ಅಥ ತ್ರಿಪಞ್ಚಾಶಃ ಸರ್ಗಃ
ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ದಶಗ್ರೀವೋ ಮಹಾತ್ಮನಃ।
ದೇಶಕಾಲಹಿತಂ ವಾಕ್ಯಂ ಭ್ರಾತುರುತ್ತಮಮಬ್ರವೀತ್ ॥೧॥
ಸಮ್ಯಗುಕ್ತಂ ಹಿ ಭವತಾ ದೂತವಧ್ಯಾ ವಿಗರ್ಹಿತಾ ।
ಅವಶ್ಯಂ ತು ವಧಾಯಾನ್ಯಃ ಕ್ರಿಯತಾಮಸ್ಯ ನಿಗ್ರಹಃ॥೨॥
ಕಪೀನಾಂ ಕಿಲ ಲಾಙ್ಗೂಲಮಿಷ್ಟಂ ಭವತಿ ಭೂಷಣಮ್ ।
ತದಸ್ಯ ದೀಪ್ಯತಾಂ ಶೀಘ್ರಂ ತೇನ ದಗ್ಧೇನ ಗಚ್ಛತು ॥೩॥
ತತಃ ಪಶ್ಯನ್ತ್ವಮುಂ ದೀನಮಙ್ಗವೈರೂಪ್ಯಕರ್ಶಿತಮ್ ।
ಸುಮಿತ್ರಜ್ಞಾತಯಃ ಸರ್ವೇ ಬಾನ್ಧವಾಃ ಸಸುಹೃಜ್ಜನಾಃ॥೪॥
ಆಜ್ಞಾಪಯದ್ರಾಕ್ಷಸೇನ್ದ್ರಃ ಪುರಂ ಸರ್ವಂ ಸಚತ್ವರಮ್ ।
ಲಾಙ್ಗೂಲೇನ ಪ್ರದೀಪ್ತೇನ ರಕ್ಷೋಭಿಃ ಪರಿಣೀಯತಾಮ್ ॥೫॥
ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ರಾಕ್ಷಸಾಃ ಕೋಪಕರ್ಕಶಾಃ।
ವೇಷ್ಟನ್ತೇ ತಸ್ಯ ಲಾಙ್ಗೂಲಂ ಜೀರ್ಣೈಃ ಕಾರ್ಪಾಸಿಕೈಃ ಪಟೈಃ॥೬॥
ಸಂವೇಷ್ಟ್ಯಮಾನೇ ಲಾಙ್ಗೂಲೇ ವ್ಯವರ್ಧತ ಮಹಾಕಪಿಃ।
ಶುಷ್ಕಮಿನ್ಧನಮಾಸಾದ್ಯ ವನೇಷ್ವಿವ ಹುತಾಶನಮ್ ॥೭॥
ತೈಲೇನ ಪರಿಷಿಚ್ಯಾಥ ತೇಽಗ್ನಿಂ ತತ್ರೋಪಪಾದಯನ್ ।
ಲಾಙ್ಗೂಲೇನ ಪ್ರದೀಪ್ತೇನ ರಾಕ್ಷಸಾಂಸ್ತಾನತಾಡಯತ್ ॥೮॥
ರೋಷಾಮರ್ಷಪರೀತಾತ್ಮಾ ಬಾಲಸೂರ್ಯಸಮಾನನಃ।
ಸ ಭೂಯಃ ಸಙ್ಗತೈಃ ಕ್ರೂರೈರ್ರಾಕ್ಷಸೈರ್ಹರಿಪುಙ್ಗವಃ॥೯॥
ಸಹಸ್ರೀಬಾಲವೃದ್ಧಾಶ್ಚ ಜಗ್ಮುಃ ಪ್ರೀತಿಂ ನಿಶಾಚರಾಃ।
ನಿಬದ್ಧಃ ಕೃತವಾನ್ವೀರಸ್ತತ್ಕಾಲಸದೃಶೀಂ ಮತಿಮ್ ॥೧೦॥
ಕಾಮಂ ಖಲು ನ ಮೇ ಶಕ್ತಾ ನಿಬದ್ಧಸ್ಯಾಪಿ ರಾಕ್ಷಸಾಃ।
ಛಿತ್ತ್ವಾ ಪಾಶಾನ್ಸಮುತ್ಪತ್ಯ ಹನ್ಯಾಮಹಮಿಮಾನ್ಪುನಃ॥೧೧॥
ಯದಿ ಭರ್ತೃಹಿತಾರ್ಥಾಯ ಚರನ್ತಂ ಭರ್ತೃಶಾಸನಾತ್ ।
ನಿಬಧ್ನನ್ತೇ ದುರಾತ್ಮಾನೋ ನ ತು ಮೇ ನಿಷ್ಕೃತಿಃ ಕೃತಾ ॥೧೨॥
ಸರ್ವೇಷಾಮೇವ ಪರ್ಯಾಪ್ತೋ ರಾಕ್ಷಸಾನಾಮಹಂ ಯುಧಿ ।
