ಅಥ ಪಞ್ಚದಶಃ ಸರ್ಗಃ
ಸ ವೀಕ್ಷಮಾಣಸ್ತತ್ರಸ್ಥೋ ಮಾರ್ಗಮಾಣಶ್ಚ ಮೈಥಿಲೀಮ್ ।
ಅವೇಕ್ಷಮಾಣಶ್ಚ ಮಹೀಂ ಸರ್ವಾಂ ತಾಮನ್ವವೈಕ್ಷತ ॥೧॥
ಸನ್ತಾನಕಲತಾಭಿಶ್ಚ ಪಾದಪೈರುಪಶೋಭಿತಾಮ್ ।
ದಿವ್ಯಗನ್ಧರಸೋಪೇತಾಂ ಸರ್ವತಃ ಸಮಲಙ್ಕೃತಾಮ್ ॥೨॥
ತಾಂ ಸ ನನ್ದನಸಙ್ಕಾಶಾಂ ಮೃಗಪಕ್ಷಿಭಿರಾವೃತಾಮ್ ।
ಹರ್ಮ್ಯಪ್ರಾಸಾದಸಮ್ಬಾಧಾಂ ಕೋಕಿಲಾಕುಲನಿಃಸ್ವನಾಮ್ ॥೩॥
ಕಾಞ್ಚನೋತ್ಪಲಪದ್ಮಾಭಿರ್ವಾಪೀಭಿರುಪಶೋಭಿತಾಮ್ ।
ಬಹ್ವಾಸನಕುಥೋಪೇತಾಂ ಬಹುಭೂಮಿಗೃಹಾಯುತಾಮ್ ॥೪॥
ಸರ್ವರ್ತುಕುಸುಮೈ ರಮ್ಯೈಃ ಫಲವದ್ಭಿಶ್ಚ ಪಾದಪೈಃ।
ಪುಷ್ಪಿತಾನಾಮಶೋಕಾನಾಂ ಶ್ರಿಯಾ ಸೂರ್ಯೋದಯಪ್ರಭಾಮ್ ॥೫॥
ಪ್ರದೀಪ್ತಾಮಿವ ತತ್ರಸ್ಥೋ ಮಾರುತಿಃ ಸಮುದೈಕ್ಷತ ।
ನಿಷ್ಪತ್ರಶಾಖಾಂ ವಿಹಗೈಃ ಕ್ರಿಯಮಾಣಾಮಿವಾಸಕೃತ್ ॥೬॥
ವಿನಿಷ್ಪತದ್ಭಿಃ ಶತಶಶ್ಚಿತ್ರೈಃ ಪುಷ್ಪಾವತಂಸಕೈಃ।
ಸಮೂಲಪುಷ್ಪರಚಿತೈರಶೋಕೈಃ ಶೋಕನಾಶನೈಃ॥೭॥
ಪುಷ್ಪಭಾರಾತಿಭಾರೈಶ್ಚ ಸ್ಪೃಶದ್ಭಿರಿವ ಮೇದಿನೀಮ್ ।
ಕರ್ಣಿಕಾರೈಃ ಕುಸುಮಿತೈಃ ಕಿಂಶುಕೈಶ್ಚ ಸುಪುಷ್ಪಿತೈಃ॥೮॥
ಸ ದೇಶಃ ಪ್ರಭಯಾ ತೇಷಾಂ ಪ್ರದೀಪ್ತ ಇವ ಸರ್ವತಃ।
ಪುಂನಾಗಾಃ ಸಪ್ತಪರ್ಣಾಶ್ಚ ಚಮ್ಪಕೋದ್ದಾಲಕಾಸ್ತಥಾ ॥೯॥
ವಿವೃದ್ಧಮೂಲಾ ಬಹವಃ ಶೋಭನ್ತೇ ಸ್ಮ ಸುಪುಷ್ಪಿತಾಃ।
ಶಾತಕುಮ್ಭನಿಭಾಃ ಕೇಚಿತ್ಕೇಚಿದಗ್ನಿಶಿಖಪ್ರಭಾಃ॥೧೦॥
ನೀಲಾಞ್ಜನನಿಭಾಃ ಕೇಚಿತ್ತತ್ರಾಶೋಕಾಃ ಸಹಸ್ರಶಃ।
ನನ್ದನಂ ವಿಬುಧೋದ್ಯಾನಂ ಚಿತ್ರಂ ಚೈತ್ರರಥಂ ಯಥಾ ॥೧೧॥
ಅತಿವೃತ್ತಮಿವಾಚಿನ್ತ್ಯಂ ದಿವ್ಯಂ ರಮ್ಯಶ್ರಿಯಾಯುತಮ್ ।
ದ್ವಿತೀಯಮಿವ ಚಾಕಾಶಂ ಪುಷ್ಪಜ್ಯೋತಿರ್ಗಣಾಯುತಮ್ ॥೧೨॥
