atha catvāriṁśaḥ sargaḥ śrutvā tu vacanaṁ tasya vāyusūnōrmahātmanaḥ। uvācātmahitaṁ vākyaṁ sītā surasutōpamā ॥1॥ tvāṁ dr̥ṣṭvā priyavaktāraṁ samprahr̥ṣyāmi vānara । ardhasañjātasasyēva vr̥ṣṭiṁ prāpya vasundharā ॥2॥ yathā taṁ puruṣavyāghraṁ gātraiḥ śōkābhikarśitaiḥ। saṁspr̥śēyaṁ sakāmāhaṁ tathā kuru dayāṁ mayi ॥3॥ abhijñānaṁ ca rāmasya dadyā harigaṇōttama । kṣiptāmiṣikāṁ kākasya kōpādēkākṣiśātanīm ॥4॥ manaḥśilāyāstilakō gaṇḍapārśvē nivēśitaḥ। tvayā praṇaṣṭē tilakē taṁ kila smartumarhasi ॥5॥ sa vīryavān kathaṁ sītāṁ hr̥tāṁ samanumanyasē । vasantīṁ rakṣasāṁ madhyē mahēndravaruṇōpama ॥6॥ ēṣa cūḍāmaṇirdivyō mayā suparirakṣitaḥ। ētaṁ dr̥ṣṭvā prahr̥ṣyāmi vyasanē tvāmivānagha ॥7॥ ēṣa niryātitaḥ śrīmān mayā tē vārisambhavaḥ। ataḥ paraṁ na śakṣyāmi jīvituṁ śōkalālasā ॥8॥ asahyāni ca duḥkhāni vācaśca hr̥dayacchidaḥ। rākṣasaiḥ saha saṁvāsaṁ tvatkr̥tē marṣayāmyaham ॥9॥ dhārayiṣyāmi māsaṁ tu jīvitaṁ śatrusūdana । māsādūrdhvaṁ na jīviṣyē tvayā hīnā nr̥pātmaja ॥10॥ ghōrō rākṣasarājō’yaṁ dr̥ṣṭiśca na sukhā mayi । tvāṁ ca śrutvā viṣajjantaṁ na jīvēyamapi kṣaṇam ॥11॥ vaidēhyā vacanaṁ śrutvā karuṇaṁ sāśrubhāṣitam । athābravīnmahātējā hanumānmārutātmajaḥ॥12॥ tvacchōkavimukhō rāmō dēvi satyēna tē śapē । rāmē śōkābhibhūtē tu lakṣmaṇaḥ paritapyatē ॥13॥ dr̥ṣṭā kathañcidbhavatī na kālaḥ paridēvitum । imaṁ muhūrtaṁ duḥkhānāmantaṁ drakṣyasi bhāmini ॥14॥ tāvubhau puruṣavyāghrau rājaputrāvaninditau । tvaddarśanakr̥tōtsāhau laṅkāṁ bhasmīkariṣyataḥ॥15॥ hatvā tu samarē rakṣō rāvaṇaṁ sahabāndhavaiḥ। rāghavau tvāṁ viśālākṣi svāṁ purīṁ prati nēṣyataḥ॥16॥ yattu rāmō vijānīyādabhijñānamaninditē । prītisañjananaṁ bhūyastasya tvaṁ dātumarhasi ॥17॥ sābravīddattamēvāhō mayābhijñānamuttamam । ētadēva hi rāmasya dr̥ṣṭvā yatnēna bhūṣaṇam ॥18॥ śraddhēyaṁ hanumanvākyaṁ tava vīra bhaviṣyati । sa taṁ maṇivaraṁ gr̥hya śrīmānplavagasattamaḥ॥19॥ praṇamya śirasā dēvīṁ gamanāyōpacakramē । tamutpātakr̥tōtsāhamavēkṣya hariyūthapam ॥20॥ vardhamānaṁ mahāvēgamuvāca janakātmajā । aśrupūrṇamukhī dīnā bāṣpagadgadayā girā ॥21॥ hanūmansiṁhasaṅkāśau bhrātarau rāmalakṣmaṇau । sugrīvaṁ ca sahāmātyaṁ sarvānbrūyā anāmayam ॥22॥ yathā ca sa mahābāhurmāṁ tārayati rāghavaḥ। asmādduḥkhāmbusaṁrōdhāt tvaṁ samādhātumarhasi ॥23॥ idaṁ ca tīvraṁ mama śōkavēgaṁ rakṣōbhirēbhiḥ paribhartsanaṁ ca । brūyāstu rāmasya gataḥ samīpaṁ śivaśca tē’dhvā’stu haripravīra ॥24॥ sa rājaputryā prativēditārthaḥ kapiḥ kr̥tārthaḥ parihr̥ṣṭacētāḥ। tadalpaśēṣaṁ prasamīkṣya kāryaṁ diśaṁ hyudīcīṁ manasā jagāma ॥25॥ ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē catvāriṁśaḥ sargaḥ