ಅಥ ಚತುಃಷಷ್ಟಿತಮಃ ಸರ್ಗಃ
ಸುಗ್ರೀವೇಣೈವಮುಕ್ತಸ್ತು ಹೃಷ್ಟೋ ದಧಿಮುಖಃ ಕಪಿಃ।
ರಾಘವಂ ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ ಚೈವ ಸುಗ್ರೀವಂ ಚಾಭ್ಯವಾದಯತ್ ॥೧॥
ಸ ಪ್ರಣಮ್ಯ ಚ ಸುಗ್ರೀವಂ ರಾಘವೌ ಚ ಮಹಾಬಲೌ ।
ವಾನರೈಃ ಸಹಿತಃ ಶೂರೈರ್ದಿವಮೇವೋತ್ಪಪಾತ ಹ ॥೨॥
ಸ ಯಥೈವಾಗತಃ ಪೂರ್ವಂ ತಥೈವ ತ್ವರಿತಂ ಗತಃ।
ನಿಪತ್ಯ ಗಗನಾದ್ಭೂಮೌ ತದ್ವನಂ ಪ್ರವಿವೇಶ ಹ ॥೩॥
ಸ ಪ್ರವಿಷ್ಟೋ ಮಧುವನಂ ದದರ್ಶ ಹರಿಯೂಥಪಾನ್ ।
ವಿಮದಾನುದ್ಧತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಮೇಹಮಾನಾನ್ಮಧೂದಕಮ್ ॥೪॥
ಸ ತಾನುಪಾಗಮದ್ವೀರೋ ಬದ್ಧ್ವಾ ಕರಪುಟಾಞ್ಜಲಿಮ್ ।
ಉವಾಚ ವಚನಂ ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣಮಿದಂ ಹೃಷ್ಟವದಙ್ಗದಮ್ ॥೫॥
ಸೌಮ್ಯ ರೋಷೋ ನ ಕರ್ತವ್ಯೋ ಯದೇಭಿಃ ಪರಿವಾರಣಮ್ ।
ಅಜ್ಞಾನಾದ್ರಕ್ಷಿಭಿಃ ಕ್ರೋಧಾದ್ಭವನ್ತಃ ಪ್ರತಿಷೇಧಿತಾಃ॥೬॥
ಶ್ರಾನ್ತೋ ದೂರಾದನುಪ್ರಾಪ್ತೋ ಭಕ್ಷಯಸ್ವ ಸ್ವಕಂ ಮಧು ।
ಯುವರಾಜಸ್ತ್ವಮೀಶಶ್ಚ ವನಸ್ಯಾಸ್ಯ ಮಹಾಬಲಾ ॥೭॥
ಮೌರ್ಖ್ಯಾತ್ಪೂರ್ವಂ ಕೃತೋ ರೋಷಸ್ತದ್ಭವಾನ್ಕ್ಷನ್ತುಮರ್ಹತಿ ।
ಯಥೈವ ಹಿ ಪಿತಾ ತೇಽಭೂತ್ಪೂರ್ವಂ ಹರಿಗಣೇಶ್ವರಃ॥೮॥
ತಥಾ ತ್ವಮಪಿ ಸುಗ್ರೀವೋ ನಾನ್ಯಸ್ತು ಹರಿಸತ್ತಮ ।
ಆಖ್ಯಾತಂ ಹಿ ಮಯಾ ಗತ್ವಾ ಪಿತೃವ್ಯಸ್ಯ ತವಾನಘ ॥೯॥
ಇಹೋಪಯಾನಂ ಸರ್ವೇಷಾಮೇತೇಷಾಂ ವನಚಾರಿಣಾಮ್ ।
ಭವದಾಗಮನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಹೈಭಿರ್ವನಚಾರಿಭಿಃ॥೧೦॥
ಪ್ರಹೃಷ್ಟೋ ನ ತು ರುಷ್ಟೋಽಸೌ ವನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರಧರ್ಷಿತಮ್ ।
ಪ್ರಹೃಷ್ಟೋ ಮಾಂ ಪಿತೃವ್ಯಸ್ತೇ ಸುಗ್ರೀವೋ ವಾನರೇಶ್ವರಃ॥೧೧॥
