અથ દ્વાવિંશઃ સર્ગઃ
સીતાયા વચનં શ્રુત્વા પરુષં રાક્ષસેશ્વરઃ।
પ્રત્યુવાચ તતઃ સીતાં વિપ્રિયં પ્રિયદર્શનામ્ ॥૧॥
યથા યથા સાન્ત્વયિતા વશ્યઃ સ્ત્રીણાં તથા તથા ।
યથા યથા પ્રિયં વક્તા પરિભૂતસ્તથા તથા ॥૨॥
સંનિયચ્છતિ મે ક્રોધં ત્વયિ કામઃ સમુત્થિતઃ।
દ્રવતો માર્ગમાસાદ્ય હયાનિવ સુસારથિઃ॥૩॥
વામઃ કામો મનુષ્યાણાં યસ્મિન્કિલ નિબધ્યતે ।
જને તસ્મિંસ્ત્વનુક્રોશઃ સ્નેહશ્ચ કિલ જાયતે ॥૪॥
એતસ્માત્કારણાન્ન ત્વાં ઘાતયામિ વરાનને ।
વધાર્હામવમાનાર્હાં મિથ્યા પ્રવ્રજને રતામ્ ॥૫॥
પરુષાણિ હિ વાક્યાનિ યાનિ યાનિ બ્રવીષિ મામ્ ।
તેષુ તેષુ વધો યુક્તસ્તવ મૈથિલિ દારુણઃ॥૬॥
એવમુક્ત્વા તુ વૈદેહીં રાવણો રાક્ષસાધિપઃ।
ક્રોધસંરમ્ભસંયુક્તઃ સીતામુત્તરમબ્રવીત્ ॥૭॥
દ્વૌ માસૌ રક્ષિતવ્યૌ મે યોઽવધિસ્તે મયા કૃતઃ।
તતઃ શયનમારોહ મમ ત્વં વરવર્ણિનિ ॥૮॥
દ્વાભ્યામૂર્ધ્વં તુ માસાભ્યાં ભર્તારં મામનિચ્છતીમ્ ।
મમ ત્વાં પ્રાતરાશાર્થે સૂદાશ્છેત્સ્યન્તિ ખણ્ડશઃ॥૯॥
તાં ભર્ત્સ્યમાનાં સમ્પ્રેક્ષ્ય રાક્ષસેન્દ્રેણ જાનકીમ્ ।
દેવગન્ધર્વકન્યાસ્તા વિષેદુર્વિકૃતેક્ષણાઃ॥૧૦॥
ઓષ્ઠપ્રકારૈરપરા નેત્રૈર્વક્ત્રૈસ્તથાપરાઃ।
સીતામાશ્વાસયામાસુસ્તર્જિતાં તેન રક્ષસા ॥૧૧॥
તાભિરાશ્વાસિતા સીતા રાવણં રાક્ષસાધિપમ્ ।
ઉવાચાત્મહિતં વાક્યં વૃત્તશૌટીર્યગર્વિતમ્ ॥૧૨॥
નૂનં ન તે જનઃ કશ્ચિદસ્મિન્નિઃશ્રેયસિ સ્થિતઃ।
નિવારયતિ યો ન ત્વાં કર્મણોઽસ્માદ્વિગર્હિતાત્ ॥૧૩॥
માં હિ ધર્માત્મનઃ પત્નીં શચીમિવ શચીપતેઃ।
ત્વદન્યસ્ત્રિષુ લોકેષુ પ્રાર્થયેન્મનસાપિ કઃ॥૧૪॥
રાક્ષસાધમ રામસ્ય ભાર્યામમિતતેજસઃ।
ઉક્તવાનસિ યત્પાપં ક્વ ગતસ્તસ્ય મોક્ષ્યસે ॥૧૫॥
યથા દૃપ્તશ્ચ માતઙ્ગઃ શશશ્ચ સહિતૌ વને ।
તથા દ્વિરદવદ્રામસ્ત્વં નીચ શશવત્સ્મૃતઃ॥૧૬॥
સ ત્વમિક્ષ્વાકુનાથં વૈ ક્ષિપન્નિહ ન લજ્જસે ।
ચક્ષુષો વિષયે તસ્ય ન યાવદુપગચ્છસિ ॥૧૭॥
ઇમે તે નયને ક્રૂરે વિકૃતે કૃષ્ણપિઙ્ગલે ।
ક્ષિતૌ ન પતિતે કસ્માન્મામનાર્ય નિરીક્ષતઃ॥૧૮॥
તસ્ય ધર્માત્મનઃ પત્ની સ્નુષા દશરથસ્ય ચ ।
કથં વ્યાહરતો માં તે ન જિહ્વા પાપ શીર્યતિ ॥૧૯॥
અસન્દેશાત્તુ રામસ્ય તપસશ્ચાનુપાલનાત્ ।
ન ત્વાં કુર્મિ દશગ્રીવ ભસ્મ ભસ્માર્હતેજસા ॥૨૦॥
નાપહર્તુમહં શક્યા તસ્ય રામસ્ય ધીમતઃ।
વિધિસ્તવ વધાર્થાય વિહિતો નાત્ર સંશયઃ॥૨૧॥
શૂરેણ ધનદભ્રાતા બલૈઃ સમુદિતેન ચ ।
અપોહ્ય રામં કસ્માઞ્ચિદ્ દારચૌર્યં ત્વયા કૃતમ્ ॥૨૨॥
સીતાયા વચનં શ્રુત્વા રાવણો રાક્ષસાધિપઃ।
વિવૃત્ય નયને ક્રૂરે જાનકીમન્વવૈક્ષત ॥૨૩॥
