અથ ષષ્ઠઃ સર્ગઃ
સ નિકામં વિમાનેષુ વિચરન્કામરૂપધૃક્ ।
વિચચાર કપિર્લઙ્કાં લાઘવેન સમન્વિતઃ॥૧॥
આસસાદ ચ લક્ષ્મીવાન્રાક્ષસેન્દ્રનિવેશનમ્ ।
પ્રાકારેણાર્કવર્ણેન ભાસ્વરેણાભિસંવૃતમ્ ॥૨॥
રક્ષિતં રાક્ષસૈર્ભીમૈઃ સિંહૈરિવ મહદ્વનમ્ ।
સમીક્ષમાણો ભવનં ચકાશે કપિકુઞ્જરઃ॥૩॥
રૂપ્યકોપહિતૈશ્ચિત્રૈસ્તોરણૈર્હેમભૂષણૈઃ।
વિચિત્રાભિશ્ચ કક્ષ્યાભિર્દ્વારૈશ્ચ રુચિરૈર્વૃતમ્ ॥૪॥
ગજાસ્થિતૈર્મહામાત્રૈઃ શૂરૈશ્ચ વિગતશ્રમૈઃ।
ઉપસ્થિતમસંહાર્યૈર્હયૈઃ સ્યન્દનયાયિભિઃ॥૫॥
સિંહવ્યાઘ્રતનુત્રાણૈર્દાન્તકાઞ્ચનરાજતીઃ।
ઘોષવદ્ભિર્વિચિત્રૈશ્ચ સદા વિચરિતં રથૈઃ॥૬॥
બહુરત્નસમાકીર્ણં પરાર્ધ્યાસનભૂષિતમ્ ।
મહારથસમાવાપં મહારથમહાસનમ્ ॥૭॥
દૃશ્યૈશ્ચ પરમોદારૈસ્તૈસ્તૈશ્ચ મૃગપક્ષિભિઃ।
વિવિધૈર્બહુસાહસ્રૈઃ પરિપૂર્ણં સમન્તતઃ॥૮॥
વિનીતૈરન્તપાલૈશ્ચ રક્ષોભિશ્ચ સુરક્ષિતમ્ ।
મુખ્યાભિશ્ચ વરસ્ત્રીભિઃ પરિપૂર્ણં સમન્તતઃ॥૯॥
મુદિતપ્રમદા રત્નં રાક્ષસેન્દ્રનિવેશનમ્ ।
વરાભરણસંહ્રાદૈ સમુદ્રસ્વનનિઃસ્વનમ્ ॥૧૦॥
તદ્રાજગુણસમ્પન્નં મુખ્યૈશ્ચ વરચન્દનૈઃ।
મહાજનસમાકીર્ણં સિંહૈરિવ મહદ્વનમ્ ॥૧૧॥
ભેરીમૃદઙ્ગાભિરુતં શઙ્ખઘોષવિનાદિતમ્ ।
નિત્યાર્ચિતં પર્વસુતં પૂજિતં રાક્ષસૈઃ સદા ॥૧૨॥
સમુદ્રમિવ ગમ્ભીરં સમુદ્રસમનિઃસ્વનમ્ ।
મહાત્મનો મહદ્વેશ્મ મહારત્નપરિચ્છદમ્ ॥૧૩॥
મહારત્નસમાકીર્ણં દદર્શ સ મહાકપિઃ।
વિરાજમાનં વપુષા ગજાશ્વરથસઙ્કુલમ્ ॥૧૪॥
લઙ્કાભરણમિત્યેવ સોઽમન્યત મહાકપિઃ।
ચચાર હનુમાંસ્તત્ર રાવણસ્ય સમીપતઃ॥૧૫॥
ગૃહાદ્ગૃહં રાક્ષસાનામુદ્યાનાનિ ચ સર્વશઃ।
વીક્ષમાણોઽપ્યસન્ત્રસ્તઃ પ્રાસાદાંશ્ચ ચચાર સઃ॥૧૬॥
અવપ્લુત્ય મહાવેગઃ પ્રહસ્તસ્ય નિવેશનમ્ ।
તતોઽન્યત્પુપ્લુવે વેશ્મ મહાપાર્શ્વસ્ય વીર્યવાન્ ॥૧૭॥
અથ મેઘપ્રતીકાશં કુમ્ભકર્ણનિવેશનમ્ ।
વિભીષણસ્ય ચ તથા પુપ્લુવે સ મહાકપિઃ॥૧૮॥
મહોદરસ્ય ચ તથા વિરૂપાક્ષસ્ય ચૈવ હિ ।
વિદ્યુજ્જિહ્વસ્ય ભવનં વિદ્યુન્માલેસ્તથૈવ ચ ॥૧૯॥
વજ્રદંષ્ટ્રસ્ય ચ તથા પુપ્લુવે સ મહાકપિઃ।
શુકસ્ય ચ મહાવેગઃ સારણસ્ય ચ ધીમતઃ॥૨૦॥
તથા ચેન્દ્રજિતો વેશ્મ જગામ હરિયૂથપઃ।
જમ્બુમાલેઃ સુમાલેશ્ચ જગામ હરિસતમઃ॥૨૧॥
રશ્મિકેતોશ્ચ ભવનં સૂર્યશત્રોસ્તથૈવ ચ ।
વજ્રકાયસ્ય ચ તથા પુપ્લુવે સ મહાકપિઃ॥૨૨॥
ધૂમ્રાક્ષસ્યાથ સમ્પાતેર્ભવનં મારુતાત્મજઃ।
