અથ સપ્તત્રિંશઃ સર્ગઃ
સા સીતા વચનં શ્રુત્વા પૂર્ણચન્દ્રનિભાનના ।
હનૂમન્તમુવાચેદં ધર્માર્થસહિતં વચઃ॥૧॥
અમૃતં વિષસમ્પૃક્તં ત્વયા વાનર ભાષિતમ્ ।
યચ્ચ નાન્યમના રામો યચ્ચ શોકપરાયણઃ॥૨॥
ઐશ્વર્યે વા સુવિસ્તીર્ણે વ્યસને વા સુદારુણે ।
રજ્જ્વેવ પુરુષં બદ્ધ્વા કૃતાન્તઃ પરિકર્ષતિ ॥૩॥
વિધિર્નૂનમસંહાર્યઃ પ્રાણિનાં પ્લવગોત્તમ ।
સૌમિત્રિં માં ચ રામં ચ વ્યસનૈઃ પશ્ય મોહિતાન્ ॥૪॥
શોકસ્યાસ્ય કથં પારં રાઘવોઽધિગમિષ્યતિ ।
પ્લવમાનઃ પરિક્રાન્તો હતનૌઃ સાગરે યથા ॥૫॥
રાક્ષસાનાં વધં કૃત્વા સૂદયિત્વા ચ રાવણમ્ ।
લઙ્કામુન્મથિતાં કૃત્વા કદા દ્રક્ષ્યતિ માં પતિઃ॥૬॥
સ વાચ્યઃ સન્ત્વરસ્વેતિ યાવદેવ ન પૂર્યતે ।
અયં સંવત્સરઃ કાલસ્તાવદ્ધિ મમ જીવિતમ્ ॥૭॥
વર્તતે દશમો માસો દ્વૌ તુ શેષૌ પ્લવઙ્ગમ ।
રાવણેન નૃશંસેન સમયો યઃ કૃતો મમ ॥૮॥
વિભીષણેન ચ ભ્રાત્રા મમ નિર્યાતનં પ્રતિ ।
અનુનીતઃ પ્રયત્નેન ન ચ તત્કુરુતે મતિમ્ ॥૯॥
મમ પ્રતિપ્રદાનં હિ રાવણસ્ય ન રોચતે ।
રાવણં માર્ગતે સઙ્ખ્યે મૃત્યુઃ કાલવશઙ્ગતમ્ ॥૧૦॥
જ્યેષ્ઠા કન્યા કલા નામ વિભીષણસુતા કપે ।
તયા મમૈતદાખ્યાતં માત્રા પ્રહિતયા સ્વયમ્ ॥૧૧॥
અવિન્ધ્યો નામ મેધાવી વિદ્વાન્રાક્ષસપુઙ્ગવઃ।
ધૃતિમાઞ્છીલવાન્વૃદ્ધો રાવણસ્ય સુસંમતઃ॥૧૨॥
રામાત્ક્ષયમનુપ્રાપ્તં રક્ષસાં પ્રત્યચોદયત્ ।
ન ચ તસ્ય સ દુષ્ટાત્મા શૃણોતિ વચનં હિતમ્ ॥૧૩॥
આશંસેયં હરિશ્રેષ્ઠ ક્ષિપ્રં માં પ્રાપ્સ્યતે પતિઃ।
અન્તરાત્મા હિ મે શુદ્ધસ્તસ્મિંશ્ચ બહવો ગુણાઃ॥૧૪॥
ઉત્સાહઃ પૌરુષં સત્ત્વમાનૃશંસ્યં કૃતજ્ઞતા ।
વિક્રમશ્ચ પ્રભાવશ્ચ સન્તિ વાનર રાઘવે ॥૧૫॥
ચતુર્દશ સહસ્રાણિ રાક્ષસાનાં જઘાન યઃ।
જનસ્થાને વિના ભ્રાત્રા શત્રુઃ કસ્તસ્ય નોદ્વિજેત્ ॥૧૬॥
ન સ શક્યસ્તુલયિતું વ્યસનૈઃ પુરુષર્ષભઃ।
અહં તસ્યાનુભાવજ્ઞા શક્રસ્યેવ પુલોમજા ॥૧૭॥
શરજાલાંશુમાઞ્છૂરઃ કપે રામદિવાકરઃ।
