ಅಥ ಷಟ್ಚತ್ವಾರಿಂಶಃ ಸರ್ಗಃ
ಹತಾನ್ಮನ್ತ್ರಿಸುತಾನ್ಬುದ್ಧ್ವಾ ವಾನರೇಣ ಮಹಾತ್ಮನಾ ।
ರಾವಣಃ ಸಂವೃತಾಕಾರಶ್ಚಕಾರ ಮತಿಮುತ್ತಮಾಮ್ ॥೧॥
ಸ ವಿರೂಪಾಕ್ಷಯೂಪಾಕ್ಷೌ ದುರ್ಧರಂ ಚೈವ ರಾಕ್ಷಸಂ ।
ಪ್ರಘಸಂ ಭಾಸಕರ್ಣಂ ಚ ಪಞ್ಚಸೇನಾಗ್ರನಾಯಕಾನ್ ॥೨॥
ಸನ್ದಿದೇಶ ದಶಗ್ರೀವೋ ವೀರಾನ್ನಯವಿಶಾರದಾನ್ ।
ಹನೂಮದ್ಗ್ರಹಣೇಽವ್ಯಗ್ರಾನ್ ವಾಯುವೇಗಸಮಾನ್ಯುಧಿ ॥೩॥
ಯಾತ ಸೇನಾಗ್ರಗಾಃ ಸರ್ವೇ ಮಹಾಬಲಪರಿಗ್ರಹಾಃ।
ಸವಾಜಿರಥಮಾತಙ್ಗಾಃ ಸ ಕಪಿಃ ಶಾಸ್ಯತಾಮಿತಿ ॥೪॥
ಯತ್ತೈಶ್ಚ ಖಲು ಭಾವ್ಯಂ ಸ್ಯಾತ್ತಮಾಸಾದ್ಯ ವನಾಲಯಮ್ ।
ಕರ್ಮ ಚಾಪಿ ಸಮಾಧೇಯಂ ದೇಶಕಾಲಾವಿರೋಧಿತಮ್ ॥೫॥
ನ ಹ್ಯಹಂ ತಂ ಕಪಿಂ ಮನ್ಯೇ ಕರ್ಮಣಾ ಪ್ರತಿತರ್ಕಯನ್ ।
ಸರ್ವಥಾ ತನ್ಮಹದ್ಭೂತಂ ಮಹಾಬಲಪರಿಗ್ರಹಮ್ ॥೬॥
ವಾನರೋಽಯಮಿತಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ನಹಿ ಶುದ್ಧ್ಯತಿ ಮೇ ಮನಃ।
ನೈವಾಹಂ ತಂ ಕಪಿಂ ಮನ್ಯೇ ಯಥೇಯಂ ಪ್ರಸ್ತುತಾ ಕಥಾ ॥೭॥
ಭವೇದಿನ್ದ್ರೇಣ ವಾ ಸೃಷ್ಟಮಸ್ಮದರ್ಥಂ ತಪೋಬಲಾತ್ ।
ಸನಾಗಯಕ್ಷಗನ್ಧರ್ವ ದೇವಾಸುರಮಹರ್ಷಯಃ॥೮॥
ಯುಷ್ಮಾಭಿಃ ಪ್ರಹಿತೈಃ ಸರ್ವೈರ್ಮಯಾ ಸಹ ವಿನಿರ್ಜಿತಾಃ।
ತೈರವಶ್ಯಂ ವಿಧಾತವ್ಯಂ ವ್ಯಲೀಕಂ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ನಃ॥೯॥
ತದೇವ ನಾತ್ರ ಸನ್ದೇಹಃ ಪ್ರಸಹ್ಯ ಪರಿಗೃಹ್ಯತಾಮ್ ।
ಯಾತ ಸೇನಾಗ್ರಗಾಃ ಸರ್ವೇ ಮಹಾಬಲಪರಿಗ್ರಹಾಃ॥೧೦॥
ಸವಾಜಿರಥಮಾತಙ್ಗಾಃ ಸ ಕಪಿಃ ಶಾಸ್ಯತಾಮಿತಿ ।
ನಾವಮನ್ಯೋ ಭವದ್ಭಿಶ್ಚ ಕಪಿರ್ಧೀರಪರಾಕ್ರಮಃ॥೧೧॥
ದೃಷ್ಟಾ ಹಿ ಹರಯಃ ಪೂರ್ವೇ ಮಯಾ ವಿಪುಲವಿಕ್ರಮಾಃ।
