અથ ત્રિંશઃ સર્ગઃ
હનુમાનપિ વિક્રાન્તઃ સર્વં શુશ્રાવ તત્ત્વતઃ।
સીતાયાસ્ત્રિજટાયાશ્ચ રાક્ષસીનાં ચ તર્જિતમ્ ॥૧॥
અવેક્ષમાણસ્તાં દેવીં દેવતામિવ નન્દને ।
તતો બહુવિધાં ચિન્તાં ચિન્તયામાસ વાનરઃ॥૨॥
યાં કપીનાં સહસ્રાણિ સુબહૂન્ યયુતાનિ ચ ।
દિક્ષુ સર્વાસુ માર્ગન્તે સેયમાસાદિતા મયા ॥૩॥
ચારેણ તુ સુયુક્તેન શત્રોઃ શક્તિમવેક્ષતા ।
ગૂઢેન ચરતા તાવદવેક્ષિતમિદં મયા ॥૪॥
રાક્ષસાનાં વિશેષશ્ચ પુરી ચેયં નિરીક્ષિતા ।
રાક્ષસાધિપતેરસ્ય પ્રભાવો રાવણસ્ય ચ ॥૫॥
યથા તસ્યાપ્રમેયસ્ય સર્વસત્ત્વદયાવતઃ।
સમાશ્વાસયિતું ભાર્યાં પતિદર્શનકાઙ્ક્ષિણીમ્ ॥૬॥
અહમાશ્વાસયામ્યેનાં પૂર્ણચન્દ્રનિભાનનામ્ ।
અદૃષ્ટદુઃખાં દુઃખસ્ય ન હ્યન્તમધિગચ્છતીમ્ ॥૭॥
યદિ હ્યહં સતીમેનાં શોકોપહતચેતનામ્ ।
અનાશ્વાસ્ય ગમિષ્યામિ દોષવદ્ગમનં ભવેત્ ॥૮॥
ગતે હિ મયિ તત્રેયં રાજપુત્રી યશસ્વિની ।
પરિત્રાણમપશ્યન્તી જાનકી જીવિતં ત્યજેત્ ॥૯॥
યથા ચ સ મહાબાહુઃ પૂર્ણચન્દ્રનિભાનનઃ।
સમાશ્વાસયિતું ન્યાય્યઃ સીતાદર્શનલાલસઃ॥૧૦॥
નિશાચરીણાં પ્રત્યક્ષમક્ષમં ચાભિભાષિતમ્ ।
કથં નુ ખલુ કર્તવ્યમિદં કૃચ્છ્રગતો હ્યહમ્ ॥૧૧॥
અનેન રાત્રિશેષેણ યદિ નાશ્વાસ્યતે મયા ।
સર્વથા નાસ્તિ સન્દેહઃ પરિત્યક્ષ્યતિ જીવિતમ્ ॥૧૨॥
રામસ્તુ યદિ પૃચ્છેન્માં કિં માં સીતાબ્રવીદ્વચઃ।
કિમહં તં પ્રતિબ્રૂયામસમ્ભાષ્ય સુમધ્યમામ્ ॥૧૩॥
સીતાસન્દેશરહિતં મામિતસ્ત્વરયા ગતમ્ ।
નિર્દહેદપિ કાકુત્સ્થઃ ક્રોધતીવ્રેણ ચક્ષુષા ॥૧૪॥
યદિ વોદ્યોજયિષ્યામિ ભર્તારં રામકારણાત્ ।
વ્યર્થમાગમનં તસ્ય સસૈન્યસ્ય ભવિષ્યતિ ॥૧૫॥
અન્તરં ત્વહમાસાદ્ય રાક્ષસીનામવસ્થિતઃ।
શનૈરાશ્વાસયામ્યદ્ય સન્તાપબહુલામિમામ્ ॥૧૬॥
અહં હ્યતિતનુશ્ચૈવ વાનરશ્ચ વિશેષતઃ।
વાચં ચોદાહરિષ્યામિ માનુષીમિહ સંસ્કૃતામ્ ॥૧૭॥
યદિ વાચં પ્રદાસ્યામિ દ્વિજાતિરિવ સંસ્કૃતામ્ ।
રાવણં મન્યમાના માં સીતા ભીતા ભવિષ્યતિ ॥૧૮॥
અવશ્યમેવ વક્તવ્યં માનુષં વાક્યમર્થવત્ ।
મયા સાન્ત્વયિતું શક્યા નાન્યથેયમનિન્દિતા ॥૧૯॥
સેયમાલોક્ય મે રૂપં જાનકી ભાષિતં તથા ।
રક્ષોભિસ્ત્રાસિતા પૂર્વં ભૂયસ્ત્રાસમુપૈષ્યતિ ॥૨૦॥
તતો જાતપરિત્રાસા શબ્દં કુર્યાન્મનસ્વિની ।
જાનાના માં વિશાલાક્ષી રાવણં કામરૂપિણમ્ ॥૨૧॥
સીતયા ચ કૃતે શબ્દે સહસા રાક્ષસીગણઃ।
નાનાપ્રહરણો ઘોરઃ સમેયાદન્તકોપમઃ॥૨૨॥
તતો માં સમ્પરિક્ષિપ્ય સર્વતો વિકૃતાનનાઃ।
વધે ચ ગ્રહણે ચૈવ કુર્યુર્યત્નં મહાબલાઃ॥૨૩॥