શત્રુરક્ષોમયં તોયમુપશોષં નયિષ્યતિ ॥૧૮॥
ઇતિ સઞ્જલ્પમાનાં તાં રામાર્થે શોકકર્શિતામ્ ।
અશ્રુસમ્પૂર્ણવદનામુવાચ હનુમાન્ કપિઃ॥૧૯॥
શ્રુત્વૈવ ચ વચો મહ્યં ક્ષિપ્રમેષ્યતિ રાઘવઃ।
ચમૂં પ્રકર્ષન્ મહતીં હર્યૃક્ષગણસઙ્કુલામ્ ॥૨૦॥
અથવા મોચયિષ્યામિ ત્વામદ્યૈવ સરાક્ષસાત્ ।
અસ્માદ્દુઃખાદુપારોહ મમ પૃષ્ઠમનિન્દિતે ॥૨૧॥
ત્વાં તુ પૃષ્ઠગતાં કૃત્વા સન્તરિષ્યામિ સાગરમ્ ।
શક્તિરસ્તિ હિ મે વોઢું લઙ્કામપિ સરાવણામ્ ॥૨૨॥
અહં પ્રસ્રવણસ્થાય રાઘવાયાદ્ય મૈથિલિ ।
પ્રાપયિષ્યામિ શક્રાય હવ્યં હુતમિવાનલઃ॥૨૩॥
દ્રક્ષ્યસ્યદ્યૈવ વૈદેહિ રાઘવં સહલક્ષ્મણમ્ ।
વ્યવસાય સમાયુક્તં વિષ્ણું દૈત્યવધે યથા ॥૨૪॥
ત્વદ્દર્શનકૃતોત્સાહમાશ્રમસ્થં મહાબલમ્ ।
પુરન્દરમિવાસીનં નગરાજસ્ય મૂર્ધનિ ॥૨૫॥
પૃષ્ઠમારોહ મે દેવિ મા વિકાઙ્ક્ષસ્વ શોભને ।
યોગમન્વિચ્છ રામેણ શશાઙ્કેનેવ રોહિણી ॥૨૬॥
કથયન્તીવ શશિના સઙ્ગમિષ્યસિ રોહિણી ।
મત્પૃષ્ઠમધિરોહ ત્વં તરાકાશં મહાર્ણવમ્ ॥૨૭॥
નહિ મે સમ્પ્રયાતસ્ય ત્વામિતો નયતોઽઙ્ગને ।
અનુગન્તું ગતિં શક્તાઃ સર્વે લઙ્કાનિવાસિનઃ॥૨૮॥
યથૈવાહમિહ પ્રાપ્તસ્તથૈવાહમસંશયમ્ ।
યાસ્યામિ પશ્ય વૈદેહિ ત્વામુદ્યમ્ય વિહાયસં ॥૨૯॥
મૈથિલી તુ હરિશ્રેષ્ઠાચ્છ્રુત્વા વચનમદ્ભુતમ્ ।
હર્ષવિસ્મિતસર્વાઙ્ગી હનૂમન્તમથાબ્રવીત્ ॥૩૦॥
હનૂમન્દૂરમધ્વાનં કથં માં નેતુમિચ્છસિ ।
તદેવ ખલુ તે મન્યે કપિત્વં હરિયૂથપ ॥૩૧॥
કથં ચાલ્પશરીરસ્ત્વં મામિતો નેતુમિચ્છસિ ।
સકાશં માનવેન્દ્રસ્ય ભર્તુર્મે પ્લવગર્ષભ ॥૩૨॥
સીતાયાસ્તુ વચઃ શ્રુત્વા હનૂમાન્ મારુતાત્મજઃ।
ચિન્તયામાસ લક્ષ્મીવાન્ નવં પરિભવં કૃતમ્ ॥૩૩॥
ન મે જાનાતિ સત્ત્વં વા પ્રભાવં વાસિતેક્ષણા ।
તસ્માત્પશ્યતુ વૈદેહી યદ્રૂપં મમ કામતઃ॥૩૪॥
ઇતિ સઞ્ચિન્ત્ય હનુમાંસ્તદા પ્લવગસત્તમઃ।
દર્શયામાસ સીતાયાઃ સ્વરૂપમરિમર્દનઃ॥૩૫॥