ವಾಲೀ ಚ ಸಹ ಸುಗ್ರೀವೋ ಜಾಮ್ಬವಾಂಶ್ಚ ಮಹಾಬಲಃ॥೧೨॥
ನೀಲಃ ಸೇನಾಪತಿಶ್ಚೈವ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ದ್ವಿವಿದಾದಯಃ।
ನೈವ ತೇಷಾಂ ಗತಿರ್ಭೀಮಾ ನ ತೇಜೋ ನ ಪರಾಕ್ರಮಃ॥೧೩॥
ನ ಮತಿರ್ನ ಬಲೋತ್ಸಾಹೋ ನ ರೂಪಪರಿಕಲ್ಪನಮ್ ।
ಮಹತ್ಸತ್ತ್ವಮಿದಂ ಜ್ಞೇಯಂ ಕಪಿರೂಪಂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಮ್ ॥೧೪॥
ಪ್ರಯತ್ನಂ ಮಹದಾಸ್ಥಾಯ ಕ್ರಿಯತಾಮಸ್ಯ ನಿಗ್ರಹಃ।
ಕಾಮಂ ಲೋಕಾಸ್ತ್ರಯಃ ಸೇನ್ದ್ರಾಃ ಸಸುರಾಸುರಮಾನವಾಃ॥೧೫॥
ಭವತಾಮಗ್ರತಃ ಸ್ಥಾತುಂ ನ ಪರ್ಯಾಪ್ತಾ ರಣಾಜಿರೇ ।
ತಥಾಪಿ ತು ನಯಜ್ಞೇನ ಜಯಮಾಕಾಙ್ಕ್ಷತಾ ರಣೇ ॥೧೬॥
ಆತ್ಮಾ ರಕ್ಷ್ಯಃ ಪ್ರಯತ್ನೇನ ಯುದ್ಧಸಿದ್ಧಿರ್ಹಿ ಚಞ್ಚಲಾ ।
ತೇ ಸ್ವಾಮಿವಚನಂ ಸರ್ವೇ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ಮಹೌಜಸಃ॥೧೭॥
ಸಮುತ್ಪೇತುರ್ಮಹಾವೇಗಾ ಹುತಾಶಸಮತೇಜಸಃ।
ರಥೈಶ್ಚ ಮತ್ತೈರ್ನಾಗೈಶ್ಚ ವಾಜಿಭಿಶ್ಚ ಮಹಾಜವೈಃ॥೧೮॥
ಶಸ್ತ್ರೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಸರ್ವೈಶ್ಚೋಪಹಿತಾ ಬಲೈಃ।
ತತಸ್ತು ದದೃಶುರ್ವೀರಾ ದೀಪ್ಯಮಾನಂ ಮಹಾಕಪಿಮ್ ॥೧೯॥
ರಶ್ಮಿಮನ್ತಮಿವೋದ್ಯನ್ತಂ ಸ್ವತೇಜೋರಶ್ಮಿಮಾಲಿನಮ್ ।
ತೋರಣಸ್ಥಂ ಮಹಾವೇಗಂ ಮಹಾಸತ್ತ್ವಂ ಮಹಾಬಲಮ್ ॥೨೦॥
ಮಹಾಮತಿಂ ಮಹೋತ್ಸಾಹಂ ಮಹಾಕಾಯಂ ಮಹಾಭುಜಮ್ ।
ತಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯೈವ ತೇ ಸರ್ವೇ ದಿಕ್ಷು ಸರ್ವಾಸ್ವವಸ್ಥಿತಾಃ॥೨೧॥
