અથ એકોનચત્વારિંશઃ સર્ગઃ
મણિં દત્ત્વા તતઃ સીતા હનૂમન્તમથાબ્રવીત્ ।
અભિજ્ઞાનમભિજ્ઞાતમેતદ્ રામસ્ય તત્ત્વતઃ॥૧॥
મણિં દૃષ્ટ્વા તુ રામો વૈ ત્રયાણાં સંસ્મરિષ્યતિ ।
વીરો જનન્યા મમ ચ રાજ્ઞો દશરથસ્ય ચ ॥૨॥
સ ભૂયસ્ત્વં સમુત્સાહચોદિતો હરિસત્તમ ।
અસ્મિન્ કાર્યસમુત્સાહે પ્રચિન્તય યદુત્તરમ્ ॥૩॥
ત્વમસ્મિન્કાર્યનિર્યોગે પ્રમાણં હરિસત્તમ ।
તસ્ય ચિન્તય યો યત્નો દુઃખક્ષયકરો ભવેત્ ॥૪॥
હનુમન્ યત્નમાસ્થાય દુઃખક્ષયકરો ભવ ।
સ તથેતિ પ્રતિજ્ઞાય મારુતિર્ભીમવિક્રમઃ॥૫॥
શિરસાઽઽવન્દ્ય વૈદેહીં ગમનાયોપચક્રમે ।
જ્ઞાત્વા સમ્પ્રસ્થિતં દેવી વાનરં પવનાત્મજમ્ ॥૬॥
બાષ્પગદ્ગદયા વાચા મૈથિલી વાક્યમબ્રવીત્ ।
હનૂમન્ કુશલં બ્રૂયાઃ સહિતૌ રામલક્ષ્મણૌ ॥૭॥
સુગ્રીવં ચ સહામાત્યં સર્વાન્ વૃદ્ધાંશ્ચ વાનરાન્ ।
બ્રૂયાસ્ત્વં વાનરશ્રેષ્ઠ કુશલં ધર્મસંહિતમ્ ॥૮॥
યથા ચ સ મહાબાહુર્માં તારયતિ રાઘવઃ।
અસ્માદ્દુઃખામ્બુસંરોધાત્ત્વં સમાધાતુમર્હસિ ॥૯॥
જીવન્તીં માં યથા રામઃ સમ્ભાવયતિ કીર્તિમાન્ ।
તત્ત્વયા હનુમન્વાચ્યં વાચા ધર્મમવાપ્નુહિ ॥૧૦॥
નિત્યમુત્સાહયુક્તસ્ય વાચઃ શ્રુત્વા મયેરિતાઃ।
વર્ધિષ્યતે દાશરથેઃ પૌરુષં મદવાપ્તયે ॥૧૧॥
મત્સન્દેશયુતા વાચસ્ત્વત્તઃ શ્રુત્વૈવ રાઘવઃ।
પરાક્રમે મતિં વીરો વિધિવત્સંવિધાસ્યતિ ॥૧૨॥
સીતાયાસ્તદ્વચઃ શ્રુત્વા હનુમાન્ મારુતાત્મજઃ।
શિરસ્યઞ્જલિમાધાય વાક્યમુત્તરમબ્રવીત્ ॥૧૩॥
ક્ષિપ્રમેષ્યતિ કાકુત્સ્થો હર્યૃક્ષપ્રવરૈર્વૃતઃ।
યસ્તે યુધિ વિજિત્યારીઞ્શોકં વ્યપનયિષ્યતિ ॥૧૪॥
નહિ પશ્યામિ મર્ત્યેષુ નાસુરેષુ સુરેષુ વા ।
યસ્તસ્ય વમતો બાણાન્ સ્થાતુમુત્સહતેઽગ્રતઃ॥૧૫॥
અપ્યર્કમપિ પર્જન્યમપિ વૈવસ્વતં યમમ્ ।
સ હિ સોઢું રણે શક્તસ્તવ હેતોર્વિશેષતઃ॥૧૬॥
સ હિ સાગરપર્યન્તાં મહીં સાધિતુમર્હતિ ।
ત્વન્નિમિત્તો હિ રામસ્ય જયો જનકનન્દિનિ ॥૧૭॥
તસ્ય તદ્વચનં શ્રુત્વા સમ્યક્સત્યં સુભાષિતમ્ ।
જાનકી બહુ મેને તં વચનં ચેદમબ્રવીત્ ॥૧૮॥
