atha ēkatriṁśaḥ sargaḥ ēvaṁ bahuvidhāṁ cintāṁ cintayitvā mahāmatiḥ। saṁśravē madhuraṁ vākyaṁ vaidēhyā vyājahāra ha ॥1॥ rājā daśarathō nāma rathakuñjaravājimān । puṇyaśīlō mahākīrtirikṣvākūṇāṁ mahāyaśāḥ॥2॥ rājarṣīṇāṁ guṇaśrēṣṭhastapasā carṣibhiḥ samaḥ। cakravartikulē jātaḥ purandarasamō balē ॥3॥ ahiṁsāratirakṣudrō ghr̥ṇī satyaparākramaḥ। mukhyaścēkṣvākuvaṁśasya lakṣmīvām̐llakṣmivardhanaḥ॥4॥ pārthivavyañjanairyuktaḥ pr̥thuśrīḥ pārthivarṣabhaḥ। pr̥thivyāṁ caturantayāṁ viśrutaḥ sukhadaḥ sukhī ॥5॥ tasya putraḥ priyō jyēṣṭhastārādhipanibhānanaḥ। rāmō nāma viśēṣajñaḥ śrēṣṭhaḥ sarvadhanuṣmatām ॥6॥ rakṣitā svasya vr̥ttasya svajanasyāpi rakṣitā । rakṣitā jīvalōkasya dharmasya ca parantapaḥ॥7॥ tasya satyābhisandhasya vr̥ddhasya vacanāt pituḥ। sabhāryaḥ saha ca bhrātrā vīraḥ pravrajitō vanam ॥8॥ tēna tatra mahāraṇyē mr̥gayāṁ paridhāvatā । rākṣasā nihatāḥ śūrā bahavaḥ kāmarūpiṇaḥ॥9॥ janasthānavadhaṁ śrutvā nihatau kharadūṣaṇau । tatastvamarṣāpahr̥tā jānakī rāvaṇēna tu ॥10॥ vañcayitvā vanē rāmaṁ mr̥garūpēṇa māyayā । sa mārgamāṇastāṁ dēvīṁ rāmaḥ sītāmaninditām ॥11॥ āsasāda vanē mitraṁ sugrīvaṁ nāma vānaram । tataḥ sa vālinaṁ hatvā rāmaḥ parapurañjayaḥ॥12॥ āyacchat kapirājyaṁ tu sugrīvāya mahātmanē । sugrīvēṇābhisandiṣṭā harayaḥ kāmarūpiṇaḥ॥13॥ dikṣu sarvāsu tāṁ dēvīṁ vicinvantaḥ sahasraśaḥ। ahaṁ sampātivacanācchatayōjanamāyatam ॥14॥ tasyā hētōrviśālākṣyāḥ samudraṁ vēgavān plutaḥ। yathārūpāṁ yathāvarṇāṁ yathālakṣmīṁ ca niścitām ॥15॥ aśrauṣaṁ rāghavasyāhaṁ sēyamāsāditā mayā । virarāmaivamuktvā sa vācaṁ vānarapuṅgavaḥ॥16॥ jānakī cāpi tacchrutvā vismayaṁ paramaṁ gatā । tataḥ sā vakrakēśāntā sukēśī kēśasaṁvr̥tam । unnamya vadanaṁ bhīruḥ śiṁśapāmanvavaikṣata ॥17॥ niśamya sītā vacanaṁ kapēśca diśaśca sarvāḥ pradiśaśca vīkṣya । svayaṁ praharṣaṁ paramaṁ jagāma sarvātmanā rāmamanusmarantī ॥18॥ sā tiryagūrdhvaṁ ca tathā hyadhastān nirīkṣamāṇā tamacintyabuddhim । dadarśa piṅgādhipatēramātyaṁ vātātmajaṁ sūryamivōdayastham ॥19॥ ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē ēkatriṁśaḥ sargaḥ