ತೈಸ್ತೈಃ ಪ್ರಹರಣೈರ್ಭೀಮೈರಭಿಪೇತುಸ್ತತಸ್ತತಃ।
ತಸ್ಯ ಪಞ್ಚಾಯಸಾಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾಃ ಸಿತಾಃ ಪೀತಮುಖಾಃ ಶರಾಃ।
ಶಿರಸ್ತ್ಯುತ್ಪಲಪತ್ರಾಭಾ ದುರ್ಧರೇಣ ನಿಪಾತಿತಾಃ॥೨೨॥
ಸ ತೈಃ ಪಞ್ಚಭಿರಾವಿದ್ಧಃ ಶರೈಃ ಶಿರಸಿ ವಾನರಃ।
ಉತ್ಪಪಾತ ನದನ್ವ್ಯೋಮ್ನಿ ದಿಶೋ ದಶ ವಿನಾದಯನ್ ॥೨೩॥
ತತಸ್ತು ದುರ್ಧರೋ ವೀರಃ ಸರಥಃ ಸಜ್ಜಕಾರ್ಮುಕಃ।
ಕಿರಞ್ಶರಶತೈರ್ನೈಕೈರಭಿಪೇದೇ ಮಹಾಬಲಃ॥೨೪॥
ಸ ಕಪಿರ್ವಾರಯಾಮಾಸ ತಂ ವ್ಯೋಮ್ನಿ ಶರವರ್ಷಿಣಮ್ ।
ವೃಷ್ಟಿಮನ್ತಂ ಪಯೋದಾನ್ತೇ ಪಯೋದಮಿವ ಮಾರುತಃ॥೨೫॥
ಅರ್ದ್ಯಮಾನಸ್ತತಸ್ತೇನ ದುರ್ಧರೇಣಾನಿಲಾತ್ಮಜಃ।
ಚಕಾರ ನಿನದಂ ಭೂಯೋ ವ್ಯವರ್ಧತ ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್ ॥೨೬॥
ಸ ದೂರಂ ಸಹಸೋತ್ಪತ್ಯ ದುರ್ಧರಸ್ಯ ರಥೇ ಹರಿಃ।
ನಿಪಪಾತ ಮಹಾವೇಗೋ ವಿದ್ಯುದ್ರಾಶಿರ್ಗಿರಾವಿವ ॥೨೭॥
ತತಃ ಸ ಮಥಿತಾಷ್ಟಾಶ್ವಂ ರಥಂ ಭಗ್ನಾಕ್ಷಕೂಬರಮ್ ।
ವಿಹಾಯ ನ್ಯಪತದ್ಭೂಮೌ ದುರ್ಧರಸ್ತ್ಯಕ್ತಜೀವಿತಃ॥೨೮॥
ತಂ ವಿರೂಪಾಕ್ಷಯೂಪಾಕ್ಷೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿಪತಿತಂ ಭುವಿ ।
ತೌ ಜಾತರೋಷೌ ದುರ್ಧರ್ಷಾವುತ್ಪೇತತುರರಿನ್ದಮೌ ॥೨೯॥
ಸ ತಾಭ್ಯಾಂ ಸಹಸೋತ್ಪ್ಲುತ್ಯ ವಿಷ್ಠಿತೋ ವಿಮಲೇಽಮ್ಬರೇ ।
ಮುದ್ಗರಾಭ್ಯಾಂ ಮಹಾಬಾಹುರ್ವಕ್ಷಸ್ಯಭಿಹತಃ ಕಪಿಃ॥೩೦॥
ತಯೋರ್ವೇಗವತೋರ್ವೇಗಂ ನಿಹತ್ಯ ಸ ಮಹಾಬಲಃ।
ನಿಪಪಾತ ಪುನರ್ಭೂಮೌ ಸುಪರ್ಣ ಇವ ವೇಗಿತಃ॥೩೧॥
ಸ ಸಾಲವೃಕ್ಷಮಾಸಾದ್ಯ ಸಮುತ್ಪಾಟ್ಯ ಚ ವಾನರಃ।
