atha ṣaṭcatvāriṁśaḥ sargaḥ
hatānmantrisutānbuddhvā vānarēṇa mahātmanā ।
rāvaṇaḥ saṁvr̥tākāraścakāra matimuttamām ॥1॥
sa virūpākṣayūpākṣau durdharaṁ caiva rākṣasaṁ ।
praghasaṁ bhāsakarṇaṁ ca pañcasēnāgranāyakān ॥2॥
sandidēśa daśagrīvō vīrānnayaviśāradān ।
hanūmadgrahaṇē’vyagrān vāyuvēgasamānyudhi ॥3॥
yāta sēnāgragāḥ sarvē mahābalaparigrahāḥ।
savājirathamātaṅgāḥ sa kapiḥ śāsyatāmiti ॥4॥
yattaiśca khalu bhāvyaṁ syāttamāsādya vanālayam ।
karma cāpi samādhēyaṁ dēśakālāvirōdhitam ॥5॥
na hyahaṁ taṁ kapiṁ manyē karmaṇā pratitarkayan ।
sarvathā tanmahadbhūtaṁ mahābalaparigraham ॥6॥
vānarō’yamiti jñātvā nahi śuddhyati mē manaḥ।
naivāhaṁ taṁ kapiṁ manyē yathēyaṁ prastutā kathā ॥7॥
bhavēdindrēṇa vā sr̥ṣṭamasmadarthaṁ tapōbalāt ।
sanāgayakṣagandharva dēvāsuramaharṣayaḥ॥8॥
yuṣmābhiḥ prahitaiḥ sarvairmayā saha vinirjitāḥ।
tairavaśyaṁ vidhātavyaṁ vyalīkaṁ kiñcidēva naḥ॥9॥
tadēva nātra sandēhaḥ prasahya parigr̥hyatām ।
yāta sēnāgragāḥ sarvē mahābalaparigrahāḥ॥10॥
savājirathamātaṅgāḥ sa kapiḥ śāsyatāmiti ।
nāvamanyō bhavadbhiśca kapirdhīraparākramaḥ॥11॥
dr̥ṣṭā hi harayaḥ pūrvē mayā vipulavikramāḥ।
vālī ca saha sugrīvō jāmbavāṁśca mahābalaḥ॥12॥
nīlaḥ sēnāpatiścaiva yē cānyē dvividādayaḥ।
naiva tēṣāṁ gatirbhīmā na tējō na parākramaḥ॥13॥
na matirna balōtsāhō na rūpaparikalpanam ।
mahatsattvamidaṁ jñēyaṁ kapirūpaṁ vyavasthitam ॥14॥
prayatnaṁ mahadāsthāya kriyatāmasya nigrahaḥ।
kāmaṁ lōkāstrayaḥ sēndrāḥ sasurāsuramānavāḥ॥15॥
bhavatāmagrataḥ sthātuṁ na paryāptā raṇājirē ।
tathāpi tu nayajñēna jayamākāṅkṣatā raṇē ॥16॥
ātmā rakṣyaḥ prayatnēna yuddhasiddhirhi cañcalā ।
tē svāmivacanaṁ sarvē pratigr̥hya mahaujasaḥ॥17॥
samutpēturmahāvēgā hutāśasamatējasaḥ।
rathaiśca mattairnāgaiśca vājibhiśca mahājavaiḥ॥18॥
śastraiśca vividhaistīkṣṇaiḥ sarvaiścōpahitā balaiḥ।
tatastu dadr̥śurvīrā dīpyamānaṁ mahākapim ॥19॥
raśmimantamivōdyantaṁ svatējōraśmimālinam ।
tōraṇasthaṁ mahāvēgaṁ mahāsattvaṁ mahābalam ॥20॥
mahāmatiṁ mahōtsāhaṁ mahākāyaṁ mahābhujam ।
taṁ samīkṣyaiva tē sarvē dikṣu sarvāsvavasthitāḥ॥21॥
taistaiḥ praharaṇairbhīmairabhipētustatastataḥ।
