અથ તૃતીયઃ સર્ગઃ
સ લમ્બશિખરે લમ્બે લમ્બતોયદસન્નિભે ।
સત્ત્વમાસ્થાય મેધાવી હનુમાન્ મારુતાત્મજઃ॥૧॥
નિશિ લઙ્કાં મહાસત્ત્વો વિવેશ કપિકુઞ્જરઃ।
રમ્યકાનનતોયાઢ્યાં પુરીં રાવણપાલિતામ્ ॥૨॥
શારદામ્બુધરપ્રખ્યૈર્ભવનૈરુપશોભિતામ્ ।
સાગરોપમનિર્ઘોષાં સાગરાનિલસેવિતામ્ ॥૩॥
સુપુષ્ટબલસમ્પુષ્ટાં યથૈવ વિટપાવતીમ્ ।
ચારુતોરણનિર્યૂહાં પાણ્ડુરદ્વારતોરણામ્ ॥૪॥
ભુજગાચરિતાં ગુપ્તાં શુભાં ભોગવતીમિવ ।
તાં સવિદ્યુદ્ઘનાકીર્ણાં જ્યોતિર્ગણનિષેવિતામ્ ॥૫॥
ચણ્ડમારુતનિર્હ્રાદાં યથા ચાપ્યમરાવતીમ્ ।
શાતકુમ્ભેન મહતા પ્રાકારેણાભિસંવૃતામ્ ॥૬॥
કિઙ્કિણીજાલઘોષાભિઃ પતાકાભિરલઙ્કૃતામ્ ।
આસાદ્ય સહસા હૃષ્ટઃ પ્રાકારમભિપેદિવાન્ ॥૭॥
વિસ્મયાવિષ્ટહૃદયઃ પુરીમાલોક્ય સર્વતઃ।
જામ્બૂનદમયૈર્દ્વારૈર્વૈદૂર્યકૃતવેદિકૈઃ॥૮॥
વજ્રસ્ફટિકમુક્તાભિર્મણિકુટ્ટિમભૂષિતૈઃ।
તપ્તહાટકનિર્યૂહૈ રાજતામલપાણ્ડુરૈઃ॥૯॥
વૈદૂર્યકૃતસોપાનૈઃ સ્ફાટિકાન્તરપાંસુભિઃ।
ચારુસઞ્જવનોપેતૈઃ ખમિવોત્પતિતૈઃ શુભૈઃ॥૧૦॥
ક્રૌઞ્ચબર્હિણસઙ્ઘુષ્ટૈ રાજહંસનિષેવિતૈઃ।
તૂર્યાભરણનિર્ઘોષૈઃ સર્વતઃ પરિનાદિતામ્ ॥૧૧॥
વસ્વોકસારપ્રતિમાં સમીક્ષ્ય નગરીં તતઃ।
ખમિવોત્પતિતાં લઙ્કાં જહર્ષ હનુમાન્ કપિઃ॥૧૨॥
તાં સમીક્ષ્ય પુરીં લઙ્કાં રાક્ષસાધિપતેઃ શુભામ્ ।
અનુત્તમામૃદ્ધિમતીં ચિન્તયામાસ વીર્યવાન્ ॥૧૩॥
નેયમન્યેન નગરી શક્યા ધર્ષયિતું બલાત્ ।
રક્ષિતા રાવણબલૈરુદ્યતાયુધપાણિભિઃ॥૧૪॥
કુમુદાઙ્ગદયોર્વાપિ સુષેણસ્ય મહાકપેઃ।
પ્રસિદ્ધેયં ભવેદ્ ભૂમિર્મૈન્દદ્વિવિદયોરપિ ॥૧૫॥
વિવસ્વતસ્તનૂજસ્ય હરેશ્ચ કુશપર્વણઃ।
ઋક્ષસ્ય કપિમુખ્યસ્ય મમ ચૈવ ગતિર્ભવેત્ ॥૧૬॥
સમીક્ષ્ય ચ મહાબાહો રાઘવસ્ય પરાક્રમમ્ ।
લક્ષ્મણસ્ય ચ વિક્રાન્તમભવત્ પ્રીતિમાન્ કપિઃ॥૧૭॥
તાં રત્નવસનોપેતાં ગોષ્ઠાગારાવતંસિકામ્ ।
યન્ત્રાગારસ્તનીમૃદ્ધાં પ્રમદામિવ ભૂષિતામ્ ॥૧૮॥
