ಅಥ ಏಕಪಞ್ಚಾಶಃ ಸರ್ಗಃ ತಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಮಹಾಸತ್ತ್ವಂ ಸತ್ತ್ವವಾನ್ ಹರಿಸತ್ತಮಃ। ವಾಕ್ಯಮರ್ಥವದವ್ಯಗ್ರಸ್ತಮುವಾಚ ದಶಾನನಮ್ ॥೧॥ ಅಹಂ ಸುಗ್ರೀವಸನ್ದೇಶಾದಿಹ ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ತವಾನ್ತಿಕೇ । ರಾಕ್ಷಸೇಶ ಹರೀಶಸ್ತ್ವಾಂ ಭ್ರಾತಾ ಕುಶಲಮಬ್ರವೀತ್ ॥೨॥ ಭ್ರಾತುಃ ಶೃಣು ಸಮಾದೇಶಂ ಸುಗ್ರೀವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಂ ವಾಕ್ಯಮಿಹ ಚಾಮುತ್ರ ಚ ಕ್ಷಮಮ್ ॥೩॥ ರಾಜಾ ದಶರಥೋ ನಾಮ ರಥಕುಞ್ಜರವಾಜಿಮಾನ್ । ಪಿತೇವ ಬನ್ಧುರ್ಲೋಕಸ್ಯ ಸುರೇಶ್ವರಸಮದ್ಯುತಿಃ॥೪॥ ಜ್ಯೇಷ್ಠಸ್ತಸ್ಯ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಪುತ್ರಃ ಪ್ರಿಯತರಃ ಪ್ರಭುಃ। ಪಿತುರ್ನಿದೇಶಾನ್ನಿಷ್ಕ್ರಾನ್ತಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟೋ ದಣ್ಡಕಾವನಮ್ ॥೫॥ ಲಕ್ಷ್ಮಣೇನ ಸಹ ಭ್ರಾತ್ರಾ ಸೀತಯಾ ಸಹ ಭಾರ್ಯಯಾ । ರಾಮೋ ನಾಮ ಮಹಾತೇಜಾ ಧರ್ಮ್ಯಂ ಪನ್ಥಾನಮಾಶ್ರಿತಃ॥೬॥ ತಸ್ಯ ಭಾರ್ಯಾ ಜನಸ್ಥಾನೇ ಭ್ರಷ್ಟಾ ಸೀತೇತಿ ವಿಶ್ರುತಾ । ವೈದೇಹಸ್ಯ ಸುತಾ ರಾಜ್ಞೋ ಜನಕಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥೭॥ ಮಾರ್ಗಮಾಣಸ್ತು ತಾಂ ದೇವೀಂ ರಾಜಪುತ್ರಃ ಸಹಾನುಜಃ। ಋಷ್ಯಮೂಕಮನುಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸುಗ್ರೀವೇಣ ಚ ಸಙ್ಗತಃ॥೮॥ ತಸ್ಯ ತೇನ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ಸೀತಾಯಾಃ ಪರಿಮಾರ್ಗಣಮ್ । ಸುಗ್ರೀವಸ್ಯಾಪಿ ರಾಮೇಣ ಹರಿರಾಜ್ಯಂ ನಿವೇದಿತುಮ್ ॥೯॥ ತತಸ್ತೇನ ಮೃಧೇ ಹತ್ವಾ ರಾಜಪುತ್ರೇಣ ವಾಲಿನಮ್ । ಸುಗ್ರೀವಃ ಸ್ಥಾಪಿತೋ ರಾಜ್ಯೇ ಹರ್ಯೃಕ್ಷಾಣಾಂ ಗಣೇಶ್ವರಃ॥೧೦॥ ತ್ವಯಾ ವಿಜ್ಞಾತಪೂರ್ವಶ್ಚ ವಾಲೀ ವಾನರಪುಙ್ಗವಃ। ಸ ತೇನ ನಿಹತಃ ಸಙ್ಖ್ಯೇ ಶರೇಣೈಕೇನ ವಾನರಃ॥