અથ દશમઃ સર્ગઃ
તત્ર દિવ્યોપમં મુખ્યં સ્ફાટિકં રત્નભૂષિતમ્ ।
અવેક્ષમાણો હનુમાન્ દદર્શ શયનાસનમ્ ॥૧॥
દાન્તકાઞ્ચનચિત્રાઙ્ગૈર્વૈદૂર્યૈશ્ચ વરાસનૈઃ।
મહાર્હાસ્તરણોપેતૈરુપપન્નં મહાધનૈઃ॥૨॥
તસ્ય ચૈકતમે દેશે દિવ્યમાલ્યોપશોભિતમ્ ।
દદર્શ પાણ્ડુરં છત્રં તારાધિપતિસંનિભમ્ ॥૩॥
જાતરૂપપરિક્ષિપ્તં ચિત્રભાનોઃ સમપ્રભમ્ ।
અશોકમાલાવિતતં દદર્શ પરમાસનમ્ ॥૪॥
વાલવ્યજનહસ્તાભિર્વીજ્યમાનં સમન્તતઃ।
ગન્ધૈશ્ચ વિવિધૈર્જુષ્ટં વરધૂપેન ધૂપિતમ્ ॥૫॥
પરમાસ્તરણાસ્તીર્ણમાવિકાજિનસંવૃતમ્ ।
દામભિર્વરમાલ્યાનાં સમન્તાદુપશોભિતમ્ ॥૬॥
તસ્મિઞ્જીમૂતસઙ્કાશં પ્રદીપ્તોજ્જ્વલકુણ્ડલમ્ ।
લોહિતાક્ષં મહાબાહું મહારજતવાસસં ॥૭॥
લોહિતેનાનુલિપ્તાઙ્ગં ચન્દનેન સુગન્ધિના ।
સન્ધ્યારક્તમિવાકાશે તોયદં સતડિદ્ગુણમ્ ॥૮॥
વૃતમાભરણૈર્દિવ્યૈઃ સુરૂપં કામરૂપિણમ્ ।
સવૃક્ષવનગુલ્માઢ્યં પ્રસુપ્તમિવ મન્દરમ્ ॥૯॥
ક્રીડિત્વોપરતં રાત્રૌ વરાભરણભૂષિતમ્ ।
પ્રિયં રાક્ષસકન્યાનાં રાક્ષસાનાં સુખાવહમ્ ॥૧૦॥
પીત્વાપ્યુપરતં ચાપિ દદર્શ સ મહાકપિઃ।
ભાસ્વરે શયને વીરં પ્રસુપ્તં રાક્ષસાધિપમ્ ॥૧૧॥
નિઃશ્વસન્તં યથા નાગં રાવણં વાનરોત્તમઃ।
આસાદ્ય પરમોદ્વિગ્નઃ સોપાસર્પત્સુભીતવત્ ॥૧૨॥
અથારોહણમાસાદ્ય વેદિકાન્તરમાશ્રિતઃ।
ક્ષીવં રાક્ષસશાર્દૂલં પ્રેક્ષતે સ્મ મહાકપિઃ॥૧૩॥
શુશુભે રાક્ષસેન્દ્રસ્ય સ્વપતઃ શયનં શુભમ્ ।
ગન્ધહસ્તિનિ સંવિષ્ટે યથા પ્રસ્રવણં મહત્ ॥૧૪॥
કાઞ્ચનાઙ્ગદસંનદ્ધૌ દદર્શ સ મહાત્મનઃ।
વિક્ષિપ્તૌ રાક્ષસેન્દ્રસ્ય ભુજાવિન્દ્રધ્વજોપમૌ ॥૧૫॥
ઐરાવતવિષાણાગ્રૈરાપીડિનકૃતવ્રણૌ ।
વજ્રોલ્લિખિતપીનાંસૌ વિષ્ણુચક્રપરિક્ષતૌ ॥૧૬॥
પીનૌ સમસુજાતાંસૌ સઙ્ગતૌ બલસંયુતૌ ।
સુલક્ષણ નખાઙ્ગુષ્ઠૌ સ્વઙ્ગુલીયકલક્ષિતૌ ॥૧૭॥
સંહતૌ પરિઘાકારૌ વૃત્તૌ કરિકરોપમૌ ।
વિક્ષિપ્તૌ શયને શુભ્રે પઞ્ચશીર્ષાવિવોરગૌ ॥૧૮॥
શશક્ષતજકલ્પેન સુશીતેન સુગન્ધિના ।
