અથ દ્વાદશઃ સર્ગઃ સ તસ્ય મધ્યે ભવનસ્ય સંસ્થિતો લતાગૃહાંશ્ચિત્રગૃહાન્નિશાગૃહાન્ । જગામ સીતાં પ્રતિદર્શનોત્સુકો ન ચૈવ તાં પશ્યતિ ચારુદર્શનામ્ ॥૧॥ સ ચિન્તયામાસ તતો મહાકપિઃ પ્રિયામપશ્યન્રઘુનન્દનસ્ય તામ્ । ધ્રુવં ન સીતા ધ્રિયતે યથા ન મે વિચિન્વતો દર્શનમેતિ મૈથિલી ॥૨॥ સા રાક્ષસાનાં પ્રવરેણ જાનકી સ્વશીલસંરક્ષણતત્પરા સતી । અનેન નૂનં પ્રતિ દુષ્ટકર્મણા હતા ભવેદાર્યપથે પરે સ્થિતા ॥૩॥ વિરૂપરૂપા વિકૃતા વિવર્ચસો મહાનના દીર્ઘવિરૂપદર્શનાઃ। સમીક્ષ્ય તા રાક્ષસરાજયોષિતો ભયાદ્વિનષ્ટા જનકેશ્વરાત્મજા ॥૪॥ સીતામદૃષ્ટ્વા હ્યનવાપ્ય પૌરુષં વિહૃત્ય કાલં સહ વાનરૈશ્ચિરમ્ । ન મેઽસ્તિ સુગ્રીવસમીપગા ગતિઃ સુતીક્ષ્ણદણ્ડો બલવાંશ્ચ વાનરઃ॥૫॥ દૃષ્ટમન્તઃપુરં સર્વં દૃષ્ટા રાવણયોષિતઃ। ન સીતા દૃશ્યતે સાધ્વી વૃથા જાતો મમ શ્રમઃ॥૬॥ કિં નુ માં વાનરાઃ સર્વે ગતં વક્ષ્યન્તિ સઙ્ગતાઃ। ગત્વા તત્ર ત્વયા વીર કિં કૃતં તદ્વદસ્વ નઃ॥૭॥ અદૃષ્ટ્વા કિં પ્રવક્ષ્યામિ તામહં જનકાત્મજામ્ । ધ્રુવં પ્રાયમુપાસિષ્યે કાલસ્ય વ્યતિવર્તને ॥૮॥ કિં વા વક્ષ્યતિ વૃદ્ધશ્ચ જામ્બવાનઙ્ગદશ્ચ સઃ। ગતં પારં સમુદ્રસ્ય વાનરાશ્ચ સમાગતાઃ॥૯॥ અનિર્વેદઃ શ્રિયો મૂલમનિર્વેદઃ પરં સુખમ્ । અનિર્વેદો હિ સતતં સર્વાર્થેષુ પ્રવર્તકઃ॥૧૦॥ કરોતિ સફલં જન્તોઃ કર્મ યચ્ચ કરોતિ સઃ। તસ્માદનિર્વેદકરં યત્નં ચેષ્ટેઽહમુત્તમમ્ ॥૧૧॥ ભૂયસ્તત્ર વિચેષ્યામિ ન યત્ર વિચયઃ કૃતઃ। અદૃષ્ટાંશ્ચ વિચેષ્યામિ દેશાન્રાવણપાલિતાન્ ॥૧૨॥ આપાનશાલા વિચિતાસ્તથા પુષ્પગૃહાણિ ચ । ચિત્રશાલાશ્ચ વિચિતા ભૂયઃ ક્રીડાગૃહાણિ ચ ॥૧૩॥ નિષ્કુટાન્તરરથ્યાશ્ચ વિમાનાનિ ચ સર્વશઃ। ઇતિ સઞ્ચિન્ત્ય ભૂયોઽપિ વિચેતુમુપચક્રમે ॥૧૪॥ ભૂમીગૃહાંશ્ચૈત્યગૃહાન્ગૃહાતિગૃહકાનપિ । ઉત્પતન્નિપતંશ્ચાપિ તિષ્ઠન્ગચ્છન્પુનઃ ક્વચિત્ ॥૧૫॥ અપવૃણ્વંશ્ચ દ્વારાણિ કપાટાન્યવઘટ્ટયન્ । પ્રવિશન્નિષ્પતંશ્ચાપિ પ્રપતન્નુત્પતન્નિવ ॥૧૬॥ સર્વમપ્યવકાશં સ વિચચાર મહાકપિઃ। ચતુરઙ્ગુલમાત્રોઽપિ નાવકાશઃ સ વિદ્યતે । રાવણાન્તઃપુરે તસ્મિન્યં કપિર્ન જગામ સઃ॥૧૭॥ પ્રાકરાન્તરવીથ્યશ્ચ વેદિકશ્ચૈત્યસંશ્રયાઃ। શ્વભ્રાશ્ચ પુષ્કરિણ્યશ્ચ સર્વં તેનાવલોકિતમ્ ॥૧૮॥ રાક્ષસ્યો વિવિધાકારા વિરૂપા વિકૃતાસ્તથા । દૃષ્ટા હનુમતા તત્ર ન તુ સા જનકાત્મજા ॥૧૯॥ રૂપેણાપ્રતિમા લોકે પરા વિદ્યાધરસ્ત્રિયઃ। દૃષ્ટા હનુમતા તત્ર ન તુ રાઘવનન્દિની ॥૨૦॥ નાગકન્યા વરારોહાઃ પૂર્ણચન્દ્રનિભાનનાઃ। દૃષ્ટા હનુમતા તત્ર ન તુ સા જનકાત્મજા ॥૨૧॥ પ્રમથ્ય રાક્ષસેન્દ્રેણ નાગકન્યા બલાદ્ધૃતાઃ। દૃષ્ટા હનુમતા તત્ર ન સા જનકનન્દિની ॥૨૨॥ સોઽપશ્યંસ્તાં મહાબાહુઃ પશ્યંશ્ચાન્યા વરસ્ત્રિયઃ। વિષસાદ મહાબાહુર્હનૂમાન્મારુતાત્મજઃ॥૨૩॥ ઉદ્યોગં વાનરેન્દ્રાણાં પ્લવનં સાગરસ્ય ચ । વ્યર્થં વીક્ષ્યાનિલસુતશ્ચિન્તાં પુનરુપાગતઃ॥૨૪॥ અવતીર્ય વિમાનાચ્ચ હનૂમાન્મારુતાત્મજઃ। ચિન્તામુપજગામાથ શોકોપહતચેતનઃ॥૨૫॥ ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે દ્વાદશઃ સર્ગઃ