તાં નષ્ટતિમિરાં દીપૈર્ભાસ્વરૈશ્ચ મહાગ્રહૈઃ।
નગરીં રાક્ષસેન્દ્રસ્ય સ દદર્શ મહાકપિઃ॥૧૯॥
અથ સા હરિશાર્દૂલં પ્રવિશન્તં મહાકપિમ્ ।
નગરી સ્વેન રૂપેણ દદર્શ પવનાત્મજમ્ ॥૨૦॥
સા તં હરિવરં દૃષ્ટ્વા લઙ્કા રાવણપાલિતા ।
સ્વયમેવોત્થિતા તત્ર વિકૃતાનનદર્શના ॥૨૧॥
પુરસ્તાત્ તસ્ય વીરસ્ય વાયુસૂનોરતિષ્ઠત ।
મુઞ્ચમાના મહાનાદમબ્રવીત્ પવનાત્મજમ્ ॥૨૨॥
કસ્ત્વં કેન ચ કાર્યેણ ઇહ પ્રાપ્તો વનાલય ।
કથયસ્વેહ યત્ તત્ત્વં યાવત્ પ્રાણા ધરન્તિ તે ॥૨૩॥
ન શક્યં ખલ્વિયં લઙ્કા પ્રવેષ્ટું વાનર ત્વયા ।
રક્ષિતા રાવણબલૈરભિગુપ્તા સમન્તતઃ॥૨૪॥
અથ તામબ્રવીદ્ વીરો હનુમાનગ્રતઃ સ્થિતામ્ ।
કથયિષ્યામિ તત્ તત્ત્વં યન્માં ત્વં પરિપૃચ્છસે ॥૨૫॥
કા ત્વં વિરૂપનયના પુરદ્વારેઽવતિષ્ઠસે ।
કિમર્થં ચાપિ માં ક્રોધાન્નિર્ભર્ત્સયસિ દારુણે ॥૨૬॥
હનુમદ્વચનં શ્રુત્વા લઙ્કા સા કામરૂપિણી ।
ઉવાચ વચનં ક્રુદ્ધા પરુષં પવનાત્મજમ્ ॥૨૭॥
અહં રાક્ષસરાજસ્ય રાવણસ્ય મહાત્મનઃ।
આજ્ઞાપ્રતીક્ષા દુર્ધર્ષા રક્ષામિ નગરીમિમામ્ ॥૨૮॥
ન શક્યં મામવજ્ઞાય પ્રવેષ્ટું નગરીમિમામ્ ।
અદ્ય પ્રાણૈઃ પરિત્યક્તઃ સ્વપ્સ્યસે નિહતો મયા ॥૨૯॥
અહં હિ નગરી લઙ્કા સ્વયમેવ પ્લવઙ્ગમ ।
સર્વતઃ પરિરક્ષામિ અતસ્તે કથિતં મયા ॥૩૦॥
લઙ્કાયા વચનં શ્રુત્વા હનૂમાન્ મારુતાત્મજઃ।
યત્નવાન્ સ હરિશ્રેષ્ઠઃ સ્થિતઃ શૈલ ઇવાપરઃ॥૩૧॥
સ તાં સ્ત્રીરૂપવિકૃતાં દૃષ્ટ્વા વાનરપુઙ્ગવઃ।
આબભાષેઽથ મેધાવી સત્ત્વવાન્ પ્લવગર્ષભઃ॥૩૨॥
દ્રક્ષ્યામિ નગરીં લઙ્કાં સાટ્ટપ્રાકારતોરણામ્ ।
ઇત્યર્થમિહ સમ્પ્રાપ્તઃ પરં કૌતૂહલં હિ મે ॥૩૩॥
વનાન્યુપવનાનીહ લઙ્કાયાઃ કાનનાનિ ચ ।
સર્વતો ગૃહમુખ્યાનિ દ્રષ્ટુમાગમનં હિ મે ॥૩૪॥
તસ્ય તદ્ વચનં શ્રુત્વા લઙ્કા સા કામરૂપિણી ।
ભૂય એવ પુનર્વાક્યં બભાષે પરુષાક્ષરમ્ ॥૩૫॥
મામનિર્જિત્ય દુર્બુદ્ધે રાક્ષસેશ્વરપાલિતામ્ ।