ಶೀಘ್ರಂ ಪ್ರೇಷಯ ಸರ್ವಾಂಸ್ತಾನಿತಿ ಹೋವಾಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ದಧಿಮುಖಸ್ಯೈತದ್ವಚನಂ ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣಮಙ್ಗದಃ॥೧೨॥
ಅಬ್ರವೀತ್ತಾನ್ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಠೋ ವಾಕ್ಯಂ ವಾಕ್ಯವಿಶಾರದಃ।
ಶಙ್ಕೇ ಶ್ರುತೋಽಯಂ ವೃತ್ತಾನ್ತೋ ರಾಮೇಣ ಹರಿಯೂಥಪಾಃ॥೧೩॥
ಅಯಂ ಚ ಹರ್ಷಾದಾಖ್ಯಾತಿ ತೇನ ಜಾನಾಮಿ ಹೇತುನಾ ।
ತತ್ಕ್ಷಮಂ ನೇಹ ನಃ ಸ್ಥಾತುಂ ಕೃತೇ ಕಾರ್ಯೇ ಪರನ್ತಪಾಃ॥೧೪॥
ಪೀತ್ವಾ ಮಧು ಯಥಾಕಾಮಂ ವಿಕ್ರಾನ್ತಾ ವನಚಾರಿಣಃ।
ಕಿಂ ಶೇಷಂ ಗಮನಂ ತತ್ರ ಸುಗ್ರೀವೋ ಯತ್ರ ವಾನರಃ॥೧೫॥
ಸರ್ವೇ ಯಥಾ ಮಾಂ ವಕ್ಷ್ಯನ್ತಿ ಸಮೇತ್ಯ ಹರಿಪುಙ್ಗವಾಃ।
ತಥಾಸ್ಮಿ ಕರ್ತಾ ಕರ್ತವ್ಯೇ ಭವದ್ಭಿಃ ಪರವಾನಹಮ್ ॥೧೬॥
ನಾಜ್ಞಾಪಯಿತುಮೀಶೋಽಹಂ ಯುವರಾಜೋಽಸ್ಮಿ ಯದ್ಯಪಿ ।
ಅಯುಕ್ತಂ ಕೃತಕರ್ಮಾಣೋ ಯೂಯಂ ಧರ್ಷಯಿತುಂ ಬಲಾತ್ ॥೧೭॥
ಬ್ರುವತಶ್ಚಾಙ್ಗದಸ್ಯೈವಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ವಚನಮುತ್ತಮಮ್ ।
ಪ್ರಹೃಷ್ಟಮನಸೋ ವಾಕ್ಯಮಿದಮೂಚುರ್ವನೌಕಸಃ॥೧೮॥
ಏವಂ ವಕ್ಷ್ಯತಿ ಕೋ ರಾಜನ್ಪ್ರಭುಃ ಸನ್ವಾನರರ್ಷಭ ।
ಐಶ್ವರ್ಯಮದಮತ್ತೋ ಹಿ ಸರ್ವೋಽಹಮಿತಿ ಮನ್ಯತೇ ॥೧೯॥
ತವ ಚೇದಂ ಸುಸದೃಶಂ ವಾಕ್ಯಂ ನಾನ್ಯಸ್ಯ ಕಸ್ಯಚಿತ್ ।
ಸನ್ನತಿರ್ಹಿ ತವಾಖ್ಯಾತಿ ಭವಿಷ್ಯಚ್ಛುಭಯೋಗ್ಯತಾಮ್ ॥೨೦॥
ಸರ್ವೇ ವಯಮಪಿ ಪ್ರಾಪ್ತಾಸ್ತತ್ರ ಗನ್ತುಂ ಕೃತಕ್ಷಣಾಃ।
ಸ ಯತ್ರ ಹರಿವೀರಾಣಾಂ ಸುಗ್ರೀವಃ ಪತಿರವ್ಯಯಃ॥೨೧॥
ತ್ವಯಾ ಹ್ಯನುಕ್ತೈರ್ಹರಿಭಿರ್ನೈವ ಶಕ್ಯಂ ಪದಾತ್ಪದಮ್ ।
ಕ್ವಚಿದ್ಗನ್ತುಂ ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಬ್ರೂಮಃ ಸತ್ಯಮಿದಂ ತು ತೇ ॥೨೨॥