ಕಿಂ ತು ರಾಮಸ್ಯ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥಂ ವಿಷಹಿಷ್ಯೇಽಹಮೀದೃಶಮ್ ॥೧೩॥
ಲಙ್ಕಾ ಚಾರಯಿತವ್ಯಾ ಮೇ ಪುನರೇವ ಭವೇದಿತಿ ।
ರಾತ್ರೌ ನಹಿ ಸುದೃಷ್ಟಾ ಮೇ ದುರ್ಗಕರ್ಮವಿಧಾನತಃ॥೧೪॥
ಅವಶ್ಯಮೇವ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಾ ಮಯಾ ಲಙ್ಕಾ ನಿಶಾಕ್ಷಯೇ ।
ಕಾಮಂ ಬಧ್ನನ್ತು ಮೇ ಭೂಯಃ ಪುಚ್ಛಸ್ಯೋದ್ದೀಪನೇನ ಚ ॥೧೫॥
ಪೀಡಾಂ ಕುರ್ವನ್ತಿ ರಕ್ಷಾಂಸಿ ನ ಮೇಽಸ್ತಿ ಮನಸಃ ಶ್ರಮಃ।
ತತಸ್ತೇ ಸಂವೃತಾಕಾರಂ ಸತ್ತ್ವವನ್ತಂ ಮಹಾಕಪಿಮ್ ॥೧೬॥
ಪರಿಗೃಹ್ಯ ಯಯುರ್ಹೃಷ್ಟಾ ರಾಕ್ಷಸಾಃ ಕಪಿಕುಞ್ಜರಮ್ ।
ಶಙ್ಖಭೇರೀನಿನಾದೈಶ್ಚ ಘೋಷಯನ್ತಃ ಸ್ವಕರ್ಮಭಿಃ॥೧೭॥
ರಾಕ್ಷಸಾಃ ಕ್ರೂರಕರ್ಮಾಣಶ್ಚಾರಯನ್ತಿ ಸ್ಮ ತಾಂ ಪುರೀಮ್ ।
ಅನ್ವೀಯಮಾನೋ ರಕ್ಷೋಭಿರ್ಯಯೌ ಸುಖಮರಿನ್ದಮಃ॥೧೮॥
ಹನುಮಾಂಶ್ಚಾರಯಾಮಾಸ ರಾಕ್ಷಸಾನಾಂ ಮಹಾಪುರೀಮ್ ।
ಅಥಾಪಶ್ಯದ್ವಿಮಾನಾನಿ ವಿಚಿತ್ರಾಣಿ ಮಹಾಕಪಿಃ॥೧೯॥
ಸಂವೃತಾನ್ಭೂಮಿಭಾಗಾಂಶ್ಚ ಸುವಿಭಕ್ತಾಂಶ್ಚ ಚತ್ವರಾನ್ ।
ರಥ್ಯಾಶ್ಚ ಗೃಹಸಮ್ಬಾಧಾಃ ಕಪಿಃ ಶೃಙ್ಗಾಟಕಾನಿ ಚ ॥೨೦॥
ತಥಾ ರಥ್ಯೋಪರಥ್ಯಾಶ್ಚ ತಥೈವ ಚ ಗೃಹಾನ್ತರಾನ್ ।
ಚತ್ವರೇಷು ಚತುಷ್ಕೇಷು ರಾಜಮಾರ್ಗೇ ತಥೈವ ಚ ॥೨೧॥
ಘೋಷಯನ್ತಿ ಕಪಿಂ ಸರ್ವೇ ಚಾರ ಇತ್ಯೇವ ರಾಕ್ಷಸಾಃ।
ಸ್ತ್ರೀಬಾಲವೃದ್ಧಾ ನಿರ್ಜಗ್ಮುಸ್ತತ್ರ ತತ್ರ ಕುತೂಹಲಾತ್ ॥೨೨॥
ತಂ ಪ್ರದೀಪಿತಲಾಙ್ಗೂಲಂ ಹನೂಮನ್ತಂ ದಿದೃಕ್ಷವಃ।
ದೀಪ್ಯಮಾನೇ ತತಸ್ತಸ್ಯ ಲಾಙ್ಗೂಲಾಗ್ರೇ ಹನೂಮತಃ॥೨೩॥
ರಾಕ್ಷಸ್ಯಸ್ತಾ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ್ಯಃ ಶಂಸುರ್ದೇವ್ಯಾಸ್ತದಪ್ರಿಯಮ್ ।
ಯಸ್ತ್ವಯಾ ಕೃತಸಂವಾದಃ ಸೀತೇ ತಾಮ್ರಮುಖಃ ಕಪಿಃ॥೨೪॥
ಲಾಙ್ಗೂಲೇನ ಪ್ರದೀಪ್ತೇನ ಸ ಏಷ ಪರಿಣೀಯತೇ ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ತದ್ವಚನಂ ಕ್ರೂರಮಾತ್ಮಾಪಹರಣೋಪಮಮ್ ॥೨೫॥