tasya pañcāyasāstīkṣṇāḥ sitāḥ pītamukhāḥ śarāḥ।
śirastyutpalapatrābhā durdharēṇa nipātitāḥ॥22॥
sa taiḥ pañcabhirāviddhaḥ śaraiḥ śirasi vānaraḥ।
utpapāta nadanvyōmni diśō daśa vinādayan ॥23॥
tatastu durdharō vīraḥ sarathaḥ sajjakārmukaḥ।
kirañśaraśatairnaikairabhipēdē mahābalaḥ॥24॥
sa kapirvārayāmāsa taṁ vyōmni śaravarṣiṇam ।
vr̥ṣṭimantaṁ payōdāntē payōdamiva mārutaḥ॥25॥
ardyamānastatastēna durdharēṇānilātmajaḥ।
cakāra ninadaṁ bhūyō vyavardhata ca vīryavān ॥26॥
sa dūraṁ sahasōtpatya durdharasya rathē hariḥ।
nipapāta mahāvēgō vidyudrāśirgirāviva ॥27॥
tataḥ sa mathitāṣṭāśvaṁ rathaṁ bhagnākṣakūbaram ।
vihāya nyapatadbhūmau durdharastyaktajīvitaḥ॥28॥
taṁ virūpākṣayūpākṣau dr̥ṣṭvā nipatitaṁ bhuvi ।
tau jātarōṣau durdharṣāvutpētaturarindamau ॥29॥
sa tābhyāṁ sahasōtplutya viṣṭhitō vimalē’mbarē ।
mudgarābhyāṁ mahābāhurvakṣasyabhihataḥ kapiḥ॥30॥
tayōrvēgavatōrvēgaṁ nihatya sa mahābalaḥ।
nipapāta punarbhūmau suparṇa iva vēgitaḥ॥31॥
sa sālavr̥kṣamāsādya samutpāṭya ca vānaraḥ।
tāvubhau rākṣasau vīrau jaghāna pavanātmajaḥ॥32॥
tatastāṁstrīnhatāñjñātvā vānarēṇa tarasvinā ।
abhipēdē mahāvēgaḥ prasahya praghasō balī ॥33॥
bhāsakarṇaśca saṅkruddhaḥ śūlamādāya vīryavān ।
ēkataḥ kapiśārdūlaṁ yaśasvinamavasthitau ॥34॥
paṭṭiśēna śitāgrēṇa praghasaḥ pratyapōthayat ।
bhāsakarṇaśca śūlēna rākṣasaḥ kapikuñjaram ॥35॥
sa tābhyāṁ vikṣatairgātrairasr̥gdigdhatanūruhaḥ।
abhavadvānaraḥ kruddhō bālasūryasamaprabhaḥ॥36॥
samutpāṭya girēḥ śr̥ṅgaṁ samr̥gavyālapādapam ।
jaghāna hanumānvīrō rākṣasau kapikuñjaraḥ।
giriśr̥ṅgasuniṣpiṣṭau tilaśastau babhūvatuḥ॥37॥
tatastēṣvavasannēṣu sēnāpatiṣu pañcasu ।
balaṁ tadavaśēṣaṁ tu nāśayāmāsa vānaraḥ॥38॥
aśvairaśvāngajairnāgānyōdhairyōdhānrathai rathān ।
sa kapirnāśayāmāsa sahasrākṣa ivāsurān ॥39॥
hatairnāgaisturaṅgaiśca bhagnākṣaiśca mahārathaiḥ।
hataiśca rākṣasairbhūmī ruddhamārgā samantataḥ॥40॥
tataḥ kapistāndhvajinīpatīnraṇē
	nihatya vīrānsabalānsavāhanān ।
tathaiva vīraḥ parigr̥hya tōraṇaṁ
	kr̥takṣaṇaḥ kāla iva prajākṣayē ॥41॥
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē sundarakāṇḍē ṣaṭcatvāriṁśaḥ sargaḥ