ಅಥ ಏಕತ್ರಿಂಶಃ ಸರ್ಗಃ ಏವಂ ಬಹುವಿಧಾಂ ಚಿನ್ತಾಂ ಚಿನ್ತಯಿತ್ವಾ ಮಹಾಮತಿಃ। ಸಂಶ್ರವೇ ಮಧುರಂ ವಾಕ್ಯಂ ವೈದೇಹ್ಯಾ ವ್ಯಾಜಹಾರ ಹ ॥೧॥ ರಾಜಾ ದಶರಥೋ ನಾಮ ರಥಕುಞ್ಜರವಾಜಿಮಾನ್ । ಪುಣ್ಯಶೀಲೋ ಮಹಾಕೀರ್ತಿರಿಕ್ಷ್ವಾಕೂಣಾಂ ಮಹಾಯಶಾಃ॥೨॥ ರಾಜರ್ಷೀಣಾಂ ಗುಣಶ್ರೇಷ್ಠಸ್ತಪಸಾ ಚರ್ಷಿಭಿಃ ಸಮಃ। ಚಕ್ರವರ್ತಿಕುಲೇ ಜಾತಃ ಪುರನ್ದರಸಮೋ ಬಲೇ ॥೩॥ ಅಹಿಂಸಾರತಿರಕ್ಷುದ್ರೋ ಘೃಣೀ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ। ಮುಖ್ಯಶ್ಚೇಕ್ಷ್ವಾಕುವಂಶಸ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮೀವಾಁಲ್ಲಕ್ಷ್ಮಿವರ್ಧನಃ॥೪॥ ಪಾರ್ಥಿವವ್ಯಞ್ಜನೈರ್ಯುಕ್ತಃ ಪೃಥುಶ್ರೀಃ ಪಾರ್ಥಿವರ್ಷಭಃ। ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಚತುರನ್ತಯಾಂ ವಿಶ್ರುತಃ ಸುಖದಃ ಸುಖೀ ॥೫॥ ತಸ್ಯ ಪುತ್ರಃ ಪ್ರಿಯೋ ಜ್ಯೇಷ್ಠಸ್ತಾರಾಧಿಪನಿಭಾನನಃ। ರಾಮೋ ನಾಮ ವಿಶೇಷಜ್ಞಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸರ್ವಧನುಷ್ಮತಾಮ್ ॥೬॥ ರಕ್ಷಿತಾ ಸ್ವಸ್ಯ ವೃತ್ತಸ್ಯ ಸ್ವಜನಸ್ಯಾಪಿ ರಕ್ಷಿತಾ । ರಕ್ಷಿತಾ ಜೀವಲೋಕಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಚ ಪರನ್ತಪಃ॥೭॥ ತಸ್ಯ ಸತ್ಯಾಭಿಸನ್ಧಸ್ಯ ವೃದ್ಧಸ್ಯ ವಚನಾತ್ ಪಿತುಃ। ಸಭಾರ್ಯಃ ಸಹ ಚ ಭ್ರಾತ್ರಾ ವೀರಃ ಪ್ರವ್ರಜಿತೋ ವನಮ್ ॥೮॥ ತೇನ ತತ್ರ ಮಹಾರಣ್ಯೇ ಮೃಗಯಾಂ ಪರಿಧಾವತಾ । ರಾಕ್ಷಸಾ ನಿಹತಾಃ ಶೂರಾ ಬಹವಃ ಕಾಮರೂಪಿಣಃ॥೯॥ ಜನಸ್ಥಾನವಧಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಿಹತೌ ಖರದೂಷಣೌ । ತತಸ್ತ್ವಮರ್ಷಾಪಹೃತಾ ಜಾನಕೀ ರಾವಣೇನ ತು ॥