ಅಥ ಪಞ್ಚತ್ರಿಂಶಃ ಸರ್ಗಃ ತಾಂ ತು ರಾಮಕಥಾಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ವೈದೇಹೀ ವಾನರರ್ಷಭಾತ್ । ಉವಾಚ ವಚನಂ ಸಾನ್ತ್ವಮಿದಂ ಮಧುರಯಾ ಗಿರಾ ॥೧॥ ಕ್ವ ತೇ ರಾಮೇಣ ಸಂಸರ್ಗಃ ಕಥಂ ಜಾನಾಸಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಮ್ । ವಾನರಾಣಾಂ ನರಾಣಾಂ ಚ ಕಥಮಾಸೀತ್ ಸಮಾಗಮಃ॥೨॥ ಯಾನಿ ರಾಮಸ್ಯ ಚಿಹ್ನಾನಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ಚ ವಾನರ । ತಾನಿ ಭೂಯಃ ಸಮಾಚಕ್ಷ್ವ ನ ಮಾಂ ಶೋಕಃ ಸಮಾವಿಶೇತ್ ॥೩॥ ಕೀದೃಶಂ ತಸ್ಯ ಸಂಸ್ಥಾನಂ ರೂಪಂ ತಸ್ಯ ಚ ಕೀದೃಶಮ್ । ಕಥಮೂರೂ ಕಥಂ ಬಾಹೂ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ಚ ಶಂಸ ಮೇ ॥೪॥ ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ವೈದೇಹ್ಯಾ ಹನೂಮಾನ್ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ। ತತೋ ರಾಮಂ ಯಥಾತತ್ತ್ವಮಾಖ್ಯಾತುಮುಪಚಕ್ರಮೇ ॥೫॥ ಜಾನನ್ತೀ ಬತ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಮಾಂ ವೈದೇಹಿ ಪರಿಪೃಚ್ಛಸಿ । ಭರ್ತುಃ ಕಮಲಪತ್ರಾಕ್ಷಿ ಸಂಸ್ಥಾನಂ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ಚ ॥೬॥ ಯಾನಿ ರಾಮಸ್ಯ ಚಿಹ್ನಾನಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ಚ ಯಾನಿ ವೈ । ಲಕ್ಷಿತಾನಿ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷಿ ವದತಃ ಶೃಣು ತಾನಿ ಮೇ ॥೭॥ ರಾಮಃ ಕಮಲಪತ್ರಾಕ್ಷಃ ಪೂರ್ಣಚನ್ದ್ರನಿಭಾನನಃ। ರೂಪದಾಕ್ಷಿಣ್ಯಸಮ್ಪನ್ನಃ ಪ್ರಸೂತೋ ಜನಕಾತ್ಮಜೇ ॥೮॥ ತೇಜಸಾಽಽದಿತ್ಯಸಙ್ಕಾಶಃ ಕ್ಷಮಯಾ ಪೃಥಿವೀಸಮಃ। ಬೃಹಸ್ಪತಿಸಮೋ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಯಶಸಾ ವಾಸವೋಪಮಃ॥೯॥ ರಕ್ಷಿತಾ ಜೀವಲೋಕಸ್ಯ ಸ್ವಜನಸ್ಯ ಚ ರಕ್ಷಿತಾ । ರಕ್ಷಿತಾ ಸ್ವಸ್ಯ ವೃತ್ತಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಚ ಪರನ್ತಪಃ॥