સ તસ્માત્ પાદપાદ્ધીમાનાપ્લુત્ય પ્લવગર્ષભઃ।
તતો વર્ધિતુમારેભે સીતાપ્રત્યયકારણાત્ ॥૩૬॥
મેરુમન્દરસઙ્કાશો બભૌ દીપ્તાનલપ્રભઃ।
અગ્રતો વ્યવતસ્થે ચ સીતાયા વાનરર્ષભઃ॥૩૭॥
હરિઃ પર્વતસઙ્કાશસ્તામ્રવક્ત્રો મહાબલઃ।
વજ્રદંષ્ટ્રનખો ભીમો વૈદેહીમિદમબ્રવીત્ ॥૩૮॥
સપર્વતવનોદ્દેશાં સાટ્ટપ્રાકારતોરણામ્ ।
લઙ્કામિમાં સનાથાં વા નયિતું શક્તિરસ્તિ મે ॥૩૯॥
તદવસ્થાપ્યતાં બુદ્ધિરલં દેવિ વિકાઙ્ક્ષયા ।
વિશોકં કુરુ વૈદેહિ રાઘવં સહલક્ષ્મણમ્ ॥૪૦॥
તં દૃષ્ટ્વાચલસઙ્કાશમુવાચ જનકાત્મજા ।
પદ્મપત્રવિશાલાક્ષી મારુતસ્યૌરસં સુતમ્ ॥૪૧॥
તવ સત્ત્વં બલં ચૈવ વિજાનામિ મહાકપે ।
વાયોરિવ ગતિશ્ચાપિ તેજશ્ચાગ્નેરિવાદ્ભુતમ્ ॥૪૨॥
પ્રાકૃતોઽન્યઃ કથં ચેમાં ભૂમિમાગન્તુમર્હતિ ।
ઉદધેરપ્રમેયસ્ય પારં વાનરયૂથપ ॥૪૩॥
જાનામિ ગમને શક્તિં નયને ચાપિ તે મમ ।
અવશ્યં સમ્પ્રધાર્યાશુ કાર્યસિદ્ધિરિવાત્મનઃ॥૪૪॥
અયુક્તં તુ કપિશ્રેષ્ઠ મયા ગન્તું ત્વયા સહ ।
વાયુવેગસવેગસ્ય વેગો માં મોહયેત્તવ ॥૪૫॥
અહમાકાશમાસક્તા ઉપર્યુપરિ સાગરમ્ ।
પ્રપતેયં હિ તે પૃષ્ઠાદ્ ભૂયો વેગેન ગચ્છતઃ॥૪૬॥
પતિતા સાગરે ચાહં તિમિનક્રઝષાકુલે ।
ભવેયમાશુ વિવશા યાદસામન્નમુત્તમમ્ ॥૪૭॥
ન ચ શક્ષ્યે ત્વયા સાર્ધં ગન્તું શત્રુવિનાશન ।
કલત્રવતિ સન્દેહસ્ત્વયિ સ્યાદપ્યસંશયમ્ ॥૪૮॥
હ્રિયમાણાં તુ માં દૃષ્ટ્વા રાક્ષસા ભીમવિક્રમાઃ।
અનુગચ્છેયુરાદિષ્ટા રાવણેન દુરાત્મના ॥૪૯॥
તૈસ્ત્વં પરિવૃતઃ શૂરૈઃ શૂલમુદ્ગર પાણિભિઃ।
ભવેસ્ત્વં સંશયં પ્રાપ્તો મયા વીર કલત્રવાન્ ॥૫૦॥
સાયુધા બહવો વ્યોમ્નિ રાક્ષસાસ્ત્વં નિરાયુધઃ।
કથં શક્ષ્યસિ સંયાતું માં ચૈવ પરિરક્ષિતુમ્ ॥૫૧॥
યુધ્યમાનસ્ય રક્ષોભિસ્તતસ્તૈઃ ક્રૂરકર્મભિઃ।
પ્રપતેયં હિ તે પૃષ્ઠદ્ભયાર્તા કપિસત્તમ ॥૫૨॥
અથ રક્ષાંસિ ભીમાનિ મહાન્તિ બલવન્તિ ચ ।
કથઞ્ચિત્સામ્પરાયે ત્વાં જયેયુઃ કપિસત્તમ ॥૫૩॥