વિદ્યુદ્રૂપસ્ય ભીમસ્ય ઘનસ્ય વિઘનસ્ય ચ ॥૨૩॥
શુકનાભસ્ય ચક્રસ્ય શઠસ્ય કપટસ્ય ચ ।
હ્રસ્વકર્ણસ્ય દંષ્ટ્રસ્ય લોમશસ્ય ચ રક્ષસઃ॥૨૪॥
યુદ્ધોન્મત્તસ્ય મત્તસ્ય ધ્વજગ્રીવસ્ય સાદિનઃ।
વિદ્યુજ્જિહ્વદ્વિજિહ્વાનાં તથા હસ્તિમુખસ્ય ચ ॥૨૫॥
કરાલસ્ય પિશાચસ્ય શોણિતાક્ષસ્ય ચૈવ હિ ।
પ્લવમાનઃ ક્રમેણૈવ હનૂમાન્મારુતાત્મજઃ॥૨૬॥
તેષુ તેષુ મહાર્હેષુ ભવનેષુ મહાયશાઃ।
તેષામૃદ્ધિમતામૃદ્ધિં દદર્શ સ મહાકપિઃ॥૨૭॥
સર્વેષાં સમતિક્રમ્ય ભવનાનિ સમન્તતઃ।
આસસાદાથ લક્ષ્મીવાન્રાક્ષસેન્દ્રનિવેશનમ્ ॥૨૮॥
રાવણસ્યોપશાયિન્યો દદર્શ હરિસત્તમઃ।
વિચરન્હરિશાર્દૂલો રાક્ષસીર્વિકૃતેક્ષણાઃ॥૨૯॥
શૂલમુદ્ગરહસ્તાંશ્ચ શક્તિતોમરધારિણઃ।
દદર્શ વિવિધાન્ગુલ્માંસ્તસ્ય રક્ષઃપતેર્ગૃહે ॥૩૦॥
રાક્ષસાંશ્ચ મહાકાયાન્નાનાપ્રહરણોદ્યતાન્ ।
રક્તાઞ્શ્વેતાન્સિતાંશ્ચાપિ હરીંશ્ચાપિ મહાજવાન્ ॥૩૧॥
કુલીનાન્રૂપસમ્પન્નાન્ગજાન્પરગજારુજાન્ ।
શિક્ષિતાન્ ગજશિક્ષાયામૈરાવતસમાન્યુધિ ॥૩૨॥
નિહન્તૄન્પરસૈન્યાનાં ગૃહે તસ્મિન્દદર્શ સઃ।
ક્ષરતશ્ચ યથા મેઘાન્સ્રવતશ્ચ યથા ગિરીન્ ॥૩૩॥
મેઘસ્તનિતનિર્ઘોષાન્દુર્ધર્ષાન્સમરે પરૈઃ।
સહસ્રં વાહિનીસ્તત્ર જામ્બૂનદપરિષ્કૃતાઃ॥૩૪॥
હેમજાલૈરવિચ્છિન્નાસ્તરુણાદિત્યસંનિભાઃ।
દદર્શ રાક્ષસેન્દ્રસ્ય રાવણસ્ય નિવેશને ॥૩૫॥
શિબિકા વિવિધાકારાઃ સ કપિર્મારુતાત્મજઃ।
લતાગૃહાણિ ચિત્રાણિ ચિત્રશાલાગૃહાણિ ચ ॥૩૬॥
ક્રીડાગૃહાણિ ચાન્યાનિ દારુપર્વતકાનિ ચ ।
કામસ્ય ગૃહકં રમ્યં દિવાગૃહકમેવ ચ ॥૩૭॥
દદર્શ રાક્ષસેન્દ્રસ્ય રાવણસ્ય નિવેશને ।
સ મન્દરસમપ્રખ્યં મયૂરસ્થાનસઙ્કુલમ્ ॥૩૮॥
ધ્વજયષ્ટિભિરાકીર્ણં દદર્શ ભવનોત્તમમ્ ।
અનન્તરત્નનિચયં નિધિજાલં સમન્તતઃ।
ધીરનિષ્ઠિતકર્માઙ્ગં ગૃહં ભૂતપતેરિવ ॥૩૯॥
અર્ચિર્ભિશ્ચાપિ રત્નાનાં તેજસા રાવણસ્ય ચ ।
વિરરાજ ચ તદ્વેશ્મ રશ્મિવાનિવ રશ્મિભિઃ॥૪૦॥
જામ્બૂનદમયાન્યેવ શયનાન્યાસનાનિ ચ ।
ભાજનાનિ ચ શુભ્રાણિ દદર્શ હરિયૂથપઃ॥૪૧॥
મધ્વાસવકૃતક્લેદં મણિભાજનસઙ્કુલમ્ ।
મનોરમમસમ્બાધં કુબેરભવનં યથા ॥૪૨॥
નૂપુરાણાં ચ ઘોષેણ કાઞ્ચીનાં નિઃસ્વનેન ચ ।
મૃદઙ્ગતલનિર્ઘોષૈર્ઘોષવદ્ભિર્વિનાદિતમ્ ॥૪૩॥
પ્રાસાદસઙ્ઘાતયુતં સ્ત્રીરત્નશતસઙ્કુલમ્ ।
સુવ્યૂઢકક્ષ્યં હનુમાન્પ્રવિવેશ મહાગૃહમ્ ॥૪૪॥
ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે ષષ્ઠઃ સર્ગઃ