॥
ēṣālpapuṇyā kr̥paṇā vinaśiṣyāmyanāthavat ।
samudramadhyē nauḥ pūrṇā vāyuvēgairivāhatā ॥14॥
bhartāraṁ tamapaśyantī rākṣasīvaśamāgatā ।
sīdāmi khalu śōkēna kūlaṁ tōyahataṁ yathā ॥15॥
taṁ padmadalapatrākṣaṁ siṁhavikrāntagāminam ।
dhanyāḥ paśyanti mē nāthaṁ kr̥tajñaṁ priyavādinam ॥16॥
sarvathā tēna hīnāyā rāmēṇa viditātmanā ।
tīkṣṇaṁ viṣamivāsvādya durlabhaṁ mama jīvanam ॥17॥
kīdr̥śaṁ tu mahāpāpaṁ mayā dēhāntarē kr̥tam ।
tēnēdaṁ prāpyatē ghōraṁ mahāduḥkhaṁ sudāruṇam ॥18॥
jīvitaṁ tyaktumicchāmi śōkēna mahatā vr̥tā ।
rākṣasībhiśca rakṣantyā rāmō nāsādyatē mayā ॥19॥
dhigastu khalu mānuṣyaṁ dhigastu paravaśyatām ।
na śakyaṁ yatparityaktumātmacchandēna jīvitam ॥20॥
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē pañcaviṁśaḥ sargaḥ