અથ ચતુર્વિંશઃ સર્ગઃ
તતઃ સીતાં સમસ્તાસ્તા રાક્ષસ્યો વિકૃતાનનાઃ।
પરુષં પરુષાનર્હામૂચુસ્તદ્વાક્યમપ્રિયમ્ ॥૧॥
કિં ત્વમન્તઃપુરે સીતે સર્વભૂતમનોરમે ।
મહાર્હશયનોપેતે ન વાસમનુમન્યસે ॥૨॥
માનુષી માનુષસ્યૈવ ભાર્યાત્વં બહુ મન્યસે ।
પ્રત્યાહર મનો રામાન્નૈવં જાતુ ભવિષ્યતિ ॥૩॥
ત્રૈલોક્યવસુભોક્તારં રાવણં રાક્ષસેશ્વરમ્ ।
ભર્તારમુપસઙ્ગમ્ય વિહરસ્વ યથાસુખમ્ ॥૪॥
માનુષી માનુષં તં તુ રામમિચ્છસિ શોભને ।
રાજ્યાદ્ભ્રષ્ટમસિદ્ધાર્થં વિક્લવન્તમનિન્દિતે ॥૫॥
રાક્ષસીનાં વચઃ શ્રુત્વા સીતા પદ્મનિભેક્ષણા ।
નેત્રાભ્યામશ્રુપૂર્ણાભ્યામિદં વચનમબ્રવીત્ ॥૬॥
યદિદં લોકવિદ્વિષ્ટમુદાહરત સઙ્ગતાઃ।
નૈતન્મનસિ વાક્યં મે કિલ્બિષં પ્રતિતિષ્ઠતિ ॥૭॥
ન માનુષી રાક્ષસસ્ય ભાર્યા ભવિતુમર્હતિ ।
કામં ખાદત માં સર્વા ન કરિષ્યામિ વો વચઃ॥૮॥
દીનો વા રાજ્યહીનો વા યો મે ભર્તા સ મે ગુરુઃ।
તં નિત્યમનુરક્તાસ્મિ યથા સૂર્યં સુવર્ચલા ॥૯॥
યથા શચી મહાભાગા શક્રં સમુપતિષ્ઠતિ ।
અરુન્ધતી વસિષ્ઠં ચ રોહિણી શશિનં યથા ॥૧૦॥
લોપામુદ્રા યથાગસ્ત્યં સુકન્યા ચ્યવનં યથા ।
સાવિત્રી સત્યવન્તં ચ કપિલં શ્રીમતી યથા ॥૧૧॥
સૌદાસં મદયન્તીવ કેશિની સગરં યથા ।
નૈષધં દમયન્તીવ ભૈમી પતિમનુવ્રતા ॥૧૨॥
તથાઽહમિક્ષ્વાકુવરં રામં પતિમનુવ્રતા ।
સીતાયા વચનં શ્રુત્વા રાક્ષસ્યઃ ક્રોધમૂર્છિતાઃ।
ભર્ત્સયન્તિ સ્મ પરુષૈર્વાક્યૈ રાવણચોદિતાઃ॥૧૩॥
અવલીનઃ સ નિર્વાક્યો હનુમાન્ શિંશપાદ્રુમે ।
સીતાં સન્તર્જયન્તીસ્તા રાક્ષસીરશૃણોત્કપિઃ॥૧૪॥
તામભિક્રમ્ય સંરબ્ધા વેપમાનાં સમન્તતઃ।
ભૃશં સંલિલિહુર્દીપ્તાન્પ્રલમ્બાન્ દશનચ્છદાન્ ॥૧૫॥
ઊચુશ્ચ પરમક્રુદ્ધાઃ પ્રગૃહ્યાશુ પરશ્વધાન્ ।
નેયમર્હતિ ભર્તારં રાવણં રાક્ષસાધિપમ્ ॥૧૬॥
સા ભર્ત્સ્યમાના ભીમાભી રાક્ષસીભિર્વરાઙ્ગના ।
સા બાષ્પમપમાર્જન્તી શિંશપાં તામુપાગમત્ ॥૧૭॥
તતસ્તાં શિંશપાં સીતા રાક્ષસીભિઃ સમાવૃતા ।
અભિગમ્ય વિશાલાક્ષી તસ્થૌ શોકપરિપ્લુતા ॥૧૮॥
તાં કૃશાં દીનવદનાં મલિનામ્બરવાસિનીમ્ ।
ભર્ત્સયાઞ્ચક્રિરે ભીમા રાક્ષસ્યસ્તાઃ સમન્તતઃ॥૧૯॥
તતસ્તુ વિનતા નામ રાક્ષસી ભીમદર્શના ।
અબ્રવીત્કુપિતાકારા કરાલા નિર્ણતોદરી ॥૨૦॥
સીતે પર્યાપ્તમેતાવદ્ભર્તૃસ્નેહઃ પ્રદર્શિતઃ।
સર્વત્રાતિકૃતં ભદ્રે વ્યસનાયોપકલ્પતે ॥૨૧॥
પરિતુષ્ટાસ્મિ ભદ્રં તે માનુષસ્તે કૃતો વિધિઃ।
મમાપિ તુ વચઃ પથ્યં બ્રુવન્ત્યાઃ કુરુ મૈથિલિ ॥૨૨॥
રાવણં ભજ ભર્તારં ભર્તારં સર્વરક્ષસામ્ ।
વિક્રાન્તમાપતન્તં ચ સુરેશમિવ વાસવમ્ ॥૨૩॥
દક્ષિણં ત્યાગશીલં ચ સર્વસ્ય પ્રિયવાદિનમ્ ।
માનુષં કૃપણં રામં ત્યક્ત્વા રાવણમાશ્રય ॥૨૪॥