અથવા યુધ્યમાનસ્ય પતેયં વિમુખસ્ય તે ।
પતિતાં ચ ગૃહીત્વા માં નયેયુઃ પાપરાક્ષસાઃ॥૫૪॥
માં વા હરેયુસ્ત્વદ્ધસ્તાદ્વિશસેયુરથાપિ વા ।
અનવસ્થૌ હિ દૃશ્યેતે યુદ્ધે જયપરાજયૌ ॥૫૫॥
અહં વાપિ વિપદ્યેયં રક્ષોભિરભિતર્જિતા ।
ત્વત્પ્રયત્નો હરિશ્રેષ્ઠ ભવેન્નિષ્ફલ એવ તુ ॥૫૬॥
કામં ત્વમપિ પર્યાપ્તો નિહન્તું સર્વરાક્ષસાન્ ।
રાઘવસ્ય યશો હીયેત્ત્વયા શસ્તૈસ્તુ રાક્ષસૈઃ॥૫૭॥
અથવાઽઽદાય રક્ષાંસિ ન્યસેયુઃ સંવૃતે હિ મામ્ ।
યત્ર તે નાભિજાનીયુર્હરયો નાપિ રાઘવઃ॥૫૮॥
આરમ્ભસ્તુ મદર્થોઽયં તતસ્તવ નિરર્થકઃ।
ત્વયા હિ સહ રામસ્ય મહાનાગમને ગુણઃ॥૫૯॥
મયિ જીવિતમાયત્તં રાઘવસ્યામિતૌજસઃ।
ભ્રાતૄણાં ચ મહાબાહો તવ રાજકુલસ્ય ચ ॥૬૦॥
તૌ નિરાશૌ મદર્થં ચ શોકસન્તાપકર્શિતૌ ।
સહ સર્વર્ક્ષહરિભિસ્ત્યક્ષ્યતઃ પ્રાણસઙ્ગ્રહમ્ ॥૬૧॥
ભર્તુર્ભક્તિં પુરસ્કૃત્ય રામાદન્યસ્ય વાનર ।
નાહં સ્પ્રષ્ટું સ્વતો ગાત્રમિચ્છેયં વાનરોત્તમ ॥૬૨॥
યદહં ગાત્રસંસ્પર્શં રાવણસ્ય ગતા બલાત્ ।
અનીશા કિં કરિષ્યામિ વિનાથા વિવશા સતી ॥૬૩॥
યદિ રામો દશગ્રીવમિહ હત્વા સરાક્ષસં ।
મામિતો ગૃહ્ય ગચ્છેત તત્તસ્ય સદૃશં ભવેત્ ॥૬૪॥
શ્રુતાશ્ચ દૃષ્ટા હિ મયા પરાક્રમા
	મહાત્મનસ્તસ્ય રણાવમર્દિનઃ।
ન દેવગન્ધર્વભુજઙ્ગરાક્ષસા
	ભવન્તિ રામેણ સમા હિ સંયુગે ॥૬૫॥
સમીક્ષ્ય તં સંયતિ ચિત્રકાર્મુકં
	મહાબલં વાસવતુલ્યવિક્રમમ્ ।
સલક્ષ્મણં કો વિષહેત રાઘવં
	હુતાશનં દીપ્તમિવાનિલેરિતમ્ ॥૬૬॥
સલક્ષ્મણં રાઘવમાજિમર્દનં
	દિશાગજં મત્તમિવ વ્યવસ્થિતમ્ ।
સહેત કો વાનરમુખ્ય સંયુગે
	યુગાન્તસૂર્યપ્રતિમં શરાર્ચિષમ્ ॥૬૭॥
સ મે કપિશ્રેષ્ઠ સલક્ષ્મણં પ્રિયં
	સયૂથપં ક્ષિપ્રમિહોપપાદય ।
ચિરાય રામં પ્રતિ શોકકર્શિતાં
	કુરુષ્વ માં વાનરવીર હર્ષિતામ્ ॥૬૮॥
ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે સપ્તત્રિંશઃ સર્ગઃ