ತಾವುಭೌ ರಾಕ್ಷಸೌ ವೀರೌ ಜಘಾನ ಪವನಾತ್ಮಜಃ॥೩೨॥
ತತಸ್ತಾಂಸ್ತ್ರೀನ್ಹತಾಞ್ಜ್ಞಾತ್ವಾ ವಾನರೇಣ ತರಸ್ವಿನಾ ।
ಅಭಿಪೇದೇ ಮಹಾವೇಗಃ ಪ್ರಸಹ್ಯ ಪ್ರಘಸೋ ಬಲೀ ॥೩೩॥
ಭಾಸಕರ್ಣಶ್ಚ ಸಙ್ಕ್ರುದ್ಧಃ ಶೂಲಮಾದಾಯ ವೀರ್ಯವಾನ್ ।
ಏಕತಃ ಕಪಿಶಾರ್ದೂಲಂ ಯಶಸ್ವಿನಮವಸ್ಥಿತೌ ॥೩೪॥
ಪಟ್ಟಿಶೇನ ಶಿತಾಗ್ರೇಣ ಪ್ರಘಸಃ ಪ್ರತ್ಯಪೋಥಯತ್ ।
ಭಾಸಕರ್ಣಶ್ಚ ಶೂಲೇನ ರಾಕ್ಷಸಃ ಕಪಿಕುಞ್ಜರಮ್ ॥೩೫॥
ಸ ತಾಭ್ಯಾಂ ವಿಕ್ಷತೈರ್ಗಾತ್ರೈರಸೃಗ್ದಿಗ್ಧತನೂರುಹಃ।
ಅಭವದ್ವಾನರಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಬಾಲಸೂರ್ಯಸಮಪ್ರಭಃ॥೩೬॥
ಸಮುತ್ಪಾಟ್ಯ ಗಿರೇಃ ಶೃಙ್ಗಂ ಸಮೃಗವ್ಯಾಲಪಾದಪಮ್ ।
ಜಘಾನ ಹನುಮಾನ್ವೀರೋ ರಾಕ್ಷಸೌ ಕಪಿಕುಞ್ಜರಃ।
ಗಿರಿಶೃಙ್ಗಸುನಿಷ್ಪಿಷ್ಟೌ ತಿಲಶಸ್ತೌ ಬಭೂವತುಃ॥೩೭॥
ತತಸ್ತೇಷ್ವವಸನ್ನೇಷು ಸೇನಾಪತಿಷು ಪಞ್ಚಸು ।
ಬಲಂ ತದವಶೇಷಂ ತು ನಾಶಯಾಮಾಸ ವಾನರಃ॥೩೮॥
ಅಶ್ವೈರಶ್ವಾನ್ಗಜೈರ್ನಾಗಾನ್ಯೋಧೈರ್ಯೋಧಾನ್ರಥೈ ರಥಾನ್ ।
ಸ ಕಪಿರ್ನಾಶಯಾಮಾಸ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷ ಇವಾಸುರಾನ್ ॥೩೯॥
ಹತೈರ್ನಾಗೈಸ್ತುರಙ್ಗೈಶ್ಚ ಭಗ್ನಾಕ್ಷೈಶ್ಚ ಮಹಾರಥೈಃ।
ಹತೈಶ್ಚ ರಾಕ್ಷಸೈರ್ಭೂಮೀ ರುದ್ಧಮಾರ್ಗಾ ಸಮನ್ತತಃ॥೪೦॥
ತತಃ ಕಪಿಸ್ತಾನ್ಧ್ವಜಿನೀಪತೀನ್ರಣೇ
	ನಿಹತ್ಯ ವೀರಾನ್ಸಬಲಾನ್ಸವಾಹನಾನ್ ।
ತಥೈವ ವೀರಃ ಪರಿಗೃಹ್ಯ ತೋರಣಂ
	ಕೃತಕ್ಷಣಃ ಕಾಲ ಇವ ಪ್ರಜಾಕ್ಷಯೇ ॥೪೧॥
ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಸುನ್ದರಕಾಣ್ಡೇ ಷಟ್ಚತ್ವಾರಿಂಶಃ ಸರ್ಗಃ