ಏವಂ ತು ವದತಾಂ ತೇಷಾಮಙ್ಗದಃ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ ।
ಸಾಧು ಗಚ್ಛಾಮ ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಖಮುತ್ಪೇತುರ್ಮಹಾಬಲಾಃ॥೨೩॥
ಉತ್ಪತನ್ತಮನೂತ್ಪೇತುಃ ಸರ್ವೇ ತೇ ಹರಿಯೂಥಪಾಃ।
ಕೃತ್ವಾಽಽಕಾಶಂ ನಿರಾಕಾಶಂ ಯನ್ತ್ರೋತ್ಕ್ಷಿಪ್ತಾ ಇವೋಪಲಾಃ॥೨೪॥
ಅಙ್ಗದಂ ಪುರತಃ ಕೃತ್ವಾ ಹನೂಮನ್ತಂ ಚ ವಾನರಮ್ ।
ತೇಽಮ್ಬರಂ ಸಹಸೋತ್ಪತ್ಯ ವೇಗವನ್ತಃ ಪ್ಲವಙ್ಗಮಾಃ॥೨೫॥
ವಿನದನ್ತೋ ಮಹಾನಾದಂ ಘನಾ ವಾತೇರಿತಾ ಯಥಾ ।
ಅಙ್ಗದೇ ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತೇ ಸುಗ್ರೀವೋ ವಾನರೇಶ್ವರಃ॥೨೬॥
ಉವಾಚ ಶೋಕಸನ್ತಪ್ತಂ ರಾಮಂ ಕಮಲಲೋಚನಮ್ ।
ಸಮಾಶ್ವಸಿಹಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ದೃಷ್ಟಾ ದೇವೀ ನ ಸಂಶಯಃ॥೨೭॥
ನಾಗನ್ತುಮಿಹ ಶಕ್ಯಂ ತೈರತೀತಸಮಯೈರಿಹ ।
ಅಙ್ಗದಸ್ಯ ಪ್ರಹರ್ಷಾಚ್ಚ ಜಾನಾಮಿ ಶುಭದರ್ಶನ ॥೨೮॥
ನ ಮತ್ಸಕಾಶಮಾಗಚ್ಛೇತ್ಕೃತ್ಯೇ ಹಿ ವಿನಿಪಾತಿತೇ ।
ಯುವರಾಜೋ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಪ್ಲವತಾಮಙ್ಗದೋ ವರಃ॥೨೯॥
ಯದ್ಯಪ್ಯಕೃತಕೃತ್ಯಾನಾಮೀದೃಶಃ ಸ್ಯಾದುಪಕ್ರಮಃ।
ಭವೇತ್ತು ದೀನವದನೋ ಭ್ರಾನ್ತವಿಪ್ಲುತಮಾನಸಃ॥೩೦॥
ಪಿತೃಪೈತಾಮಹಂ ಚೈತತ್ಪೂರ್ವಕೈರಭಿರಕ್ಷಿತಮ್ ।
ನ ಮೇ ಮಧುವನಂ ಹನ್ಯಾದದೃಷ್ಟ್ವಾ ಜನಕಾತ್ಮಜಾಮ್ ॥೩೧॥
ಕೌಸಲ್ಯಾ ಸುಪ್ರಜಾ ರಾಮ ಸಮಾಶ್ವಸಿಹಿ ಸುವ್ರತ ।
ದೃಷ್ಟಾ ದೇವೀ ನ ಸನ್ದೇಹೋ ನ ಚಾನ್ಯೇನ ಹನೂಮತಾ ॥೩೨॥
ನಹ್ಯನ್ಯಃ ಕರ್ಮಣೋ ಹೇತುಃ ಸಾಧನೇಽಸ್ಯ ಹನೂಮತಃ।
ಹನೂಮತೀಹ ಸಿದ್ಧಿಶ್ಚ ಮತಿಶ್ಚ ಮತಿಸತ್ತಮ ॥೩೩॥
ವ್ಯವಸಾಯಶ್ಚ ಶೌರ್ಯಂ ಚ ಶ್ರುತಂ ಚಾಪಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಮ್ ।