તતસ્તં પ્રસ્થિતં સીતા વીક્ષમાણા પુનઃ પુનઃ।
ભર્તુસ્નેહાન્વિતં વાક્યં સૌહાર્દાદનુમાનયત્ ॥૧૯॥
યદિ વા મન્યસે વીર વસૈકાહમરિન્દમ ।
કસ્મિંશ્ચિત્સંવૃતે દેશે વિશ્રાન્તઃ શ્વો ગમિષ્યસિ ॥૨૦॥
મમ ચૈવાલ્પભાગ્યાયાઃ સાંનિધ્યાત્ તવ વાનર ।
અસ્ય શોકસ્ય મહતો મુહૂર્તં મોક્ષણં ભવેત્ ॥૨૧॥
તતો હિ હરિશાર્દૂલ પુનરાગમનાય તુ ।
પ્રાણાનામપિ સન્દેહો મમ સ્યાન્નાત્ર સંશયઃ॥૨૨॥
તવાદર્શનજઃ શોકો ભૂયો માં પરિતાપયેત્ ।
દુઃખાદ્દુઃખપરામૃષ્ટાં દીપયન્નિવ વાનર ॥૨૩॥
અયં ચ વીર સન્દેહસ્તિષ્ઠતીવ મમાગ્રતઃ।
સુમહાંસ્ત્વત્સહાયેષુ હર્યૃક્ષેષુ હરીશ્વર ॥૨૪॥
કથં નુ ખલુ દુષ્પારં તરિષ્યન્તિ મહોદધિમ્ ।
તાનિ હર્યૃક્ષસૈન્યાનિ તૌ વા નરવરાત્મજૌ ॥૨૫॥
ત્રયાણામેવ ભૂતાનાં સાગરસ્યેહ લઙ્ઘને ।
શક્તિઃ સ્યાદ્વૈનતેયસ્ય તવ વા મારુતસ્ય વા ॥૨૬॥
તદસ્મિન્કાર્યનિર્યોગે વીરૈવં દુરતિક્રમે ।
કિં પશ્યસે સમાધાનં ત્વં હિ કાર્યવિદાં વરઃ॥૨૭॥
કામમસ્ય ત્વમેવૈકઃ કાર્યસ્ય પરિસાધને ।
પર્યાપ્તઃ પરવીરઘ્ન યશસ્યસ્તે ફલોદયઃ॥૨૮॥
બલૈઃ સમગ્રૈર્યુધિ માં રાવણં જિત્ય સંયુગે ।
વિજયી સ્વપુરં યાયાત્ તત્તસ્ય સદૃશં ભવેત્ ॥૨૯॥
બલૈસ્તુ સઙ્કુલાં કૃત્વા લઙ્કાં પરબલાર્દનઃ।
માં નયેદ્યદિ કાકુત્સ્થસ્તત્તસ્ય સદૃશં ભવેત્ ॥૩૦॥
તદ્યથા તસ્ય વિક્રાન્તમનુરૂપં મહાત્મનઃ।
ભવેદાહવ શૂરસ્ય તથા ત્વમુપપાદય ॥૩૧॥
તદર્થોપહિતં વાક્યં પ્રશ્રિતં હેતુસંહિતમ્ ।
નિશમ્ય હનુમાઞ્શેષં વાક્યમુત્તરમબ્રવીત્ ॥૩૨॥
દેવિ હર્યૃક્ષસૈન્યાનામીશ્વરઃ પ્લવતાં વરઃ।
સુગ્રીવઃ સત્યસમ્પન્નસ્તવાર્થે કૃતનિશ્ચયઃ॥૩૩॥
સ વાનરસહસ્રાણાં કોટીભિરભિસંવૃતઃ।
ક્ષિપ્રમેષ્યતિ વૈદેહિ રાક્ષસાનાં નિબર્હણઃ॥૩૪॥
તસ્ય વિક્રમસમ્પન્નાઃ સત્ત્વવન્તો મહાબલાઃ।
મનઃસઙ્કલ્પસમ્પાતા નિદેશે હરયઃ સ્થિતાઃ॥૩૫॥
યેષાં નોપરિ નાધસ્તાન્ન તિર્યક્સજ્જતે ગતિઃ।
ન ચ કર્મસુ સીદન્તિ મહત્સ્વમિતતેજસઃ॥૩૬॥
અસકૃત્તૈર્મહોત્સાહૈઃ સસાગરધરાધરા ।
પ્રદક્ષિણીકૃતા ભૂમિર્વાયુમાર્ગાનુસારિભિઃ॥૩૭॥