ವೈದೇಹೀ ಶೋಕಸನ್ತಪ್ತಾ ಹುತಾಶನಮುಪಾಗಮತ್ ।
ಮಙ್ಗಲಾಭಿಮುಖೀ ತಸ್ಯ ಸಾ ತದಾಸೀನ್ಮಹಾಕಪೇಃ॥೨೩॥
ಉಪತಸ್ಥೇ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷೀ ಪ್ರಯತಾ ಹವ್ಯವಾಹನಮ್ ।
ಯದ್ಯಸ್ತಿ ಪತಿಶುಶ್ರೂಷಾ ಯದ್ಯಸ್ತಿ ಚರಿತಂ ತಪಃ।
ಯದಿ ವಾ ತ್ವೇಕಪತ್ನೀತ್ವಂ ಶೀತೋ ಭವ ಹನೂಮತಃ॥೨೭॥
ಯದಿ ಕಶ್ಚಿದನುಕ್ರೋಶಸ್ತಸ್ಯ ಮಯ್ಯಸ್ತಿ ಧೀಮತಃ।
ಯದಿ ವಾ ಭಾಗ್ಯಶೇಷೋ ಮೇ ಶೀತೋ ಭವ ಹನೂಮತಃ॥೨೮॥
ಯದಿ ಮಾಂ ವೃತ್ತಸಮ್ಪನ್ನಾಂ ತತ್ಸಮಾಗಮಲಾಲಸಾಮ್ ।
ಸ ವಿಜಾನಾತಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಶೀತೋ ಭವ ಹನೂಮತಃ॥೨೯॥
ಯದಿ ಮಾಂ ತಾರಯೇದಾರ್ಯಃ ಸುಗ್ರೀವಃ ಸತ್ಯಸಙ್ಗರಃ।
ಅಸ್ಮಾದ್ದುಃಖಾಮ್ಬುಸಂರೋಧಾಚ್ಛೀತೋ ಭವ ಹನೂಮತಃ॥೩೦॥
ತತಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾರ್ಚಿರವ್ಯಗ್ರಃ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಶಿಖೋಽನಲಃ।
ಜಜ್ವಾಲ ಮೃಗಶಾವಾಕ್ಷ್ಯಾಃ ಶಂಸನ್ನಿವ ಶುಭಂ ಕಪೇಃ॥೩೧॥
ಹನೂಮಜ್ಜನಕಶ್ಚೈವ ಪುಚ್ಛಾನಲಯುತೋಽನಿಲಃ।
ವವೌ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯಕರೋ ದೇವ್ಯಾಃ ಪ್ರಾಲೇಯಾನಿಲಶೀತಲಃ॥೩೨॥
ದಹ್ಯಮಾನೇ ಚ ಲಾಙ್ಗೂಲೇ ಚಿನ್ತಯಾಮಾಸ ವಾನರಃ।
ಪ್ರದೀಪ್ತೋಽಗ್ನಿರಯಂ ಕಸ್ಮಾನ್ನ ಮಾಂ ದಹತಿ ಸರ್ವತಃ॥೩೩॥
ದೃಶ್ಯತೇ ಚ ಮಹಾಜ್ವಾಲಃ ಕರೋತಿ ಚ ನ ಮೇ ರುಜಮ್ ।
ಶಿಶಿರಸ್ಯೇವ ಸಮ್ಪಾತೋ ಲಾಙ್ಗೂಲಾಗ್ರೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ॥೩೪॥
ಅಥ ವಾ ತದಿದಂ ವ್ಯಕ್ತಂ ಯದ್ದೃಷ್ಟಂ ಪ್ಲವತಾ ಮಯಾ ।
ರಾಮಪ್ರಭಾವಾದಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಪರ್ವತಃ ಸರಿತಾಂ ಪತೌ ॥೩೫॥