೧೦॥ ರಾಮೋ ಭಾಮಿನಿ ಲೋಕಸ್ಯ ಚಾತುರ್ವರ್ಣ್ಯಸ್ಯ ರಕ್ಷಿತಾ । ಮರ್ಯಾದಾನಾಂ ಚ ಲೋಕಸ್ಯ ಕರ್ತಾ ಕಾರಯಿತಾ ಚ ಸಃ॥೧೧॥ ಅರ್ಚಿಷ್ಮಾನರ್ಚಿತೋಽತ್ಯರ್ಥಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ್ರತೇ ಸ್ಥಿತಃ। ಸಾಧೂನಾಮುಪಕಾರಜ್ಞಃ ಪ್ರಚಾರಜ್ಞಶ್ಚ ಕರ್ಮಣಾಮ್ ॥೧೨॥ ರಾಜನೀತ್ಯಾಂ ವಿನೀತಶ್ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಮುಪಾಸಕಃ। ಜ್ಞಾನವಾಞ್ಶೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಿನೀತಶ್ಚ ಪರನ್ತಪಃ॥೧೩॥ ಯಜುರ್ವೇದವಿನೀತಶ್ಚ ವೇದವಿದ್ಭಿಃ ಸುಪೂಜಿತಃ। ಧನುರ್ವೇದೇ ಚ ವೇದೇ ಚ ವೇದಾಙ್ಗೇಷು ಚ ನಿಷ್ಠಿತಃ॥೧೪॥ ವಿಪುಲಾಂಸೋ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕಮ್ಬುಗ್ರೀವಃ ಶುಭಾನನಃ। ಗೂಢಜತ್ರುಃ ಸುತಾಮ್ರಾಕ್ಷೋ ರಾಮೋ ನಾಮ ಜನೈಃ ಶ್ರುತಃ॥೧೫॥ ದುನ್ದುಭಿಸ್ವನನಿರ್ಘೋಷಃ ಸ್ನಿಗ್ಧವರ್ಣಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ । ಸಮಶ್ಚ ಸುವಿಭಕ್ತಾಙ್ಗೋ ವರ್ಣಂ ಶ್ಯಾಮಂ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ॥೧೬॥ ತ್ರಿಸ್ಥಿರಸ್ತ್ರಿಪ್ರಲಮ್ಬಶ್ಚ ತ್ರಿಸಮಸ್ತ್ರಿಷು ಚೋನ್ನತಃ। ತ್ರಿತಾಮ್ರಸ್ತ್ರಿಷು ಚ ಸ್ರಿಗ್ಧೋ ಗಮ್ಭೀರಸ್ತ್ರಿಷು ನಿತ್ರಶಃ॥೧೭॥ ತ್ರಿವಲೀಮಾಂಸ್ತ್ರ್ಯವನತಶ್ಚತುರ್ವ್ಯಙ್ಗಸ್ತ್ರಿಶೀರ್ಷವಾನ್ । ಚತುಷ್ಕಲಶ್ಚತುರ್ಲೇಖಶ್ಚತುಷ್ಕಿಷ್ಕುಶ್ಚತುಃ ಸಮಃ॥೧೮॥ ಚತುರ್ದಶಸಮದ್ವನ್ದ್ವಶ್ಚತುರ್ದಷ್ಟ್ರಶ್ಚತುರ್ಗತಿಃ। ಮಹೌಷ್ಠಹನುನಾಸಶ್ಚ ಪಞ್ಚಸ್ನಿಗ್ಧೋಽಷ್ಟವಂಶವಾನ್ ॥೧೯॥ ದಶಪದ್ಮೋ ದಶಬೃಹತ್ತ್ರಿಭಿರ್ವ್ಯಾಪ್ತೋ ದ್ವಿಶುಕ್ಲವಾನ್ । ಷಡುನ್ನತೋ ನವತನುಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ವ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ರಾಘವಃ॥೨೦॥ ಸತ್ಯಧರ್ಮರತಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಸಙ್ಗ್ರಹಾನುಗ್ರಹೇ ರತಃ। ದೇಶಕಾಲವಿಭಾಗಜ್ಞಃ ಸರ್ವಲೋಕಪ್ರಿಯಂವದಃ॥೨೧॥ ಭ್ರಾತಾ ಚಾಸ್ಯ ಚ ವೈಮಾತ್ರಃ ಸೌಮಿತ್ರಿರಮಿತಪ್ರಭಃ। ಅನುರಾಗೇಣ ರೂಪೇಣ ಗುಣೈಶ್ಚಾಪಿ ತಥಾವಿಧಃ॥೨೨॥ ಸ ಸುವರ್ಣಚ್ಛವಿಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ ರಾಮಃ ಶ್ಯಾಮೋ ಮಹಾಯಶಾಃ। ತಾವುಭೌ ನರಶಾರ್ದೂಲೌ ತ್ವದ್ದರ್ಶನಕೃತೋತ್ಸವೌ ॥೨೩॥ ವಿಚಿನ್ವನ್ತೌ ಮಹೀಂ ಕೃತ್ಸ್ರಾಮಸ್ಮಾಭಿಃ ಸಹ ಸಙ್ಗತೌ । ತ್ವಾಮೇವ ಮಾರ್ಗಮಾಣೌ ತೌ ವಿಚರನ್ತೌ ವಸುನ್ಧರಾಮ್ ॥೨೪॥ ದದರ್ಶತುರ್ಮೃಗಪತಿಂ ಪೂರ್ವಜೇನಾವರೋಪಿತಮ್ । ಋಷ್ಯಮೂಕಸ್ಯ ಮೂಲೇ ತು ಬಹುಪಾದಪಸಙ್ಕುಲೇ ॥೨೫॥ ಭ್ರಾತುರ್ಭಯಾರ್ತಮಾಸೀನಂ ಸುಗ್ರೀವಂ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಮ್ । ವಯಂ ಚ ಹರಿರಾಜಂ ತಂ ಸುಗ್ರೀವಂ ಸತ್ಯಸಙ್ಗರಮ್ ॥೨೬॥ ಪರಿಚರ್ಯಾಮಹೇ ರಾಜ್ಯಾತ್ ಪೂರ್ವಜೇನಾವರೋಪಿತಮ್ । ತತಸ್ತೌ ಚೀರವಸನೌ ಧನುಃಪ್ರವರಪಾಣಿನೌ ॥೨೭॥ ಋಷ್ಯಮೂಕಸ್ಯ ಶೈಲಸ್ಯ ರಮ್ಯಂ ದೇಶಮುಪಾಗತೌ । ಸ ತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನರವ್ಯಾಘ್ರೌ ಧನ್ವಿನೌ ವಾನರರ್ಷಭಃ॥೨೮॥ ಅಭಿಪ್ಲುತೋ ಗಿರೇಸ್ತಸ್ಯ ಶಿಖರಂ ಭಯಮೋಹಿತಃ। ತತಃ ಸ ಶಿಖರೇ ತಸ್ಮಿನ್ ವಾನರೇನ್ದ್ರೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ॥೨೯॥ ತಯೋಃ ಸಮೀಪಂ ಮಾಮೇವ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸತ್ವರಮ್ । ತಾವಹಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೌ ಸುಗ್ರೀವವಚನಾತ್ಪ್ರಭೂ ॥೩೦॥ ರೂಪಲಕ್ಷಣಸಮ್ಪನ್ನೌ ಕೃತಾಞ್ಜಲಿರುಪಸ್ಥಿತಃ। ತೌ ಪರಿಜ್ಞಾತತತ್ತ್ವಾರ್ಥೌ ಮಯಾ ಪ್ರೀತಿಸಮನ್ವಿತೌ ॥೩೧॥ ಪೃಷ್ಠಮಾರೋಪ್ಯ ತಂ ದೇಶಂ ಪ್ರಾಪಿತೌ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ । ನಿವೇದಿತೌ ಚ ತತ್ತ್ವೇನ ಸುಗ್ರೀವಾಯ ಮಹಾತ್ಮನೇ ॥೩೨॥ ತಯೋರನ್ಯೋನ್ಯಸಮ್ಭಾಷಾದ್ಭೃಶಂ ಪ್ರೀತಿರಜಾಯತ । ತತ್ರ ತೌ ಕೀರ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನೌ ಹರೀಶ್ವರನರೇಶ್ವರೌ ॥೩೩॥ ಪರಸ್ಪರಕೃತಾಶ್ವಾಸೌ ಕಥಯಾ ಪೂರ್ವವೃತ್ತಯಾ । ತಂ ತತಃ ಸಾನ್ತ್ವಯಾಮಾಸ ಸುಗ್ರೀವಂ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾಗ್ರಜಃ॥೩೪॥ ಸ್ತ್ರೀಹೇತೋರ್ವಾಲಿನಾ ಭ್ರಾತ್ರಾ ನಿರಸ್ತಂ ಪುರುತೇಜಸಾ । ತತಸ್ತ್ವನ್ನಾಶಜಂ ಶೋಕಂ ರಾಮಸ್ಯಾಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ್ಮಣಃ॥೩೫॥ ಲಕ್ಷ್ಮಣೋ ವಾನರೇನ್ದ್ರಾಯ ಸುಗ್ರೀವಾಯ ನ್ಯವೇದಯತ್ । ಸ ಶ್ರುತ್ವಾ ವಾನರೇನ್ದ್ರಸ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಣೇನೇರಿತಂ ವಚಃ॥೩೬॥ ತದಾಸೀನ್ನಿಷ್ಪ್ರಭೋಽತ್ಯರ್ಥಂ ಗ್ರಹಗ್ರಸ್ತ ಇವಾಂಶುಮಾನ್ । ತತಸ್ತ್ವದ್ಗಾತ್ರಶೋಭೀನಿ ರಕ್ಷಸಾ ಹ್ರಿಯಮಾಣಯಾ ॥೩೭॥ ಯಾನ್ಯಾಭರಣಜಾಲಾನಿ ಪಾತಿತಾನಿ ಮಹೀತಲೇ । ತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ರಾಮಾಯ ಆನೀಯ ಹರಿಯೂಥಪಾಃ॥೩೮॥ ಸಂಹೃಷ್ಟಾ ದರ್ಶಯಾಮಾಸುರ್ಗತಿಂ ತು ನ ವಿದುಸ್ತವ । ತಾನಿ ರಾಮಾಯ ದತ್ತಾನಿ ಮಯೈವೋಪಹೃತಾನಿ ಚ ॥೩೯॥ ಸ್ವನವನ್ತ್ಯವಕೀರ್ಣಾನಿ ತಸ್ಮಿನ್ವಿಹತಚೇತಸಿ । ತಾನ್ಯಙ್ಕೇ ದರ್ಶನೀಯಾನಿ ಕೃತ್ವಾ ಬಹುವಿಧಂ ತದಾ ॥೪೦॥ ತೇನ ದೇವಪ್ರಕಾಶೇನ ದೇವೇನ ಪರಿದೇವಿತಮ್ । ಪಶ್ಯತಸ್ತಾನಿ ರುದತಸ್ತಾಮ್ಯತಶ್ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ॥೪೧॥ ಪ್ರಾದೀಪಯದ್ ದಾಶರಥೇಸ್ತದಾ ಶೋಕಹುತಾಶನಮ್ ॥೪೨॥ ಶಾಯಿತಂ ಚ ಚಿರಂ ತೇನ ದುಃಖಾರ್ತೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ । ಮಯಾಪಿ ವಿವಿಧೈರ್ವಾಕ್ಯೈಃ ಕೃಚ್ಛ್ರಾದುತ್ಥಾಪಿತಃ ಪುನಃ॥೪೩॥ ತಾನಿ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಹಾರ್ಹಾಣಿ ದರ್ಶಯಿತ್ವಾ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ। ರಾಘವಃ ಸಹಸೌಮಿತ್ರಿಃ ಸುಗ್ರೀವೇ ಸಂನ್ಯವೇಶಯತ್ ॥