ચન્દનેન પરાર્ધ્યેન સ્વનુલિપ્તૌ સ્વલઙ્કૃતૌ ॥૧૯॥
ઉત્તમસ્ત્રીવિમૃદિતૌ ગન્ધોત્તમનિષેવિતૌ ।
યક્ષપન્નગગન્ધર્વદેવદાનવરાવિણૌ ॥૨૦॥
દદર્શ સ કપિસ્તસ્ય બાહૂ શયનસંસ્થિતૌ ।
મન્દરસ્યાન્તરે સુપ્તૌ મહાહી રુષિતાવિવ ॥૨૧॥
તાભ્યાં સ પરિપૂર્ણાભ્યામુભાભ્યાં રાક્ષસેશ્વરઃ।
શુશુભેઽચલસઙ્કાશઃ શૃઙ્ગાભ્યામિવ મન્દરઃ॥૨૨॥
ચૂતપુંનાગસુરભિર્બકુલોત્તમસંયુતઃ।
મૃષ્ટાન્નરસસંયુક્તઃ પાનગન્ધપુરઃસરઃ॥૨૩॥
તસ્ય રાક્ષસરાજસ્ય નિશ્ચક્રામ મહામુખાત્ ।
શયાનસ્ય વિનિઃશ્વાસઃ પૂરયન્નિવ તદ્ગૃહમ્ ॥૨૪॥
મુક્તામણિવિચિત્રેણ કાઞ્ચનેન વિરાજિતા ।
મુકુટેનાપવૃત્તેન કુણ્ડલોજ્જ્વલિતાનનમ્ ॥૨૫॥
રક્તચન્દનદિગ્ધેન તથા હારેણ શોભિના ।
પીનાયતવિશાલેન વક્ષસાભિવિરાજિતા ॥૨૬॥
પાણ્ડુરેણાપવિદ્ધેન ક્ષૌમેણ ક્ષતજેક્ષણમ્ ।
મહાર્હેણ સુસંવીતં પીતેનોત્તરવાસસા ॥૨૭॥
માષરાશિપ્રતીકાશં નિઃશ્વસન્તં ભુજઙ્ગવત્ ।
ગાઙ્ગે મહતિ તોયાન્તે પ્રસુપ્તમિવ કુઞ્જરમ્ ॥૨૮॥
ચતુર્ભિઃ કાઞ્ચનૈર્દીપૈર્દીપ્યમાનં ચતુર્દિશમ્ ।
પ્રકાશીકૃતસર્વાઙ્ગં મેઘં વિદ્યુદ્ગણૈરિવ ॥૨૯॥
પાદમૂલગતાશ્ચાપિ દદર્શ સુમહાત્મનઃ।
પત્નીઃ સ પ્રિયભાર્યસ્ય તસ્ય રક્ષઃપતેર્ગૃહે ॥૩૦॥
શશિપ્રકાશવદના વરકુણ્ડલભૂષણાઃ।
અમ્લાનમાલ્યાભરણા દદર્શ હરિયૂથપઃ॥૩૧॥
નૃત્યવાદિત્રકુશલા રાક્ષસેન્દ્રભુજાઙ્કગાઃ।
વરાભરણધારિણ્યો નિષણ્ણા દદૃશે કપિઃ॥૩૨॥
વજ્રવૈદૂર્યગર્ભાણિ શ્રવણાન્તેષુ યોષિતામ્ ।
દદર્શ તાપનીયાનિ કુણ્ડલાન્યઙ્ગદાનિ ચ ॥૩૩॥
તાસાં ચન્દ્રોપમૈર્વક્ત્રૈઃ શુભૈર્લલિતકુણ્ડલૈઃ।
વિરરાજ વિમાનં તન્નભસ્તારાગણૈરિવ ॥૩૪॥
મદવ્યાયામખિન્નાસ્તા રાક્ષસેન્દ્રસ્ય યોષિતઃ।
તેષુ તેષ્વવકાશેષુ પ્રસુપ્તાસ્તનુમધ્યમાઃ॥૩૫॥
અઙ્ગહારૈસ્તથૈવાન્યા કોમલૈર્નૃત્યશાલિની ।
વિન્યસ્તશુભસર્વાઙ્ગી પ્રસુપ્તા વરવરર્ણિની ॥૩૬॥
કાચિદ્વીણાં પરિષ્વજ્ય પ્રસુપ્તા સમ્પ્રકાશતે ।
મહાનદીપ્રકીર્ણેવ નલિની પોતમાશ્રિતા ॥૩૭॥
અન્યા કક્ષગતેનૈવ મડ્ડુકેનાસિતેક્ષણા ।