નીલજીમૂતસઙ્કાશો મહાભુજશિરોધરઃ।
સિંહસત્ત્વગતિઃ શ્રીમાન્ દીપ્તજિહ્વોગ્રલોચનઃ॥૨૪॥
ચલાગ્રમુકુટપ્રાંશુશ્ચિત્રમાલ્યાનુલેપનઃ।
રક્તમાલ્યામ્બરધરસ્તપ્તાઙ્ગદવિભૂષણઃ॥૨૫॥
શ્રોણીસૂત્રેણ મહતા મેચકેન સુસંવૃતઃ।
અમૃતોત્પાદને નદ્ધો ભુજઙ્ગેનેવ મન્દરઃ॥૨૬॥
તાભ્યાં સ પરિપૂર્ણાભ્યાં ભુજાભ્યાં રાક્ષસેશ્વરઃ।
શુશુભેઽચલસઙ્કાશઃ શૃઙ્ગાભ્યામિવ મન્દરઃ॥૨૭॥
તરુણાદિત્યવર્ણાભ્યાં કુણ્ડલાભ્યાં વિભૂષિતઃ।
રક્તપલ્લવપુષ્પાભ્યામશોકાભ્યામિવાચલઃ॥૨૮॥
સ કલ્પવૃક્ષપ્રતિમો વસન્ત ઇવ મૂર્તિમાન્ ।
શ્મશાનચૈત્યપ્રતિમો ભૂષિતોઽપિ ભયઙ્કરઃ॥૨૯॥
અવેક્ષમાણો વૈદેહીં કોપસંરક્તલોચનઃ।
ઉવાચ રાવણઃ સીતાં ભુજઙ્ગ ઇવ નિઃશ્વસન્ ॥૩૦॥
અનયેનાભિસમ્પન્નમર્થહીનમનુવ્રતે ।
નાશયામ્યહમદ્ય ત્વાં સૂર્યઃ સન્ધ્યામિવૌજસા ॥૩૧॥
ઇત્યુક્ત્વા મૈથિલીં રાજા રાવણઃ શત્રુરાવણઃ।
સન્દદર્શ તતઃ સર્વા રાક્ષસીર્ઘોરદર્શનાઃ॥૩૨॥
એકાક્ષીમેકકર્ણાં ચ કર્ણપ્રાવરણાં તથા ।
ગોકર્ણીં હસ્તિકર્ણીં ચ લમ્બકર્ણીમકર્ણિકામ્ ॥૩૩॥
હસ્તિપદ્યશ્વપદ્યૌ ચ ગોપદીં પાદચૂલિકામ્ ।
એકાક્ષીમેકપાદીં ચ પૃથુપાદીમપાદિકામ્ ॥૩૪॥
અતિમાત્રશિરોગ્રીવામતિમાત્રકુચોદરીમ્ ।
અતિમાત્રાસ્યનેત્રાં ચ દીર્ઘજિહ્વાનખામપિ ॥૩૫॥
અનાસિકાં સિંહમુખીં ગોમુખીં સૂકરીમુખીમ્ ।
યથા મદ્વશગા સીતા ક્ષિપ્રં ભવતિ જાનકી ॥૩૬॥
તથા કુરુત રાક્ષસ્યઃ સર્વાઃ ક્ષિપ્રં સમેત્ય વા ।
પ્રતિલોમાનુલોમૈશ્ચ સામદાનાદિભેદનૈઃ॥૩૭॥
આવર્જયત વૈદેહીં દણ્ડસ્યોદ્યમનેન ચ ।
ઇતિ પ્રતિસમાદિશ્ય રાક્ષસેન્દ્રઃ પુનઃ પુનઃ॥૩૮॥
કામમન્યુપરીતાત્મા જાનકીં પ્રતિ ગર્જત ।
ઉપગમ્ય તતઃ ક્ષિપ્રં રાક્ષસી ધાન્યમાલિની ॥૩૯॥
પરિષ્વજ્ય દશગ્રીવમિદં વચનમબ્રવીત્ ।
મયા ક્રીડ મહારાજ સીતયા કિં તવાનયા ॥૪૦॥
વિવર્ણયા કૃપણયા માનુષ્યા રાક્ષસેશ્વર ।
નૂનમસ્યાં મહારાજ ન દેવા ભોગસત્તમાન્ ॥૪૧॥
વિદધત્યમરશ્રેષ્ઠાસ્તવ બાહુબલાર્જિતાન્ ।
અકામાં કામયાનસ્ય શરીરમુપતપ્યતે ॥૪૨॥
ઇચ્છતીં કામયાનસ્ય પ્રીતિર્ભવતિ શોભના ।
એવમુક્તસ્તુ રાક્ષસ્યા સમુત્ક્ષિપ્તસ્તતો બલી ।
પ્રહસન્મેઘસઙ્કાશો રાક્ષસઃ સ ન્યવર્તત ॥૪૩॥
પ્રસ્થિતઃ સ દશગ્રીવઃ કમ્પયન્નિવ મેદિનીમ્ ।
જ્વલદ્ભાસ્કરસઙ્કાશં પ્રવિવેશ નિવેશનમ્ ॥૪૪॥
દેવગન્ધર્વકન્યાશ્ચ નાગકન્યાશ્ચ તાસ્તતઃ।
પરિવાર્ય દશગ્રીવં પ્રવિશુસ્તા ગૃહોત્તમમ્ ॥૪૫॥
સ મૈથિલીં ધર્મપરામવસ્થિતાં
	પ્રવેપમાનાં પરિભર્ત્સ્ય રાવણઃ।
વિહાય સીતાં મદનેન મોહિતઃ
	સ્વમેવ વેશ્મ પ્રવિવેશ રાવણઃ॥૪૬॥
ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે દ્વાવિંશઃ સર્ગઃ