೪೪॥ ಸ ತವಾದರ್ಶನಾದಾರ್ಯೇ ರಾಘವಃ ಪರಿತಪ್ಯತೇ । ಮಹತಾ ಜ್ವಲತಾ ನಿತ್ಯಮಗ್ನಿನೇವಾಗ್ನಿಪರ್ವತಃ॥೪೫॥ ತ್ವತ್ಕೃತೇ ತಮನಿದ್ರಾ ಚ ಶೋಕಶ್ಚಿನ್ತಾ ಚ ರಾಘವಮ್ । ತಾಪಯನ್ತಿ ಮಹಾತ್ಮಾನಮಗ್ನ್ಯಗಾರಮಿವಾಗ್ನಯಃ॥೪೬॥ ತವಾದರ್ಶನಶೋಕೇನ ರಾಘವಃ ಪ್ರರಿಚಾಲ್ಯತೇ । ಮಹತಾ ಭೂಮಿಕಮ್ಪೇನ ಮಹಾನಿವ ಶಿಲೋಚ್ಚಯಃ॥೪೭॥ ಕಾನನಾನಿ ಸುರಮ್ಯಾಣಿ ನದೀಪ್ರಸ್ರವಣಾನಿ ಚ । ಚರನ್ನ ರತಿಮಾಪ್ನೋತಿ ತ್ವಮಪಶ್ಯನ್ನೃಪಾತ್ಮಜೇ ॥೪೮॥ ಸ ತ್ವಾಂ ಮನುಜಶಾರ್ದೂಲಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯತಿ ರಾಘವಃ। ಸಮಿತ್ರಬಾನ್ಧವಂ ಹತ್ವಾ ರಾವಣಂ ಜನಕಾತ್ಮಜೇ ॥೪೯॥ ಸಹಿತೌ ರಾಮಸುಗ್ರೀವಾವುಭಾವಕುರುತಾಂ ತದಾ । ಸಮಯಂ ವಾಲಿನಂ ಹನ್ತುಂ ತವ ಚಾನ್ವೇಷಣಂ ಪ್ರತಿ ॥೫೦॥ ತತಸ್ತಾಭ್ಯಾಂ ಕುಮಾರಾಭ್ಯಾಂ ವೀರಾಭ್ಯಾಂ ಸ ಹರೀಶ್ವರಃ। ಕಿಷ್ಕಿನ್ಧಾಂ ಸಮುಪಾಗಮ್ಯ ವಾಲೀ ಯುದ್ಧೇ ನಿಪಾತಿತಃ॥೫೧॥ ತತೋ ನಿಹತ್ಯ ತರಸಾ ರಾಮೋ ವಾಲಿನಮಾಹವೇ । ಸರ್ವರ್ಕ್ಷಹರಿಸಙ್ಘಾನಾಂ ಸುಗ್ರೀವಮಕರೋತ್ಪತಿಮ್ ॥೫೨॥ ರಾಮಸುಗ್ರೀವಯೋರೈಕ್ಯಂ ದೇವ್ಯೇವಂ ಸಮಜಾಯತ । ಹನೂಮನ್ತಂ ಚ ಮಾಂ ವಿದ್ಧಿ ತಯೋರ್ದೂತಮುಪಾಗತಮ್ ॥೫೩॥ ಸ್ವಂ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸುಗ್ರೀವಃ ಸ್ವಾನಾನೀಯ ಮಹಾಕಪೀನ್ । ತ್ವದರ್ಥಂ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ದಿಶೋ ದಶ ಮಹಾಬಲಾನ್ ॥೫೪॥ ಆದಿಷ್ಟಾ ವಾನರೇನ್ದ್ರೇಣ ಸುಗ್ರೀವೇಣ ಮಹೌಜಸಃ। ಅದ್ರಿರಾಜಪ್ರತೀಕಾಶಾಃ ಸರ್ವತಃ ಪ್ರಸ್ಥಿತಾ ಮಹೀಮ್ ॥೫೫॥ ತತಸ್ತೇ ಮಾರ್ಗಮಾಣಾ ವೈ ಸುಗ್ರೀವವಚನಾತುರಾಃ। ಚರನ್ತಿ ವಸುಧಾಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ವಯಮನ್ಯೇ ಚ ವಾನರಾಃ॥೫೬॥ ಅಙ್ಗದೋ ನಾಮ ಲಕ್ಷ್ಮೀವಾನ್ವಾಲಿಸೂನುರ್ಮಹಾಬಲಃ। ಪ್ರಸ್ಥಿತಃ ಕಪಿಶಾರ್ದೂಲಸ್ತ್ರಿಭಾಗಬಲಸಂವೃತಃ॥೫೭॥ ತೇಷಾಂ ನೋ ವಿಪ್ರಣಷ್ಟಾನಾಂ ವಿನ್ಧ್ಯೇ ಪರ್ವತಸತ್ತಮೇ । ಭೃಶಂ ಶೋಕಪರೀತನಾಮಹೋರಾತ್ರಗಣಾ ಗತಾಃ॥