ಪುಷ್ಪರತ್ನಶತೈಶ್ಚಿತ್ರಂ ಪಞ್ಚಮಂ ಸಾಗರಂ ಯಥಾ ।
ಸರ್ವರ್ತುಪುಷ್ಪೈರ್ನಿಚಿತಂ ಪಾದಪೈರ್ಮಧುಗನ್ಧಿಭಿಃ॥೧೩॥
ನಾನಾನಿನಾದೈರುದ್ಯಾನಂ ರಮ್ಯಂ ಮೃಗಗಣದ್ವಿಜೈಃ।
ಅನೇಕಗನ್ಧಪ್ರವಹಂ ಪುಣ್ಯಗನ್ಧಂ ಮನೋಹರಮ್ ॥೧೪॥
ಶೈಲೇನ್ದ್ರಮಿವ ಗನ್ಧಾಢ್ಯಂ ದ್ವಿತೀಯಂ ಗನ್ಧಮಾದನಮ್ ।
ಅಶೋಕವನಿಕಾಯಾಂ ತು ತಸ್ಯಾಂ ವಾನರಪುಙ್ಗವಃ॥೧೫॥
ಸ ದದರ್ಶಾವಿದೂರಸ್ಥಂ ಚೈತ್ಯಪ್ರಾಸಾದಮೂರ್ಜಿತಮ್ ।
ಮಧ್ಯೇ ಸ್ತಮ್ಭಸಹಸ್ರೇಣ ಸ್ಥಿತಂ ಕೈಲಾಸಪಾಣ್ಡುರಮ್ ॥೧೬॥
ಪ್ರವಾಲಕೃತಸೋಪಾನಂ ತಪ್ತಕಾಞ್ಚನವೇದಿಕಮ್ ।
ಮುಷ್ಣನ್ತಮಿವ ಚಕ್ಷೂಂಷಿ ದ್ಯೋತಮಾನಮಿವ ಶ್ರಿಯಾ ॥೧೭॥
ನಿರ್ಮಲಂ ಪ್ರಾಂಶುಭಾವತ್ವಾದುಲ್ಲಿಖನ್ತಮಿವಾಮ್ಬರಮ್ ।
ತತೋ ಮಲಿನಸಂವೀತಾಂ ರಾಕ್ಷಸೀಭಿಃ ಸಮಾವೃತಾಮ್ ॥೧೮॥
ಉಪವಾಸಕೃಶಾಂ ದೀನಾಂ ನಿಃಶ್ವಸನ್ತೀಂ ಪುನಃ ಪುನಃ।
ದದರ್ಶ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷಾದೌ ಚನ್ದ್ರರೇಖಾಮಿವಾಮಲಾಮ್ ॥೧೯॥
ಮನ್ದಪ್ರಖ್ಯಾಯಮಾನೇನ ರೂಪೇಣ ರುಚಿರಪ್ರಭಾಮ್ ।
ಪಿನದ್ಧಾಂ ಧೂಮಜಾಲೇನ ಶಿಖಾಮಿವ ವಿಭಾವಸೋಃ॥೨೦॥
ಪೀತೇನೈಕೇನ ಸಂವೀತಾಂ ಕ್ಲಿಷ್ಟೇನೋತ್ತಮವಾಸಸಾ ।
ಸಪಙ್ಕಾಮನಲಙ್ಕಾರಾಂ ವಿಪದ್ಮಾಮಿವ ಪದ್ಮಿನೀಮ್ ॥೨೧॥
ಪೀಡಿತಾಂ ದುಃಖಸನ್ತಪ್ತಾಂ ಪರಿಕ್ಷೀಣಾಂ ತಪಸ್ವಿನೀಮ್ ।
ಗ್ರಹೇಣಾಙ್ಗಾರಕೇಣೇವ ಪೀಡಿತಾಮಿವ ರೋಹಿಣೀಮ್ ॥೨೨॥
ಅಶ್ರುಪೂರ್ಣಮುಖೀಂ ದೀನಾಂ ಕೃಶಾಮನಶನೇನ ಚ ।
ಶೋಕಧ್ಯಾನಪರಾಂ ದೀನಾಂ ನಿತ್ಯಂ ದುಃಖಪರಾಯಣಾಮ್ ॥೨೩॥
ಪ್ರಿಯಂ ಜನಮಪಶ್ಯನ್ತೀಂ ಪಶ್ಯನ್ತೀಂ ರಾಕ್ಷಸೀಗಣಮ್ ।