ಜಾಮ್ಬವಾನ್ಯತ್ರ ನೇತಾ ಸ್ಯಾದಙ್ಗದಶ್ಚ ಹರೀಶ್ವರಃ॥೩೪॥
ಹನೂಮಾಂಶ್ಚಾಪ್ಯಧಿಷ್ಠಾತಾ ನ ತತ್ರ ಗತಿರನ್ಯಥಾ ।
ಮಾ ಭೂಶ್ಚಿನ್ತಾಸಮಾಯುಕ್ತಃ ಸಮ್ಪ್ರತ್ಯಮಿತವಿಕ್ರಮ ॥೩೫॥
ಯದಾ ಹಿ ದರ್ಪಿತೋದಗ್ನಾಃ ಸಙ್ಗತಾಃ ಕಾನನೌಕಸಃ।
ನೈಷಾಮಕೃತಕರ್ಯಾಣಾಮೀದೃಶಃ ಸ್ಯಾದುಪಕ್ರಮಃ॥೩೬॥
ವನಭಙ್ಗೇನ ಜಾನಾಮಿ ಮಧೂನಾಂ ಭಕ್ಷಣೇನ ಚ ।
ತತಃ ಕಿಲಕಿಲಾಶಬ್ದಂ ಶುಶ್ರಾವಾಸನ್ನಮಮ್ಬರೇ ॥೩೭॥
ಹನೂಮತ್ಕರ್ಮದೃಪ್ತಾನಾಂ ನದತಾಂ ಕಾನನೌಕಸಾಮ್ ।
ಕಿಷ್ಕಿನ್ಧಾಮುಪಯಾತಾನಾಂ ಸಿದ್ಧಿಂ ಕಥಯತಾಮಿವ ॥೩೮॥
ತತಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಿನಾದಂ ತಂ ಕಪೀನಾಂ ಕಪಿಸತ್ತಮಃ।
ಆಯತಾಞ್ಚಿತಲಾಙ್ಗೂಲಃ ಸೋಽಭವದ್ಧೃಷ್ಟಮಾನಸಃ॥೩೯॥
ಆಜಗ್ಮುಸ್ತೇಽಪಿ ಹರಯೋ ರಾಮದರ್ಶನಕಾಙ್ಕ್ಷಿಣಃ।
ಅಙ್ಗದಂ ಪುರತಃ ಕೃತ್ವಾ ಹನೂಮನ್ತಂ ಚ ವಾನರಮ್ ॥೪೦॥
ತೇಽಙ್ಗದಪ್ರಮುಖಾ ವೀರಾಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಶ್ಚ ಮುದಾನ್ವಿತಾಃ।
ನಿಪೇತುರ್ಹರಿರಾಜಸ್ಯ ಸಮೀಪೇ ರಾಘವಸ್ಯ ಚ ॥೪೧॥
ಹನೂಮಾಂಶ್ಚ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಪ್ರಣಮ್ಯ ಶಿರಸಾ ತತಃ।
ನಿಯತಾಮಕ್ಷತಾಂ ದೇವೀಂ ರಾಘವಾಯ ನ್ಯವೇದಯತ್ ॥೪೨॥
ದೃಷ್ಟಾ ದೇವೀತಿ ಹನುಮದ್ವದನಾದಮೃತೋಪಮಮ್ ।
ಆಕರ್ಣ್ಯ ವಚನಂ ರಾಮೋ ಹರ್ಷಮಾಪ ಸಲಕ್ಷ್ಮಣಃ॥೪೩॥
ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಂ ತತಸ್ತಸ್ಮಿನ್ಸುಗ್ರೀವಂ ಪವನಾತ್ಮಜೇ ।
ಲಕ್ಷ್ಮಣಃ ಪ್ರೀತಿಮಾನ್ಪ್ರೀತಂ ಬಹುಮಾನಾದವೈಕ್ಷತ ॥೪೪॥
ಪ್ರೀತ್ಯಾ ಚ ಪರಯೋಪೇತೋ ರಾಘವಃ ಪರವೀರಹಾ ।
ಬಹುಮಾನೇನ ಮಹತಾ ಹನೂಮನ್ತಮವೈಕ್ಷತ ॥೪೫॥
ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಸುನ್ದರಕಾಣ್ಡೇ ಚತುಃಷಷ್ಟಿತಮಃ ಸರ್ಗಃ