ન શક્યં હ્યદ્ય તે દ્રષ્ટું પુરીયં વાનરાધમ ॥૩૬॥
તતઃ સ હરિશાર્દૂલસ્તામુવાચ નિશાચરીમ્ ।
દૃષ્ટ્વા પુરીમિમાં ભદ્રે પુનર્યાસ્યે યથાગતમ્ ॥૩૭॥
તતઃ કૃત્વા મહાનાદં સા વૈ લઙ્કા ભયઙ્કરમ્ ।
તલેન વાનરશ્રેષ્ઠં તાડયામાસ વેગિતા ॥૩૮॥
તતઃ સ હરિશાર્દૂલો લઙ્કયા તાડિતો ભૃશમ્ ।
નનાદ સુમહાનાદં વીર્યવાન્ મારુતાત્મજઃ॥૩૯॥
તતઃ સંવર્તયામાસ વામહસ્તસ્ય સોઽઙ્ગુલીઃ।
મુષ્ટિનાભિજઘાનૈનાં હનુમાન્ ક્રોધમૂર્ચ્છિતઃ॥૪૦॥
સ્ત્રી ચેતિ મન્યમાનેન નાતિક્રોધઃ સ્વયં કૃતઃ।
સા તુ તેન પ્રહારેણ વિહ્વલાઙ્ગી નિશાચરી ।
પપાત સહસા ભૂમૌ વિકૃતાનનદર્શના ॥૪૧॥
તતસ્તુ હનુમાન્ વીરસ્તાં દૃષ્ટ્વા વિનિપાતિતામ્ ।
કૃપાં ચકાર તેજસ્વી મન્યમાનઃ સ્ત્રિયં ચ તામ્ ॥૪૨॥
તતો વૈ ભૃશમુદ્વિગ્ના લઙ્કા સા ગદ્ગદાક્ષરમ્ ।
ઉવાચાગર્વિતં વાક્યં હનુમન્તં પ્લવઙ્ગમમ્ ॥૪૩॥
પ્રસીદ સુમહાબાહો ત્રાયસ્વ હરિસત્તમ ।
સમયે સૌમ્ય તિષ્ઠન્તિ સત્ત્વવન્તો મહાબલાઃ॥૪૪॥
અહં તુ નગરી લઙ્કા સ્વયમેવ પ્લવઙ્ગમ ।
નિર્જિતાહં ત્વયા વીર વિક્રમેણ મહાબલ ॥૪૫॥
ઇદં ચ તથ્યં શૃણુ મે બ્રુવન્ત્યા વૈ હરીશ્વર ।
સ્વયં સ્વયમ્ભુવા દત્તં વરદાનં યથા મમ ॥૪૬॥
યદા ત્વાં વાનરઃ કશ્ચિદ્ વિક્રમાદ્ વશમાનયેત્ ।
તદા ત્વયા હિ વિજ્ઞેયં રક્ષસાં ભયમાગતમ્ ॥૪૭॥
સ હિ મે સમયઃ સૌમ્ય પ્રાપ્તોઽદ્ય તવ દર્શનાત્ ।
સ્વયમ્ભૂવિહિતઃ સત્યો ન તસ્યાસ્તિ વ્યતિક્રમઃ॥૪૮॥
સીતાનિમિત્તં રાજ્ઞસ્તુ રાવણસ્ય દુરાત્મનઃ।
રક્ષસાં ચૈવ સર્વેષાં વિનાશઃ સમુપાગતઃ॥૪૯॥
તત્ પ્રવિશ્ય હરિશ્રેષ્ઠ પુરીં રાવણપાલિતામ્ ।
વિધત્સ્વ સર્વકાર્યાણિ યાનિ યાનીહ વાઞ્છસિ ॥૫૦॥
પ્રવિશ્ય શાપોપહતાં હરીશ્વર
	પુરીં શુભાં રાક્ષસમુખ્યપાલિતામ્ ।
યદૃચ્છયા ત્વં જનકાત્મજાં સતીં
	વિમાર્ગ સર્વત્ર ગતો યથાસુખમ્ ॥૫૧॥
ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે તૃતીયઃ સર્ગઃ