ಸ್ವಗಣೇನ ಮೃಗೀಂ ಹೀನಾಂ ಶ್ವಗಣೇನಾವೃತಾಮಿವ ॥೨೪॥
ನೀಲನಾಗಾಭಯಾ ವೇಣ್ಯಾ ಜಘನಂ ಗತಯೈಕಯಾ ।
ನೀಲಯಾ ನೀರದಾಪಾಯೇ ವನರಾಜ್ಯಾ ಮಹೀಮಿವ ॥೨೫॥
ಸುಖಾರ್ಹಾಂ ದುಃಖಸನ್ತಪ್ತಾಂ ವ್ಯಸನಾನಾಮಕೋವಿದಾಮ್ ।
ತಾಂ ವಿಲೋಕ್ಯ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷೀಮಧಿಕಂ ಮಲಿನಾಂ ಕೃಶಾಮ್ ॥೨೬॥
ತರ್ಕಯಾಮಾಸ ಸೀತೇತಿ ಕಾರಣೈರುಪಪಾದಿಭಿಃ।
ಹ್ರಿಯಮಾಣಾ ತದಾ ತೇನ ರಕ್ಷಸಾ ಕಾಮರೂಪಿಣಾ ॥೨೭॥
ಯಥಾರೂಪಾ ಹಿ ದೃಷ್ಟಾ ಸಾ ತಥಾರೂಪೇಯಮಙ್ಗನಾ ।
ಪೂರ್ಣಚನ್ದ್ರಾನನಾಂ ಸುಭ್ರೂಂ ಚಾರುವೃತ್ತಪಯೋಧರಾಮ್ ॥೨೮॥
ಕುರ್ವತೀಂ ಪ್ರಭಯಾ ದೇವೀಂ ಸರ್ವಾ ವಿತಿಮಿರಾ ದಿಶಃ।
ತಾಂ ನೀಲಕಣ್ಠೀಂ ಬಿಮ್ಬೋಷ್ಠೀಂ ಸುಮಧ್ಯಾಂ ಸುಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಾಮ್ ॥೨೯॥
ಸೀತಾಂ ಪದ್ಮಪಲಾಶಾಕ್ಷೀಂ ಮನ್ಮಥಸ್ಯ ರತಿಂ ಯಥಾ ।
ಇಷ್ಟಾಂ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತಃ ಪೂರ್ಣಚನ್ದ್ರಪ್ರಭಾಮಿವ ॥೩೦॥
ಭೂಮೌ ಸುತನುಮಾಸೀನಾಂ ನಿಯತಾಮಿವ ತಾಪಸೀಮ್ ।
ನಿಃಶ್ವಾಸಬಹುಲಾಂ ಭೀರುಂ ಭುಜಗೇನ್ದ್ರವಧೂಮಿವ ॥೩೧॥
ಶೋಕಜಾಲೇನ ಮಹತಾ ವಿತತೇನ ನ ರಾಜತೀಮ್ ।
ಸಂಸಕ್ತಾಂ ಧೂಮಜಾಲೇನ ಶಿಖಾಮಿವ ವಿಭಾವಸೋಃ॥೩೨॥
ತಾಂ ಸ್ಮೃತೀಮಿವ ಸನ್ದಿಗ್ಧಾಮೃದ್ಧಿಂ ನಿಪತಿತಾಮಿವ ।
ವಿಹತಾಮಿವ ಚ ಶ್ರದ್ಧಾಮಾಶಾಂ ಪ್ರತಿಹತಾಮಿವ ॥೩೩॥
ಸೋಪಸರ್ಗಾಂ ಯಥಾ ಸಿದ್ಧಿಂ ಬುದ್ಧಿಂ ಸಕಲುಷಾಮಿವ ।
ಅಭೂತೇನಾಪವಾದೇನ ಕೀರ್ತಿಂ ನಿಪತಿತಾಮಿವ ॥೩೪॥
ರಾಮೋಪರೋಧವ್ಯಥಿತಾಂ ರಕ್ಷೋಗಣನಿಪೀಡಿತಾಮ್ ।