೧೧॥ ಸ ಸೀತಾಮಾರ್ಗಣೇ ವ್ಯಗ್ರಃ ಸುಗ್ರೀವಃ ಸತ್ಯಸಙ್ಗರಃ। ಹರೀನ್ಸಮ್ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ಹರೀಶ್ವರಃ॥೧೨॥ ತಾಂ ಹರೀಣಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶತಾನಿ ನಿಯುತಾನಿ ಚ । ದಿಕ್ಷು ಸರ್ವಾಸು ಮಾರ್ಗನ್ತೇ ಹ್ಯಧಶ್ಚೋಪರಿ ಚಾಮ್ಬರೇ ॥೧೩॥ ವೈನತೇಯಸಮಾಃ ಕೇಚಿತ್ಕೇಚಿತ್ತತ್ರಾನಿಲೋಪಮಾಃ। ಅಸಙ್ಗಗತಯಃ ಶೀಘ್ರಾ ಹರಿವೀರಾ ಮಹಾಬಲಾಃ॥೧೪॥ ಅಹಂ ತು ಹನುಮಾನ್ನಾಮ ಮಾರುತಸ್ಯೌರಸಃ ಸುತಃ। ಸೀತಾಯಾಸ್ತು ಕೃತೇ ತೂರ್ಣಂ ಶತಯೋಜನಮಾಯತಮ್ ॥೧೫॥ ಸಮುದ್ರಂ ಲಙ್ಘಯಿತ್ವೈವ ತ್ವಾಂ ದಿದೃಕ್ಷುರಿಹಾಗತಃ। ಭ್ರಮತಾ ಚ ಮಯಾ ದೃಷ್ಟಾ ಗೃಹೇ ತೇ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ ॥೧೬॥ ತದ್ಭವಾನ್ದೃಷ್ಟಧರ್ಮಾರ್ಥಸ್ತಪಃ ಕೃತಪರಿಗ್ರಹಃ। ಪರದಾರಾನ್ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ನೋಪರೋದ್ಧುಂ ತ್ವಮರ್ಹಸಿ ॥೧೭॥ ನಹಿ ಧರ್ಮವಿರುದ್ಧೇಷು ಬಹ್ವಪಾಯೇಷು ಕರ್ಮಸು । ಮೂಲಘಾತಿಷು ಸಜ್ಜನ್ತೇ ಬುದ್ಧಿಮನ್ತೋ ಭವದ್ವಿಧಾಃ॥೧೮॥ ಕಶ್ಚ ಲಕ್ಷ್ಮಣಮುಕ್ತಾನಾಂ ರಾಮಕೋಪಾನುವರ್ತಿನಾಮ್ । ಶರಾಣಾಮಗ್ರತಃ ಸ್ಥಾತುಂ ಶಕ್ತೋ ದೇವಾಸುರೇಷ್ವಪಿ ॥೧೯॥ ನ ಚಾಪಿ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ರಾಜನ್ವಿದ್ಯೇತ ಕಶ್ಚನ । ರಾಘವಸ್ಯ ವ್ಯಲೀಕಂ ಯಃ ಕೃತ್ವಾ ಸುಖಮವಾಪ್ನುಯಾತ್ ॥೨೦॥ ತತ್ ತ್ರಿಕಾಲಹಿತಂ ವಾಕ್ಯಂ ಧರ್ಮ್ಯಮರ್ಥಾನುಯಾಯಿ ಚ । ಮನ್ಯಸ್ವ ನರದೇವಾಯ ಜಾನಕೀ ಪ್ರತಿದೀಯತಾಮ್ ॥೨೧॥ ದೃಷ್ಟಾ ಹೀಯಂ ಮಯಾ ದೇವೀ ಲಬ್ಧಂ ಯದಿಹ ದುರ್ಲಭಮ್ । ಉತ್ತರಂ ಕರ್ಮ ಯಚ್ಛೇಷಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ತತ್ರ ರಾಘವಃ॥೨೨॥ ಲಕ್ಷಿತೇಯಂ ಮಯಾ ಸೀತಾ ತಥಾ ಶೋಕಪರಾಯಣಾ । ಗೃಹೇ ಯಾಂ ನಾಭಿಜಾನಾಸಿ ಪಞ್ಚಾಸ್ಯಾಮಿವ ಪನ್ನಗೀಮ್ ॥೨೩॥ ನೇಯಂ ಜರಯಿತುಂ ಶಕ್ಯಾ ಸಾಸುರೈರಮರೈರಪಿ । ವಿಷಸಂಸ್ಪೃಷ್ಟಮತ್ಯರ್ಥಂ ಭುಕ್ತಮನ್ನಮಿವೌಜಸಾ ॥೨೪॥ ತಪಃಸನ್ತಾಪಲಬ್ಧಸ್ತೇ ಯೋಽಯಂ ಧರ್ಮಪರಿಗ್ರಹಃ। ನ ಸ ನಾಶಯಿತುಂ ನ್ಯಾಯ್ಯ ಆತ್ಮಪ್ರಾಣಪರಿಗ್ರಹಃ॥೨೫॥ ಅವಧ್ಯತಾಂ ತಪೋಭಿರ್ಯಾಂ ಭವಾನ್ಸಮನುಪಶ್ಯತಿ । ಆತ್ಮನಃ ಸಾಸುರೈರ್ದೇವೈರ್ಹೇತುಸ್ತತ್ರಾಪ್ಯಯಂ ಮಹಾನ್ ॥೨೬॥ ಸುಗ್ರೀವೋ ನ ಚ ದೇವೋಽಯಂ ನ ಯಕ್ಷೋ ನ ಚ ರಾಕ್ಷಸಃ। ಮಾನುಷೋ ರಾಘವೋ ರಾಜನ್ ಸುಗ್ರೀವಶ್ಚ ಹರೀಶ್ವರಃ। ತಸ್ಮಾತ್ ಪ್ರಾಣಪರಿತ್ರಾಣಂ ಕಥಂ ರಾಜನ್ಕರಿಷ್ಯಸಿ ॥೨೭॥ ನ ತು ಧರ್ಮೋಪಸಂಹಾರಮಧರ್ಮಫಲಸಂಹಿತಮ್ । ತದೇವ ಫಲಮನ್ವೇತಿ ಧರ್ಮಶ್ಚಾಧರ್ಮನಾಶನಃ॥೨೮॥ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಧರ್ಮಫಲಂ ತಾವದ್ಭವತಾ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ। ಫಲಮಸ್ಯಾಪ್ಯಧರ್ಮಸ್ಯ ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇವ ಪ್ರಪತ್ಸ್ಯಸೇ ॥೨೯॥ ಜನಸ್ಥಾನವಧಂ ಬುದ್ಧ್ವಾ ವಾಲಿನಶ್ಚ ವಧಂ ತಥಾ । ರಾಮಸುಗ್ರೀವಸಖ್ಯಂ ಚ ಬುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಹಿತಮಾತ್ಮನಃ॥೩೦॥ ಕಾಮಂ ಖಲ್ವಹಮಪ್ಯೇಕಃ ಸವಾಜಿರಥಕುಞ್ಜರಾಮ್ । ಲಙ್ಕಾಂ ನಾಶಯಿತುಂ ಶಕ್ತಸ್ತಸ್ಯೈಷ ತು ನ ನಿಶ್ಚಯಃ॥೩೧॥ ರಾಮೇಣ ಹಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ಹರ್ಯೃಕ್ಷಗಣಸಂನಿಧೌ । ಉತ್ಸಾದನಮಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಸೀತಾ ಯೈಸ್ತು ಪ್ರಧರ್ಷಿತಾ ॥೩೨॥ ಅಪಕುರ್ವನ್ಹಿ ರಾಮಸ್ಯ ಸಾಕ್ಷಾದಪಿ ಪುರನ್ದರಃ। ನ ಸುಖಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾದನ್ಯಃ ಕಿಂ ಪುನಸ್ತ್ವದ್ವಿಧೋ ಜನಃ॥೩೩॥ ಯಾಂ ಸೀತೇತ್ಯಭಿಜಾನಾಸಿ ಯೇಯಂ ತಿಷ್ಠತಿ ತೇ ಗೃಹೇ । ಕಾಲರಾತ್ರೀತಿ ತಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಸರ್ವಲಙ್ಕಾವಿನಾಶಿನೀಮ್ ॥೩೪॥ ತದಲಂ ಕಾಲಪಾಶೇನ ಸೀತಾ ವಿಗ್ರಹರೂಪಿಣಾ । ಸ್ವಯಂ ಸ್ಕನ್ಧಾವಸಕ್ತೇನ ಕ್ಷೇಮಮಾತ್ಮನಿ ಚಿನ್ತ್ಯತಾಮ್ ॥೩೫॥ ಸೀತಾಯಾಸ್ತೇಜಸಾ ದಗ್ಧಾಂ ರಾಮಕೋಪಪ್ರದೀಪಿತಾಮ್ । ದಹ್ಯಮಾನಾಮಿಮಾಂ ಪಶ್ಯ ಪುರೀಂ ಸಾಟ್ಟಪ್ರತೋಲಿಕಾಮ್ ॥೩೬॥ ಸ್ವಾನಿ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಮನ್ತ್ರೀಂಶ್ಚ ಜ್ಞಾತೀನ್ ಭಾತ್ರೃನ್ ಸುತಾನ್ ಹಿತಾನ್ । ಭೋಗಾನ್ದಾರಾಂಶ್ಚ ಲಙ್ಕಾಂ ಚ ಮಾ ವಿನಾಶಮುಪಾನಯ ॥೩೭॥ ಸತ್ಯಂ ರಾಕ್ಷಸರಾಜೇನ್ದ್ರ ಶೃಣುಷ್ವ ವಚನಂ ಮಮ । ರಾಮದಾಸಸ್ಯ ದೂತಸ್ಯ ವಾನರಸ್ಯ ವಿಶೇಷತಃ॥೩೮॥ ಸರ್ವಾನ್ ಲೋಕಾನ್ ಸುಸಂಹೃತ್ಯ ಸಭೂತಾನ್ ಸಚರಾಚರಾನ್ । ಪುನರೇವ ತಥಾ ಸ್ರಷ್ಟುಂ ಶಕ್ತೋ ರಾಮೋ ಮಹಾಯಶಾಃ॥೩೯॥ ದೇವಾಸುರನರೇನ್ದ್ರೇಷು ಯಕ್ಷರಕ್ಷೋರಗೇಷು ಚ । ವಿದ್ಯಾಧರೇಷು ನಾಗೇಷು ಗನ್ಧರ್ವೇಷು ಮೃಗೇಷು ಚ ॥೪೦॥ ಸಿದ್ಧೇಷು ಕಿನ್ನರೇನ್ದ್ರೇಷು ಪತತ್ತ್ರಿಷು ಚ ಸರ್ವತಃ। ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಸರ್ವಕಾಲೇಷು ನಾಸ್ತಿ ಸಃ॥೪೧॥ ಯೋ ರಾಮಂ ಪ್ರತಿಯುಧ್ಯೇತ ವಿಷ್ಣುತುಲ್ಯಪರಾಕ್ರಮಮ್ । ಸರ್ವಲೋಕೇಶ್ವರಸ್ಯೇಹ ಕೃತ್ವಾ ವಿಪ್ರಿಯಮೀದೃಶಮ್ । ರಾಮಸ್ಯ ರಾಜಸಿಂಹಸ್ಯ ದುರ್ಲಭಂ ತವ ಜೀವಿತಮ್ ॥೪೨॥ ದೇವಾಶ್ಚ ದೈತ್ಯಾಶ್ಚ ನಿಶಾಚರೇನ್ದ್ರ ಗನ್ಧರ್ವವಿದ್ಯಾಧರನಾಗಯಕ್ಷಾಃ। ರಾಮಸ್ಯ ಲೋಕತ್ರಯನಾಯಕಸ್ಯ ಸ್ಥಾತುಂ ನ ಶಕ್ತಾಸ್ಸಮರೇಷು ಸರ್ವೇ ॥೪೩॥ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸ್ವಯಮ್ಭೂಶ್ಚತುರಾನನೋ ವಾ ರುದ್ರಸ್ತ್ರಿನೇತ್ರಸ್ತ್ರಿಪುರಾನ್ತಕೋ ವಾ । ಇನ್ದ್ರೋ ಮಹೇನ್ದ್ರಸ್ಸುರನಾಯಕೋ ವಾ ಸ್ಥಾತುಂ ನ ಶಕ್ತಾ ಯುಧಿ ರಾಘವಸ್ಯ ॥೪೪॥ ಸ ಸೌಷ್ಠವೋಪೇತಮದೀನವಾದಿನಃ ಕಪೇರ್ನಿಶಮ್ಯಾಪ್ರತಿಮೋಽಪ್ರಿಯಂ ವಚಃ। ದಶಾನನಃ ಕೋಪವಿವೃತ್ತಲೋಚನಃ ಸಮಾದಿಶತ್ತಸ್ಯ ವಧಂ ಮಹಾಕಪೇಃ॥೪೫॥ ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಸುನ್ದರಕಾಣ್ಡೇ ಏಕಪಞ್ಚಾಶಃ ಸರ್ಗಃ