મદ્વિશિષ્ટાશ્ચ તુલ્યાશ્ચ સન્તિ તત્ર વનૌકસઃ।
મત્તઃ પ્રત્યવરઃ કશ્ચિન્નાસ્તિ સુગ્રીવસંનિધૌ ॥૩૮॥
અહં તાવદિહ પ્રાપ્તઃ કિં પુનસ્તે મહાબલાઃ।
ન હિ પ્રકૃષ્ટાઃ પ્રેષ્યન્તે પ્રેષ્યન્તે હીતરે જનાઃ॥૩૯॥
તદલં પરિતાપેન દેવિ શોકો વ્યપૈતુ તે ।
એકોત્પાતેન તે લઙ્કામેષ્યન્તિ હરિયૂથપાઃ॥૪૦॥
મમ પૃષ્ઠગતૌ તૌ ચ ચન્દ્રસૂર્યાવિવોદિતૌ ।
ત્વત્સકાશં મહાસઙ્ઘૌ નૃસિંહાવાગમિષ્યતઃ॥૪૧॥
તૌ હિ વીરૌ નરવરૌ સહિતૌ રામલક્ષ્મણૌ ।
આગમ્ય નગરીં લઙ્કાં સાયકૈર્વિધમિષ્યતઃ॥૪૨॥
સગણં રાવણં હત્વા રાઘવો રઘુનન્દનઃ।
ત્વામાદાય વરારોહે સ્વપુરીં પ્રતિયાસ્યતિ ॥૪૩॥
તદાશ્વસિહિ ભદ્રં તે ભવ ત્વં કાલકાઙ્ક્ષિણી ।
નચિરાદ્દ્રક્ષ્યસે રામં પ્રજ્વલન્તમિવાનલમ્ ॥૪૪॥
નિહતે રાક્ષસેન્દ્રે ચ સપુત્રામાત્યબાન્ધવે ।
ત્વં સમેષ્યસિ રામેણ શશાઙ્કેનેવ રોહિણી ॥૪૫॥
ક્ષિપ્રં ત્વં દેવિ શોકસ્ય પારં દ્રક્ષ્યસિ મૈથિલિ ।
રાવણં ચૈવ રામેણ દ્રક્ષ્યસે નિહતં બલાત્ ॥૪૬॥
એવમાશ્વાસ્ય વૈદેહીં હનૂમાન્મારુતાત્મજઃ।
ગમનાય મતિં કૃત્વા વૈદેહીં પુનરબ્રવીત્ ॥૪૭॥
તમરિઘ્નં કૃતાત્માનં ક્ષિપ્રં દ્રક્ષ્યસિ રાઘવમ્ ।
લક્ષ્મણં ચ ધનુષ્પાણિં લઙ્કાદ્વારમુપાગતમ્ ॥૪૮॥
નખદંષ્ટ્રાયુધાન્વીરાન્ સિંહશાર્દૂલવિક્રમાન્ ।
વાનરાન્વારણેન્દ્રાભાન્ક્ષિપ્રં દ્રક્ષ્યસિ સઙ્ગતાન્ ॥૪૯॥
શૈલામ્બુદનિકાશાનાં લઙ્કામલયસાનુષુ ।
નર્દતાં કપિમુખ્યાનામાર્યે યૂથાન્યનેકશઃ॥૫૦॥
સ તુ મર્મણિ ઘોરેણ તાડિતો મન્મથેષુણા ।
ન શર્મ લભતે રામઃ સિંહાર્દિત ઇવ દ્વિપઃ॥૫૧॥
રુદ મા દેવિ શોકેન મા ભૂત્તે મનસો ભયમ્ ।
શચીવ ભર્ત્રા શક્રેણ સઙ્ગમેષ્યસિ શોભને ॥૫૨॥
રામાદ્વિશિષ્ટઃ કોઽન્યોઽસ્તિ કશ્ચિત્સૌમિત્રિણા સમઃ।
અગ્નિમારુતકલ્પૌ તૌ ભ્રાતરૌ તવ સંશ્રયૌ ॥૫૩॥
નાસ્મિંશ્ચિરં વત્સ્યસિ દેવિ દેશે
	રક્ષોગણૈરધ્યુષિતેઽતિરૌદ્રે ।
ન તે ચિરાદાગમનં પ્રિયસ્ય
	ક્ષમસ્વ મત્સઙ્ગમકાલમાત્રમ્ ॥૫૪॥
ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે એકોનચત્વારિંશઃ સર્ગઃ