દિવ્યાઙ્ગરાગા વૈદેહિ દિવ્યાભરણભૂષિતા ।
અદ્યપ્રભૃતિ લોકાનાં સર્વેષામીશ્વરી ભવ ॥૨૫॥
અગ્નેઃ સ્વાહા યથા દેવી શચીવેન્દ્રસ્ય શોભને ।
કિં તે રામેણ વૈદેહિ કૃપણેન ગતાયુષા ॥૨૬॥
એતદુક્તં ચ મે વાક્યં યદિ ત્વં ન કરિષ્યસિ ।
અસ્મિન્મુહૂર્તે સર્વાસ્ત્વાં ભક્ષયિષ્યામહે વયમ્ ॥૨૭॥
અન્યા તુ વિકટા નામ લમ્બમાનપયોધરા ।
અબ્રવીત્કુપિતા સીતાં મુષ્ટિમુદ્યમ્ય તર્જતી ॥૨૮॥
બહૂન્યપ્રતિરૂપાણિ વચનાનિ સુદુર્મતે ।
અનુક્રોશાન્મૃદુત્વાચ્ચ સોઢાનિ તવ મૈથિલિ ॥૨૯॥
ન ચ નઃ કુરુષે વાક્યં હિતં કાલપુરસ્કૃતમ્ ।
આનીતાસિ સમુદ્રસ્ય પારમન્યૈર્દુરાસદમ્ ॥૩૦॥
રાવણાન્તઃપુરે ઘોરે પ્રવિષ્ટા ચાસિ મૈથિલિ ।
રાવણસ્ય ગૃહે રુદ્ધા અસ્માભિસ્ત્વભિરક્ષિતા ॥૩૧॥
ન ત્વાં શક્તઃ પરિત્રાતુમપિ સાક્ષાત્પુરન્દરઃ।
કુરુષ્વ હિતવાદિન્યા વચનં મમ મૈથિલિ ॥૩૨॥
અલમશ્રુનિપાતેન ત્યજ શોકમનર્થકમ્ ।
ભજ પ્રીતિં પ્રહર્ષં ચ ત્યજન્તી નિત્યદૈન્યતામ્ ॥૩૩॥
સીતે રાક્ષસરાજેન પરિક્રીડ યથાસુખમ્ ।
જાનીમહે યથા ભીરુ સ્ત્રીણાં યૌવનમધ્રુવમ્ ॥૩૪॥
યાવન્ન તે વ્યતિક્રામેત્તાવત્સુખમવાપ્નુહિ ।
ઉદ્યાનાનિ ચ રમ્યાણિ પર્વતોપવનાનિ ચ ॥૩૫॥
સહ રાક્ષસરાજેન ચર ત્વં મદિરેક્ષણે ।
સ્ત્રીસહસ્રાણિ તે દેવિ વશે સ્થાસ્યન્તિ સુન્દરિ ॥૩૬॥
રાવણં ભજ ભર્તારં ભર્તારં સર્વરક્ષસામ્ ।
ઉત્પાટ્ય વા તે હૃદયં ભક્ષયિષ્યામિ મૈથિલિ ॥૩૭॥
યદિ મે વ્યાહૃતં વાક્યં ન યથાવત્કરિષ્યસિ ।
તતશ્ચણ્ડોદરી નામ રાક્ષસી ક્રૂરદર્શના ॥૩૮॥
ભ્રામયન્તી મહચ્છૂલમિદં વચનમબ્રવીત્ ।
ઇમાં હરિણશાવાક્ષીં ત્રાસોત્કમ્પપયોધરામ્ ॥૩૯॥
રાવણેન હૃતાં દૃષ્ટ્વા દૌર્હૃદો મે મહાનયમ્ ।
યકૃત્પ્લીહં મહત્ ક્રોડં હૃદયં ચ સબન્ધનમ્ ॥૪૦॥
ગાત્રાણ્યપિ તથા શીર્ષં ખાદેયમિતિ મે મતિઃ।
તતસ્તુ પ્રઘસા નામ રાક્ષસી વાક્યમબ્રવીત્ ॥૪૧॥
કણ્ઠમસ્યા નૃશંસાયાઃ પીડયામઃ કિમાસ્યતે ।
નિવેદ્યતાં તતો રાજ્ઞે માનુષી સા મૃતેતિ હ ॥૪૨॥
નાત્ર કશ્ચન સન´દેહઃ ખાદતેતિ સ વક્ષ્યતિ ।
તતસ્ત્વજામુખી નામ રાક્ષસી વાક્યમબ્રવીત્ ॥૪૩॥
વિશસ્યેમાં તતઃ સર્વાન્સમાન્કુરુત પિણ્ડકાન્ ।
વિભજામ તતઃ સર્વા વિવાદો મે ન રોચતે ॥૪૪॥
પેયમાનીયતાં ક્ષિપ્રં માલ્યં ચ વિવિધં બહુ ।
તતઃ શૂર્પણખા નામ રાક્ષસી વાક્યમબ્રવીત્ ॥૪૫॥
અજામુખ્યા યદુક્તં વૈ તદેવ મમ રોચતે ।
સુરા ચાનીયતાં ક્ષિપ્રં સર્વશોકવિનાશિની ॥૪૬॥
માનુષં માં સમાસ્વાદ્ય નૃત્યામોઽથ નિકુમ્ભિલામ્ ।
એવં નિર્ભર્ત્સ્યમાના સા સીતા સુરસુતોપમા ।
રાક્ષસીભિર્વિરૂપાભિર્ધૈર્યમુત્સૃજ્ય રોદિતિ ॥૪૭॥
ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે ચતુર્વિંશઃ સર્ગઃ