ಅಬಲಾಂ ಮೃಗಶಾವಾಕ್ಷೀಂ ವೀಕ್ಷಮಾಣಾಂ ತತಸ್ತತಃ॥೩೫॥
ಬಾಷ್ಪಾಮ್ಬುಪರಿಪೂರ್ಣೇನ ಕೃಷ್ಣವಕ್ರಾಕ್ಷಿಪಕ್ಷ್ಮಣಾ ।
ವದನೇನಾಪ್ರಸನ್ನೇನ ನಿಃಶ್ವಸನ್ತೀಂ ಪುನಃ ಪುನಃ॥೩೬॥
ಮಲಪಙ್ಕಧರಾಂ ದೀನಾಂ ಮಣ್ಡನಾರ್ಹಾಮಮಣ್ಡಿತಾಮ್ ।
ಪ್ರಭಾಂ ನಕ್ಷತ್ರರಾಜಸ್ಯ ಕಾಲಮೇಘೈರಿವಾವೃತಾಮ್ ॥೩೭॥
ತಸ್ಯ ಸನ್ದಿದಿಹೇ ಬುದ್ಧಿಸ್ತಥಾ ಸೀತಾಂ ನಿರೀಕ್ಷ್ಯ ಚ ।
ಆಮ್ನಾಯಾನಾಮಯೋಗೇನ ವಿದ್ಯಾಂ ಪ್ರಶಿಥಿಲಾಮಿವ ॥೩೮॥
ದುಃಖೇನ ಬುಬುಧೇ ಸೀತಾಂ ಹನುಮಾನನಲಙ್ಕೃತಾಮ್ ।
ಸಂಸ್ಕಾರೇಣ ಯಥಾ ಹೀನಾಂ ವಾಚಮರ್ಥಾನ್ತರಂ ಗತಾಮ್ ॥೩೯॥
ತಾಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷೀಂ ರಾಜಪುತ್ರೀಮನಿನ್ದಿತಾಮ್ ।
ತರ್ಕಯಾಮಾಸ ಸೀತೇತಿ ಕಾರಣೈರುಪಪಾದಯನ್ ॥೪೦॥
ವೈದೇಹ್ಯಾ ಯಾನಿ ಚಾಙ್ಗೇಷು ತದಾ ರಾಮೋಽನ್ವಕೀರ್ತಯತ್ ।
ತಾನ್ಯಾಭರಣಜಾಲಾನಿ ಗಾತ್ರಶೋಭೀನ್ಯಲಕ್ಷಯತ್ ॥೪೧॥
ಸುಕೃತೌ ಕರ್ಣವೇಷ್ಟೌ ಚ ಶ್ವದಂಷ್ಟ್ರೌ ಚ ಸುಸಂಸ್ಥಿತೌ ।
ಮಣಿವಿದ್ರುಮಚಿತ್ರಾಣಿ ಹಸ್ತೇಷ್ವಾಭರಣಾನಿ ಚ ॥೪೨॥
ಶ್ಯಾಮಾನಿ ಚಿರಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ತಥಾ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ತಿ ಚ ।
ತಾನ್ಯೇವೈತಾನಿ ಮನ್ಯೇಽಹಂ ಯಾನಿ ರಾಮೋಽವ್ನಕೀರ್ತಯತ್ ॥೪೩॥
ತತ್ರ ಯಾನ್ಯವಹೀನಾನಿ ತಾನ್ಯಹಂ ನೋಪಲಕ್ಷಯೇ ।
ಯಾನ್ಯಸ್ಯಾ ನಾವಹೀನಾನಿ ತಾನೀಮಾನಿ ನ ಸಂಶಯಃ॥೪೪॥
ಪೀತಂ ಕನಕಪಟ್ಟಾಭಂ ಸ್ರಸ್ತಂ ತದ್ವಸನಂ ಶುಭಮ್ ।
ಉತ್ತರೀಯಂ ನಗಾಸಕ್ತಂ ತದಾ ದೃಷ್ಟಂ ಪ್ಲವಙ್ಗಮೈಃ॥೪೫॥