೫೮॥ ತೇ ವಯಂ ಕಾರ್ಯನೈರಾಶ್ಯಾತ್ಕಾಲಸ್ಯಾತಿಕ್ರಮೇಣ ಚ । ಭಯಾಚ್ಚ ಕಪಿರಾಜಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತ್ಯಕ್ತುಮುಪಸ್ಥಿತಾಃ॥೫೯॥ ವಿಚಿತ್ಯ ಗಿರಿದುರ್ಗಾಣಿ ನದೀಪ್ರಸ್ರವಣಾನಿ ಚ । ಅನಾಸಾದ್ಯ ಪದಂ ದೇವ್ಯಾಃ ಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತ್ಯಕ್ತುಂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ॥೬೦॥ ತತಸ್ತಸ್ಯ ಗಿರೇರ್ಮೂಧ್ನಿ ವಯಂ ಪ್ರಾಯಮುಪಾಸ್ಮಹೇ । ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರಾಯೋಪವಿಷ್ಟಾಂಶ್ಚ ಸರ್ವಾನ್ ವಾನರಪುಙ್ಗವಾನ್ ॥೬೧॥ ಭೃಶಂ ಶೋಕಾರ್ಣವೇ ಮಗ್ನಃ ಪರ್ಯದೇವಯದಙ್ಗದಃ। ತವ ನಾಶಂ ಚ ವೈದೇಹಿ ವಾಲಿನಶ್ಚ ತಥಾ ವಧಮ್ ॥೬೨॥ ಪ್ರಾಯೋಪವೇಶಮಸ್ಮಾಕಂ ಮರಣಂ ಚ ಜಟಾಯುಷಃ। ತೇಷಾಂ ನಃ ಸ್ವಾಮಿಸನ್ದೇಶಾನ್ನಿರಾಶಾನಾಂ ಮುಮೂರ್ಷತಾಮ್ ॥೬೩॥ ಕಾರ್ಯಹೇತೋರಿಹಾಯಾತಃ ಶಕುನಿರ್ವೀರ್ಯವಾನ್ಮಹಾನ್ । ಗೃಧ್ರರಾಜಸ್ಯ ಸೋದರ್ಯಃ ಸಮ್ಪಾತಿರ್ನಾಮ ಗೃಧ್ರರಾಟ್ ॥೬೪॥ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭ್ರಾತೃವಧಂ ಕೋಪಾದಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ । ಯವೀಯಾನ್ ಕೇನ ಮೇ ಭ್ರಾತಾ ಹತಃ ಕ್ವ ಚ ನಿಪಾತಿತಃ॥೬೫॥ ಏತದಾಖ್ಯಾತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಭವದ್ಭಿರ್ವಾನರೋತ್ತಮಾಃ। ಅಙ್ಗದೋಽಕಥಯತ್ತಸ್ಯ ಜನಸ್ಥಾನೇ ಮಹದ್ವಧಮ್ ॥೬೬॥ ರಕ್ಷಸಾ ಭೀಮರೂಪೇಣ ತ್ವಾಮುದ್ದಿಶ್ಯ ಯಥಾರ್ಥತಃ। ಜಟಾಯೋಸ್ತು ವಧಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ದುಃಖಿತಃ ಸೋಽರುಣಾತ್ಮಜಃ॥೬೭॥ ತ್ವಾಮಾಹ ಸ ವರಾರೋಹೇ ವಸನ್ತೀಂ ರಾವಣಾಲಯೇ । ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಮ್ಪಾತೇಃ ಪ್ರೀತಿವರ್ಧನಮ್ ॥೬೮॥ ಅಙ್ಗದಪ್ರಮುಖಾಃ ಸರ್ವೇ ತತಃ ಪ್ರಸ್ಥಾಪಿತಾ ವಯಮ್ । ವಿನ್ಧ್ಯಾದುತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಸಾಗರಸ್ಯಾನ್ತಮುತ್ತಮಮ್ ॥೬೯॥ ತ್ವದ್ದರ್ಶನೇ ಕೃತೋತ್ಸಾಹಾ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಪುಷ್ಟಾಃ ಪ್ಲವಙ್ಗಮಾಃ। ಅಙ್ಗದಪ್ರಮುಖಾಃ ಸರ್ವೇ ವೇಲೋಪಾನ್ತಮುಪಾಗತಾಃ॥೭೦॥ ಚಿನ್ತಾಂ ಜಗ್ಮುಃ ಪುನರ್ಭೀಮಾಂ ತ್ವದ್ದರ್ಶನಸಮುತ್ಸುಕಾಃ। ಅಥಾಹಂ ಹರಿಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಸಾಗರಂ ದೃಶ್ಯ ಸೀದತಃ॥೭೧॥ ವ್ಯವಧೂಯ ಭಯಂ ತೀವ್ರಂ ಯೋಜನಾನಾಂ ಶತಂ ಪ್ಲುತಃ। ಲಙ್ಕಾ ಚಾಪಿ ಮಯಾ ರಾತ್ರೌ ಪ್ರವಿಷ್ಟಾ ರಾಕ್ಷಸಾಕುಲಾ ॥೭೨॥ ರಾವಣಶ್ಚ ಮಯಾ ದೃಷ್ಟಸ್ತ್ವಂ ಚ ಶೋಕನಿಪೀಡಿತಾ । ಏತತ್ತೇ ಸರ್ವಮಾಖ್ಯಾತಂ ಯಥಾವೃತ್ತಮನಿನ್ದಿತೇ ॥೭೩॥ ಅಭಿಭಾಷಸ್ವ ಮಾಂ ದೇವಿ ದೂತೋ ದಾಶರಥೇರಹಮ್ । ತನ್ಮಾಂ ರಾಮಕೃತೋದ್ಯೋಗಂ ತ್ವನ್ನಿಮಿತ್ತಮಿಹಾಗತಮ್ ॥೭೪॥ ಸುಗ್ರೀವಸಚಿವಂ ದೇವಿ ಬುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಪವನಾತ್ಮಜಮ್ । ಕುಶಲೀ ತವ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ॥೭೫॥ ಗುರೋರಾರಾಧನೇ ಯುಕ್ತೋ ಲಕ್ಷ್ಮಣಃ ಶುಭಲಕ್ಷಣಃ। ತಸ್ಯ ವೀರ್ಯವತೋ ದೇವಿ ಭರ್ತುಸ್ತವ ಹಿತೇ ರತಃ॥೭೬॥ ಅಹಮೇಕಸ್ತು ಸಮ್ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸುಗ್ರೀವವಚನಾದಿಹ । ಮಯೇಯಮಸಹಾಯೇನ ಚರತಾ ಕಾಮರೂಪಿಣಾ ॥೭೭॥ ದಕ್ಷಿಣಾ ದಿಗನುಕ್ರಾನ್ತಾ ತ್ವನ್ಮಾರ್ಗವಿಚಯೈಷಿಣಾ । ದಿಷ್ಟ್ಯಾಹಂ ಹರಿಸೈನ್ಯಾನಾಂ ತ್ವನ್ನಾಶಮನುಶೋಚತಾಮ್ ॥೭೮॥ ಅಪನೇಷ್ಯಾಮಿ ಸನ್ತಾಪಂ ತವಾಧಿಗಮಶಾಸನಾತ್ । ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಹಿ ನ ಮಮ ವ್ಯರ್ಥಂ ಸಾಗರಸ್ಯೇಹ ಲಙ್ಘನಮ್ ॥೭೯॥ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಾಮ್ಯಹಮಿದಂ ದೇವಿ ತ್ವದ್ದರ್ಶನಕೃತಂ ಯಶಃ। ರಾಘವಶ್ಚ ಮಹಾವೀರ್ಯಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ತ್ವಾಮಭಿಪತ್ಸ್ಯತೇ ॥