೧೦॥ ವಞ್ಚಯಿತ್ವಾ ವನೇ ರಾಮಂ ಮೃಗರೂಪೇಣ ಮಾಯಯಾ । ಸ ಮಾರ್ಗಮಾಣಸ್ತಾಂ ದೇವೀಂ ರಾಮಃ ಸೀತಾಮನಿನ್ದಿತಾಮ್ ॥೧೧॥ ಆಸಸಾದ ವನೇ ಮಿತ್ರಂ ಸುಗ್ರೀವಂ ನಾಮ ವಾನರಮ್ । ತತಃ ಸ ವಾಲಿನಂ ಹತ್ವಾ ರಾಮಃ ಪರಪುರಞ್ಜಯಃ॥೧೨॥ ಆಯಚ್ಛತ್ ಕಪಿರಾಜ್ಯಂ ತು ಸುಗ್ರೀವಾಯ ಮಹಾತ್ಮನೇ । ಸುಗ್ರೀವೇಣಾಭಿಸನ್ದಿಷ್ಟಾ ಹರಯಃ ಕಾಮರೂಪಿಣಃ॥೧೩॥ ದಿಕ್ಷು ಸರ್ವಾಸು ತಾಂ ದೇವೀಂ ವಿಚಿನ್ವನ್ತಃ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಅಹಂ ಸಮ್ಪಾತಿವಚನಾಚ್ಛತಯೋಜನಮಾಯತಮ್ ॥೧೪॥ ತಸ್ಯಾ ಹೇತೋರ್ವಿಶಾಲಾಕ್ಷ್ಯಾಃ ಸಮುದ್ರಂ ವೇಗವಾನ್ ಪ್ಲುತಃ। ಯಥಾರೂಪಾಂ ಯಥಾವರ್ಣಾಂ ಯಥಾಲಕ್ಷ್ಮೀಂ ಚ ನಿಶ್ಚಿತಾಮ್ ॥೧೫॥ ಅಶ್ರೌಷಂ ರಾಘವಸ್ಯಾಹಂ ಸೇಯಮಾಸಾದಿತಾ ಮಯಾ । ವಿರರಾಮೈವಮುಕ್ತ್ವಾ ಸ ವಾಚಂ ವಾನರಪುಙ್ಗವಃ॥೧೬॥ ಜಾನಕೀ ಚಾಪಿ ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ವಿಸ್ಮಯಂ ಪರಮಂ ಗತಾ । ತತಃ ಸಾ ವಕ್ರಕೇಶಾನ್ತಾ ಸುಕೇಶೀ ಕೇಶಸಂವೃತಮ್ । ಉನ್ನಮ್ಯ ವದನಂ ಭೀರುಃ ಶಿಂಶಪಾಮನ್ವವೈಕ್ಷತ ॥೧೭॥ ನಿಶಮ್ಯ ಸೀತಾ ವಚನಂ ಕಪೇಶ್ಚ ದಿಶಶ್ಚ ಸರ್ವಾಃ ಪ್ರದಿಶಶ್ಚ ವೀಕ್ಷ್ಯ । ಸ್ವಯಂ ಪ್ರಹರ್ಷಂ ಪರಮಂ ಜಗಾಮ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ರಾಮಮನುಸ್ಮರನ್ತೀ ॥೧೮॥ ಸಾ ತಿರ್ಯಗೂರ್ಧ್ವಂ ಚ ತಥಾ ಹ್ಯಧಸ್ತಾನ್ ನಿರೀಕ್ಷಮಾಣಾ ತಮಚಿನ್ತ್ಯಬುದ್ಧಿಮ್ । ದದರ್ಶ ಪಿಙ್ಗಾಧಿಪತೇರಮಾತ್ಯಂ ವಾತಾತ್ಮಜಂ ಸೂರ್ಯಮಿವೋದಯಸ್ಥಮ್ ॥೧೯॥ ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಸುನ್ದರಕಾಣ್ಡೇ ಏಕತ್ರಿಂಶಃ ಸರ್ಗಃ