અથ પઞ્ચમઃ સર્ગઃ તતઃ સ મધ્યઙ્ગતમંશુમન્તં જ્યોત્સ્નાવિતાનં મુહુરુદ્વમન્તમ્ । દદર્શ ધીમાન્ ભુવિ ભાનુમન્તં ગોષ્ઠે વૃષં મત્તમિવ ભ્રમન્તમ્ ॥૧॥ લોકસ્ય પાપાનિ વિનાશયન્તં મહોદધિં ચાપિ સમેધયન્તમ્ । ભૂતાનિ સર્વાણિ વિરાજયન્તં દદર્શ શીતાંશુમથાભિયાન્તમ્ ॥૨॥ યા ભાતિ લક્ષ્મીર્ભુવિ મન્દરસ્થા યથા પ્રદોષેષુ ચ સાગરસ્થા । તથૈવ તોયેષુ ચ પુષ્કરસ્થા રરાજ સા ચારુનિશાકરસ્થા ॥૩॥ હંસો યથા રાજતપઞ્જરસ્થઃ સિંહો યથા મન્દરકન્દરસ્થઃ। વીરો યથા ગર્વિતકુઞ્જરસ્થ- શ્ચન્દ્રોઽપિ બભ્રાજ તથામ્બરસ્થઃ॥૪॥ સ્થિતઃ કકુદ્માનિવ તીક્ષ્ણશૃઙ્ગો મહાચલઃ શ્વેત ઇવોર્ધ્વશૃઙ્ગઃ। હસ્તીવ જામ્બૂનદબદ્ધશૃઙ્ગો વિભાતિ ચન્દ્રઃ પરિપૂર્ણશૃઙ્ગઃ॥૫॥ વિનષ્ટશીતામ્બુતુષારપઙ્કો મહાગ્રહગ્રાહવિનષ્ટપઙ્કઃ। પ્રકાશલક્ષ્મ્યાશ્રયનિર્મલાઙ્કો રરાજ ચન્દ્રો ભગવાન્ શશાઙ્કઃ॥૬॥ શિલાતલં પ્રાપ્ય યથા મૃગેન્દ્રો મહારણં પ્રાપ્ય યથા ગજેન્દ્રઃ। રાજ્યં સમાસાદ્ય યથા નરેન્દ્ર- સ્તથાપ્રકાશો વિરરાજ ચન્દ્રઃ॥૭॥ પ્રકાશચન્દ્રોદયનષ્ટદોષઃ પ્રવૃદ્ધરક્ષઃ પિશિતાશદોષઃ। રામાભિરામેરિતચિત્તદોષઃ સ્વર્ગપ્રકાશો ભગવાન્પ્રદોષઃ॥૮॥ તન્ત્રીસ્વરાઃ કર્ણસુખાઃ પ્રવૃત્તાઃ સ્વપન્તિ નાર્યઃ પતિભિઃ સુવૃત્તાઃ। નક્તઞ્ચરાશ્ચાપિ તથા પ્રવૃત્તા વિહર્તુમત્યદ્ભુતરૌદ્રવૃત્તાઃ॥૯॥ મત્તપ્રમત્તાનિ સમાકુલાનિ રથાશ્વભદ્રાસનસઙ્કુલાનિ । વીરશ્રિયા ચાપિ સમાકુલાનિ દદર્શ ધીમાન્સ કપિઃ કુલાનિ ॥૧૦॥ પરસ્પરં ચાધિકમાક્ષિપન્તિ ભુજાંશ્ચ પીનાનધિવિક્ષિપન્તિ । મત્તપ્રલાપાનધિવિક્ષિપન્તિ મત્તાનિ ચાન્યોન્યમધિક્ષિપન્તિ ॥૧૧॥ રક્ષાંસિ વક્ષાંસિ ચ વિક્ષિપન્તિ ગાત્રાણિ કાન્તાસુ ચ વિક્ષિપન્તિ । રૂપાણિ ચિત્રાણિ ચ વિક્ષિપન્તિ દૃઢાનિ ચાપાનિ ચ વિક્ષિપન્તિ ॥૧૨॥ દદર્શ કાન્તાશ્ચ સમાલભન્ત્ય- સ્તથાપરાસ્તત્ર પુનઃ સ્વપન્ત્યઃ। સુરૂપવક્ત્રાશ્ચ તથા હસન્ત્યઃ ક્રુદ્ધાઃ પરાશ્ચાપિ વિનિઃશ્વસન્ત્યઃ॥૧૩॥ મહાગજૈશ્ચાપિ તથા નદદ્ભિઃ સુપૂજિતૈશ્ચાપિ તથા સુસદ્ભિઃ। રરાજ વીરૈશ્ચ વિનિઃશ્વસદ્ભિ- ર્હ્રદા ભુજઙ્ગૈરિવ નિઃશ્વસદ્ભિઃ॥