તં માં શાખાઃ પ્રશાખાશ્ચ સ્કન્ધાંશ્ચોત્તમશાખિનામ્ ।
દૃષ્ટ્વા ચ પરિધાવન્તં ભવેયુઃ પરિશઙ્કિતાઃ॥૨૪॥
મમ રૂપં ચ સમ્પ્રેક્ષ્ય વને વિચરતો મહત્ ।
રાક્ષસ્યો ભયવિત્રસ્તા ભવેયુર્વિકૃતસ્વરાઃ॥૨૫॥
તતઃ કુર્યુઃ સમાહ્વાનં રાક્ષસ્યો રક્ષસામપિ ।
રાક્ષસેન્દ્રનિયુક્તાનાં રાક્ષસેન્દ્રનિવેશને ॥૨૬॥
તે શૂલશરનિસ્ત્રિંશવિવિધાયુધપાણયઃ।
આપતેયુર્વિમર્દેઽસ્મિન્ વેગેનોદ્વેગકારણાત્ ॥૨૭॥
સંરુદ્ધસ્તૈસ્તુ પરિતો વિધમે રાક્ષસં બલમ્ ।
શક્નુયાં ન તુ સમ્પ્રાપ્તું પરં પારં મહોદધેઃ॥૨૮॥
માં વા ગૃહ્ણીયુરાવૃત્ય બહવઃ શીઘ્રકારિણઃ।
સ્યાદિયં ચાગૃહીતાર્થા મમ ચ ગ્રહણં ભવેત્ ॥૨૯॥
હિંસાભિરુચયો હિંસ્યુરિમાં વા જનકાત્મજામ્ ।
વિપન્નં સ્યાત્ તતઃ કાર્યં રામસુગ્રીવયોરિદમ્ ॥૩૦॥
ઉદ્દેશે નષ્ટમાર્ગેઽસ્મિન્ રાક્ષસૈઃ પરિવારિતે ।
સાગરેણ પરિક્ષિપ્તે ગુપ્તે વસતિ જાનકી ॥૩૧॥
વિશસ્તે વા ગૃહીતે વા રક્ષોભિર્મયિ સંયુગે ।
નાન્યં પશ્યામિ રામસ્ય સહાયં કાર્યસાધને ॥૩૨॥
વિમૃશંશ્ચ ન પશ્યામિ યો હતે મયિ વાનરઃ।
શતયોજનવિસ્તીર્ણં લઙ્ઘયેત મહોદધિમ્ ॥૩૩॥
કામં હન્તું સમર્થોઽસ્મિ સહસ્રાણ્યપિ રક્ષસામ્ ।
ન તુ શક્ષ્યામ્યહં પ્રાપ્તું પરં પારં મહોદધેઃ॥૩૪॥
અસત્યાનિ ચ યુદ્ધાનિ સંશયો મે ન રોચતે ।
કશ્ચ નિઃસંશયં કાર્યં કુર્યાત્પ્રાજ્ઞઃ સસંશયમ્ ॥૩૫॥
એષ દોષો મહાન્હિ સ્યાન્મમ સીતાભિભાષણે ।
પ્રાણત્યાગશ્ચ વૈદેહ્યા ભવેદનભિભાષણે ॥૩૬॥
ભૂતાશ્ચાર્થા વિરુધ્યન્તિ દેશકાલવિરોધિતાઃ।
વિક્લવં દૂતમાસાદ્ય તમઃ સૂર્યોદયે યથા ॥૩૭॥
અર્થાનર્થાન્તરે બુદ્ધિર્નિશ્ચિતાપિ ન શોભતે ।
ઘાતયન્તિ હિ કાર્યાણિ દૂતાઃ પણ્ડિતમાનિનઃ॥૩૮॥
ન વિનશ્યેત્કથં કાર્યં વૈક્લવ્યં ન કથં મમ ।
લઙ્ઘનં ચ સમુદ્રસ્ય કથં નુ ન વૃથા ભવેત્ ॥૩૯॥
કથં નુ ખલુ વાક્યં મે શૃણુયાન્નોદ્વિજેત ચ ।
ઇતિ સઞ્ચિન્ત્ય હનુમાંશ્ચકાર મતિમાન્ મતિમ્ ॥૪૦॥
રામમક્લિષ્ટકર્માણં સુબન્ધુમનુકીર્તયન્ ।
નૈનામુદ્વેજયિષ્યામિ તદ્બન્ધુગતચેતનામ્ ॥૪૧॥
ઇક્ષ્વાકૂણાં વરિષ્ઠસ્ય રામસ્ય વિદિતાત્મનઃ।
શુભાનિ ધર્મયુક્તાનિ વચનાનિ સમર્પયન્ ॥૪૨॥
શ્રાવયિષ્યામિ સર્વાણિ મધુરાં પ્રબ્રુવન્ ગિરમ્ ।
શ્રદ્ધાસ્યતિ યથા સીતા તથા સર્વં સમાદધે ॥૪૩॥
ઇતિ સ બહુવિધં મહાપ્રભાવો
	જગતિપતેઃ પ્રમદામવેક્ષમાણઃ।
મધુરમવિતથં જગાદ વાક્યં
	દ્રુમવિટપાન્તરમાસ્થિતો હનૂમાન્ ॥૪૪॥
ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે ત્રિંશઃ સર્ગઃ