೮೦॥ ಸಪುತ್ರಬಾನ್ಧವಂ ಹತ್ವಾ ರಾವಣಂ ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪಮ್ । ಮಾಲ್ಯವಾನ್ ನಾಮ ವೈದೇಹಿ ಗಿರೀಣಾಮುತ್ತಮೋ ಗಿರಿಃ॥೮೧॥ ತತೋ ಗಚ್ಛತಿ ಗೋಕರ್ಣಂ ಪರ್ವತಂ ಕೇಸರೀ ಹರಿಃ। ಸ ಚ ದೇವರ್ಷಿಭಿರ್ದಿಷ್ಟಃ ಪಿತಾ ಮಮ ಮಹಾಕಪಿಃ। ತೀರ್ಥೇ ನದೀಪತೇಃ ಪುಣ್ಯೇ ಶಮ್ಬಸಾದನಮುದ್ಧರನ್ ॥೮೨॥ ಯಸ್ಯಾಹಂ ಹರಿಣಃ ಕ್ಷೇತ್ರೇ ಜಾತೋ ವಾತೇನ ಮೈಥಿಲಿ । ಹನೂಮಾನಿತಿ ವಿಖ್ಯಾತೋ ಲೋಕೇ ಸ್ವೇನೈವ ಕರ್ಮಣಾ ॥೮೩॥ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಥಂ ತು ವೈದೇಹಿ ಭರ್ತುರುಕ್ತಾ ಮಯಾ ಗುಣಾಃ। ಅಚಿರಾತ್ ತ್ವಾಮಿತೋ ದೇವಿ ರಾಘವೋ ನಯಿತಾ ಧ್ರುವಮ್ ॥೮೪॥ ಏವಂ ವಿಶ್ವಾಸಿತಾ ಸೀತಾ ಹೇತುಭಿಃ ಶೋಕಕರ್ಶಿತಾ । ಉಪಪನ್ನೈರಭಿಜ್ಞಾನೈರ್ದೂತಂ ತಮಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥೮೫॥ ಅತುಲಂ ಚ ಗತಾ ಹರ್ಷಂ ಪ್ರಹರ್ಷೇಣ ತು ಜಾನಕೀ । ನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ವಕ್ರಪಕ್ಷ್ಮಾಭ್ಯಾಂ ಮುಮೋಚಾನನ್ದಜಂ ಜಲಮ್ ॥೮೬॥ ಚಾರು ತದ್ ವದನಂ ತಸ್ಯಾಸ್ತಾಮ್ರಶುಕ್ಲಾಯತೇಕ್ಷಣಮ್ । ಅಶೋಭತ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷ್ಯಾ ರಾಹುಮುಕ್ತ ಇವೋಡುರಾಟ್ ॥೮೭॥ ಹನೂಮನ್ತಂ ಕಪಿಂ ವ್ಯಕ್ತಂ ಮನ್ಯತೇ ನಾನ್ಯಥೇತಿ ಸಾ । ಅಥೋವಾಚ ಹನೂಮಾಂಸ್ತಾಮುತ್ತರಂ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಾಮ್ ॥೮೮॥ ಏತತ್ತೇ ಸರ್ವಮಾಖ್ಯಾತಂ ಸಮಾಶ್ವಸಿಹಿ ಮೈಥಿಲಿ । ಕಿಂ ಕರೋಮಿ ಕಥಂ ವಾ ತೇ ರೋಚತೇ ಪ್ರತಿಯಾಮ್ಯಹಮ್ ॥೮೯॥ ಹತೇಽಸುರೇ ಸಂಯತಿ ಶಮ್ಬಸಾದನೇ ಕಪಿಪ್ರವೀರೇಣ ಮಹರ್ಷಿಚೋದನಾತ್ । ತತೋಽಸ್ಮಿ ವಾಯುಪ್ರಭವೋ ಹಿ ಮೈಥಿಲಿ ಪ್ರಭಾವತಸ್ತತ್ಪ್ರತಿಮಶ್ಚ ವಾನರಃ॥೯೦॥ ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಸುನ್ದರಕಾಣ್ಡೇ ಪಞ್ಚತ್ರಿಂಶಃ ಸರ್ಗಃ