૧૪॥ બુદ્ધિપ્રધાનાન્રુચિરાભિધાનાન્ સંશ્રદ્દધાનાઞ્જગતઃ પ્રધાનાન્ । નાનાવિધાનાન્રુચિરાભિધાનાન્ દદર્શ તસ્યાં પુરિ યાતુધાનાન્ ॥૧૫॥ નનન્દ દૃષ્ટ્વા સ ચ તાન્સુરૂપાન્ નાનાગુણાનાત્મગુણાનુરૂપાન્ । વિદ્યોતમાનાન્સ ચ તાન્સુરૂપાન્ દદર્શ કાંશ્ચિચ્ચ પુનર્વિરૂપાન્ ॥૧૩॥ તતો વરાર્હાઃ સુવિશુદ્ધભાવા- સ્તેષાં સ્ત્રિયસ્તત્ર મહાનુભાવાઃ। પ્રિયેષુ પાનેષુ ચ સક્તભાવા દદર્શ તારા ઇવ સુસ્વભાવાઃ॥૧૭॥ સ્ત્રિયો જ્વલન્તીસ્ત્રપયોપગૂઢા નિશીથકાલે રમણોપગૂઢાઃ। દદર્શ કાશ્ચિત્પ્રમદોપગૂઢા યથા વિહઙ્ગા વિહગોપગૂઢાઃ॥૧૮॥ અન્યાઃ પુનર્હર્મ્યતલોપવિષ્ટા- સ્તત્ર પ્રિયાઙ્કેષુ સુખોપવિષ્ટાઃ। ભર્તુઃ પરા ધર્મપરા નિવિષ્ટા દદર્શ ધીમાન્મદનોપવિષ્ટાઃ॥૧૯॥ અપ્રાવૃતાઃ કાઞ્ચનરાજિવર્ણાઃ કાશ્ચિત્પરાર્ધ્યાસ્તપનીયવર્ણાઃ। પુનશ્ચ કાશ્ચિચ્છશલક્ષ્મવર્ણાઃ કાન્તપ્રહીણા રુચિરાઙ્ગવર્ણાઃ॥૨૦॥ તતઃ પ્રિયાન્પ્રાપ્ય મનોઽભિરામાન્ સુપ્રીતિયુક્તાઃ સુમનોઽભિરામાઃ। ગૃહેષુ હૃષ્ટાઃ પરમાભિરામા હરિપ્રવીરઃ સ દદર્શ રામાઃ॥૨૧॥ ચન્દ્રપ્રકાશાશ્ચ હિ વક્ત્રમાલા વક્રાઃ સુપક્ષ્માશ્ચ સુનેત્રમાલાઃ। વિભૂષણાનાં ચ દદર્શ માલાઃ શતહ્રદાનામિવ ચારુમાલાઃ॥૨૨॥ ન ત્વેવ સીતાં પરમાભિજાતાં પથિ સ્થિતે રાજકુલે પ્રજાતામ્ । લતાં પ્રફુલ્લામિવ સાધુજાતાં દદર્શ તન્વીં મનસાભિજાતામ્ ॥૨૩॥ સનાતને વર્ત્મનિ સંનિવિષ્ટાં રામેક્ષણીં તાં મદનાભિવિષ્ટામ્ । ભર્તુર્મનઃ શ્રીમદનુપ્રવિષ્ટાં સ્ત્રીભ્યઃ પરાભ્યશ્ચ સદા વિશિષ્ટામ્ ॥૨૪॥ ઉષ્ણાર્દિતાં સાનુસૃતાસ્રકણ્ઠીં પુરા વરાર્હોત્તમનિષ્કકણ્ઠીમ્ । સુજાતપક્ષ્મામભિરક્તકણ્ઠીં વને પ્રનૃત્તામિવ નીલકણ્ઠીમ્ ॥૨૫॥ અવ્યક્તરેખામિવ ચન્દ્રલેખાં પાંસુપ્રદિગ્ધામિવ હેમરેખામ્ । ક્ષતપ્રરૂઢામિવ વર્ણરેખાં વાયુપ્રભુગ્નામિવ મેઘરેખામ્ ॥૨૬॥ સીતામપશ્યન્મનુજેશ્વરસ્ય રામસ્ય પત્નીં વદતાં વરસ્ય । બભૂવ દુઃખોપહતશ્ચિરસ્ય પ્લવઙ્ગમો મન્દ ઇવાચિરસ્ય ॥૨૭॥ ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે પઞ્ચમઃ સર્ગઃ