પ્રસુપ્તા ભામિની ભાતિ બાલપુત્રેવ વત્સલા ॥૩૮॥
પટહં ચારુસર્વાઙ્ગી ન્યસ્ય શેતે શુભસ્તની ।
ચિરસ્ય રમણં લબ્ધ્વા પરિષ્વજ્યેવ કામિની ॥૩૯॥
કાચિદ્ વીણાં પરિષ્વજ્ય સુપ્તા કમલલોચના ।
વરં પ્રિયતમં ગૃહ્ય સકામેવ હિ કામિનિ ॥૪૦॥
વિપઞ્ચીં પરિગૃહ્યાન્યા નિયતા નૃત્યશાલિની ।
નિદ્રાવશમનુપ્રાપ્તા સહકાન્તેવ ભામિની ॥૪૧॥
અન્યા કનકસઙ્કાશૈર્મૃદુપીનૈર્મનોરમૈઃ।
મૃદઙ્ગં પરિવિદ્ધ્યાઙ્ગૈઃ પ્રસુપ્તા મત્તલોચના ॥૪૨॥
ભુજપાશાન્તરસ્થેન કક્ષગેન કૃશોદરી ।
પણવેન સહાનિન્દ્યા સુપ્તા મદકૃતશ્રમા ॥૪૩॥
ડિણ્ડિમં પરિગૃહ્યાન્યા તથૈવાસક્તડિણ્ડિમા ।
પ્રસુપ્તા તરુણં વત્સમુપગુહ્યેવ ભામિની ॥૪૪॥
કાચિદાડમ્બરં નારી ભુજસમ્ભોગપીડિતમ્ ।
કૃત્વા કમલપત્રાક્ષી પ્રસુપ્તા મદમોહિતા ॥૪૫॥
કલશીમપવિદ્ધ્યાન્યા પ્રસુપ્તા ભાતિ ભામિની ।
વસન્તે પુષ્પશબલા માલેવ પરિમાર્જિતા ॥૪૬॥
પાણિભ્યાં ચ કુચૌ કાચિત્સુવર્ણકલશોપમૌ ।
ઉપગૂહ્યાબલા સુપ્તા નિદ્રાબલપરાજિતા ॥૪૭॥
અન્યા કમલપત્રાક્ષી પૂર્ણેન્દુસદૃશાનના ।
અન્યામાલિઙ્ગ્ય સુશ્રોણીં પ્રસુપ્તા મદવિહ્વલા ॥૪૮॥
આતોદ્યાનિ વિચિત્રાણિ પરિષ્વજ્ય વરસ્ત્રિયઃ।
નિપીડ્ય ચ કુચૈઃ સુપ્તાઃ કામિન્યઃ કામુકાનિવ ॥૪૯॥
તાસામેકાન્તવિન્યસ્તે શયાનાં શયને શુભે ।
દદર્શ રૂપસમ્પન્નામથ તાં સ કપિઃ સ્ત્રિયમ્ ॥૫૦॥
મુક્તામણિસમાયુક્તૈર્ભૂષણૈઃ સુવિભૂષિતામ્ ।
વિભૂષયન્તીમિવ ચ સ્વશ્રિયા ભવનોત્તમમ્ ॥૫૧॥
ગૌરીં કનકવર્ણાભામિષ્ટામન્તઃપુરેશ્વરીમ્ ।
કપિર્મન્દોદરીં તત્ર શયાનાં ચારુરૂપિણીમ્ ॥૫૨॥
સ તાં દૃષ્ટ્વા મહાબાહુર્ભૂષિતાં મારુતાત્મજઃ।
તર્કયામાસ સીતેતિ રૂપયૌવનસમ્પદા ।
હર્ષેણ મહતા યુક્તો નનન્દ હરિયૂથપઃ॥૫૩॥
આસ્ફોટયામાસ ચુચુમ્બ પુચ્છં
	નનન્દ ચિક્રીડ જગૌ જગામ ।
સ્તમ્ભાનરોહન્નિપપાત ભૂમૌ
	નિદર્શયન્ સ્વાં પ્રકૃતિં કપીનામ્ ॥૫૪॥
ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે દશમઃ સર્ગઃ