ಯದಿ ತಾವತ್ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಮೈನಾಕಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ।
ರಾಮಾರ್ಥಂ ಸಮ್ಭ್ರಮಸ್ತಾದೃಕ್ಕಿಮಗ್ನಿರ್ನ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥೩೬॥
ಸೀತಾಯಾಶ್ಚಾನೃಶಂಸ್ಯೇನ ತೇಜಸಾ ರಾಘವಸ್ಯ ಚ ।
ಪಿತುಶ್ಚ ಮಮ ಸಖ್ಯೇನ ನ ಮಾಂ ದಹತಿ ಪಾವಕಃ॥೩೭॥
ಭೂಯಃ ಸ ಚಿನ್ತಯಾಮಾಸ ಮುಹೂರ್ತಂ ಕಪಿಕುಞ್ಜರಃ।
ಕಥಮಸ್ಮದ್ವಿಧಸ್ಯೇಹ ಬನ್ಧನಂ ರಾಕ್ಷಸಾಧಮೈಃ॥೩೮॥
ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾಸ್ಯ ಯುಕ್ತಾ ಸ್ಯಾತ್ ಸತಿ ಮಹ್ಯಂ ಪರಾಕ್ರಮೇ ।
ತತಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಚ ತಾನ್ ಪಾಶಾನ್ ವೇಗವಾನ್ ವೈ ಮಹಾಕಪಿಃ॥೩೯॥
ಉತ್ಪಪಾತಾಥ ವೇಗೇನ ನನಾದ ಚ ಮಹಾಕಪಿಃ।
ಪುರದ್ವಾರಂ ತತಃ ಶ್ರೀಮಾಞ್ಶೈಲಶೃಙ್ಗಮಿವೋನ್ನತಮ್ ॥೪೦॥
ವಿಭಕ್ತರಕ್ಷಃಸಮ್ಬಾಧಮಾಸಸಾದಾನಿಲಾತ್ಮಜಃ।
ಸ ಭೂತ್ವಾ ಶೈಲಸಙ್ಕಾಶಃ ಕ್ಷಣೇನ ಪುನರಾತ್ಮವಾನ್ ॥೪೧॥
ಹ್ರಸ್ವತಾಂ ಪರಮಾಂ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಬನ್ಧನಾನ್ಯವಶಾತಯತ್ ।
ವಿಮುಕ್ತಶ್ಚಾಭವಚ್ಛ್ರೀಮಾನ್ಪುನಃ ಪರ್ವತಸಂನಿಭಃ॥೪೨॥
ವೀಕ್ಷಮಾಣಶ್ಚ ದದೃಶೇ ಪರಿಘಂ ತೋರಣಾಶ್ರಿತಮ್ ।
ಸ ತಂ ಗೃಹ್ಯ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕಾಲಾಯಸಪರಿಷ್ಕೃತಮ್ ।
ರಕ್ಷಿಣಸ್ತಾನ್ಪುನಃ ಸರ್ವಾನ್ಸೂದಯಾಮಾಸ ಮಾರುತಿಃ॥೪೩॥
ಸ ತಾನ್ನಿಹತ್ವಾ ರಣಚಣ್ಡವಿಕ್ರಮಃ
	ಸಮೀಕ್ಷಮಾಣಃ ಪುನರೇವ ಲಙ್ಕಾಮ್ ।
ಪ್ರದೀಪ್ತಲಾಙ್ಗೂಲಕೃತಾರ್ಚಿಮಾಲೀ
	ಪ್ರಕಾಶತಾದಿತ್ಯ ಇವಾರ್ಚಿಮಾಲೀ ॥೪೪॥
ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಸುನ್ದರಕಾಣ್ಡೇ ತ್ರಿಪಞ್ಚಾಶಃ ಸರ್ಗಃ