ಭೂಷಣಾನಿ ಚ ಮುಖ್ಯಾನಿ ದೃಷ್ಟಾನಿ ಧರಣೀತಲೇ ।
ಅನಯೈವಾಪವಿದ್ಧಾನಿ ಸ್ವನವನ್ತಿ ಮಹಾನ್ತಿ ಚ ॥೪೬॥
ಇದಂ ಚಿರಗೃಹೀತತ್ವಾದ್ವಸನಂ ಕ್ಲಿಷ್ಟವತ್ತರಮ್ ।
ತಥಾಪ್ಯನೂನಂ ತದ್ವರ್ಣಂ ತಥಾ ಶ್ರೀಮದ್ಯಥೇತರತ್ ॥೪೭॥
ಇಯಂ ಕನಕವರ್ಣಾಙ್ಗೀ ರಾಮಸ್ಯ ಮಹಿಷೀ ಪ್ರಿಯಾ ।
ಪ್ರಣಷ್ಟಾಪಿ ಸತೀ ಯಸ್ಯ ಮನಸೋ ನ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ॥೪೮॥
ಇಯಂ ಸಾ ಯತ್ಕೃತೇ ರಾಮಶ್ಚತುರ್ಭಿರಿಹ ತಪ್ಯತೇ ।
ಕಾರುಣ್ಯೇನಾನೃಶಂಸ್ಯೇನ ಶೋಕೇನ ಮದನೇನ ಚ ॥೪೯॥
ಸ್ತ್ರೀ ಪ್ರಣಷ್ಟೇತಿ ಕಾರುಣ್ಯಾದಾಶ್ರಿತೇತ್ಯಾನೃಶಂಸ್ಯತಃ।
ಪತ್ನೀ ನಷ್ಟೇತಿ ಶೋಕೇನ ಪ್ರಿಯೇತಿ ಮದನೇನ ಚ ॥೫೦॥
ಅಸ್ಯಾ ದೇವ್ಯಾ ಯಥಾರೂಪಮಙ್ಗಪ್ರತ್ಯಙ್ಗಸೌಷ್ಠವಮ್ ।
ರಾಮಸ್ಯ ಚ ಯಥಾರೂಪಂ ತಸ್ಯೇಯಮಸಿತೇಕ್ಷಣಾ ॥೫೧॥
ಅಸ್ಯಾ ದೇವ್ಯಾ ಮನಸ್ತಸ್ಮಿಂಸ್ತಸ್ಯ ಚಾಸ್ಯಾಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಮ್ ।
ತೇನೇಯಂ ಸ ಚ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಮುಹೂರ್ತಮಪಿ ಜೀವತಿ ॥೫೨॥
ದುಷ್ಕರಂ ಕೃತವಾನ್ ರಾಮೋ ಹೀನೋ ಯದನಯಾ ಪ್ರಭುಃ।
ಧಾರಯತ್ಯಾತ್ಮನೋ ದೇಹಂ ನ ಶೋಕೇನಾವಸೀದತಿ ॥೫೩॥
ಏವಂ ಸೀತಾಂ ತದಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಹೃಷ್ಟಃ ಪವನಸನ್ಭವಃ।
ಜಗಾಮ ಮನಸಾ ರಾಮಂ ಪ್ರಶಶಂಸ ಚ ತಂ ಪ್ರಭುಮ್ ॥೫೪॥
ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಸುನ್ದರಕಾಣ್ಡೇ ಪಞ್ಚದಶಃ ಸರ್ಗಃ