અથ પઞ્ચાશઃ સર્ગઃ
તમુદ્વીક્ષ્ય મહાબાહુઃ પિઙ્ગાક્ષં પુરતઃ સ્થિતમ્ ।
રોષેણ મહતાઽઽવિષ્ટો રાવણો લોકરાવણઃ॥૧॥
શઙ્કાહતાત્મા દધ્યૌ સ કપીન્દ્રં તેજસાવૃતમ્ ।
કિમેષ ભગવાન્નન્દી ભવેત્સાક્ષાદિહાગતઃ॥૨॥
યેન શપ્તોઽસ્મિ કૈલાસે મયા પ્રહસિતે પુરા ।
સોઽયં વાનરમૂર્તિઃ સ્યાત્કિંસ્વિદ્બાણોઽપિ વાસુરઃ॥૩॥
સ રાજા રોષતામ્રાક્ષઃ પ્રહસ્તં મન્ત્રિસત્તમમ્ ।
કાલયુક્તમુવાચેદં વચો વિપુલમર્થવત્ ॥૪॥
દુરાત્મા પૃચ્છ્યતામેષ કુતઃ કિં વાસ્ય કારણમ્ ।
વનભઙ્ગે ચ કોઽસ્યાર્થો રાક્ષસાનાં ચ તર્જને ॥૫॥
મત્પુરીમપ્રધૃષ્યાં વૈ ગમને કિં પ્રયોજનમ્ ।
આયોધને વા કિં કાર્યં પૃચ્છયતામેષ દુર્મતિઃ॥૬॥
રાવણસ્ય વચઃ શ્રુત્વા પ્રહસ્તો વાક્યમબ્રવીત્ ।
સમાશ્વસિહિ ભદ્રં તે ન ભીઃ કાર્યા ત્વયા કપે ॥૭॥
યદિ તાવત્ત્વમિન્દ્રેણ પ્રેષિતો રાવણાલયમ્ ।
તત્ત્વમાખ્યાહિ મા તે ભૂદ્ભયં વાનર મોક્ષ્યસે ॥૮॥
યદિ વૈશ્રવણસ્ય ત્વં યમસ્ય વરુણસ્ય ચ ।
ચારુરૂપમિદં કૃત્વા પ્રવિષ્ટો નઃ પુરીમિમામ્ ॥૯॥
વિષ્ણુના પ્રેષિતો વાપિ દૂતો વિજયકાઙ્ક્ષિણા ।
નહિ તે વાનરં તેજો રૂપમાત્રં તુ વાનરમ્ ॥૧૦॥
તત્ત્વતઃ કથયસ્વાદ્ય તતો વાનર મોક્ષ્યસે ।
અનૃતં વદતશ્ચાપિ દુર્લભં તવ જીવિતમ્ ॥૧૧॥
અથવા યન્નિમિત્તસ્તે પ્રવેશો રાવણાલયે ।
એવમુક્તો હરિવરસ્તદા રક્ષોગણેશ્વરમ્ ॥૧૨॥
અબ્રવીન્નાસ્મિ શક્રસ્ય યમસ્ય વરુણસ્ય ચ ।
ધનદેન ન મે સખ્યં વિષ્ણુના નાસ્મિ ચોદિતઃ॥૧૩॥
જાતિરેવ મમ ત્વેષા વાનરોઽહમિહાગતઃ।
દર્શને રાક્ષસેન્દ્રસ્ય તદિદં દુર્લભં મયા ॥૧૪॥
વનં રાક્ષસરાજસ્ય દર્શનાર્થં વિનાશિતમ્ ।
તતસ્તે રાક્ષસાઃ પ્રાપ્તા બલિનો યુદ્ધકાઙ્ક્ષિણઃ॥૧૫॥
રક્ષણાર્થં ચ દેહસ્ય પ્રતિયુદ્ધા મયા રણે ।
અસ્ત્રપાશૈર્ન શક્યોઽહં બદ્ધું દેવાસુરૈરપિ ॥૧૬॥
પિતામહાદેષ વરો મમાપિ હિ સમાગતઃ।
રાજાનં દ્રષ્ટુકામેન મયાસ્ત્રમનુવર્તિતમ્ ॥૧૭॥
વિમુક્તોઽપ્યહમસ્ત્રેણ રાક્ષસૈસ્ત્વભિવેદિતઃ।
કેનચિદ્ રામકાર્યેણ આગતોઽસ્મિ તવાન્તિકમ્ ॥૧૮॥
દૂતોઽહમિતિ વિજ્ઞાય રાઘવસ્યામિતૌજસઃ।
શ્રૂયતામેવ વચનં મમ પથ્યમિદં પ્રભો ॥૧૯॥
ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે સુન્દરકાણ્ડે પઞ્ચાશઃ સર્ગઃ