അഥ ദ്വിതീയഃ സർഗഃ
സ സാഗരമനാധൃഷ്യമതിക്രമ്യ മഹാബലഃ।
ത്രികൂടസ്യ തടേ ലങ്കാം സ്ഥിതഃ സ്വസ്ഥോ ദദർശ ഹ ॥1॥
തതഃ പാദപമുക്തേന പുഷ്പവർഷേണ വീര്യവാൻ ।
അഭിവൃഷ്ടസ്തതസ്തത്ര ബഭൗ പുഷ്പമയോ ഹരിഃ॥2॥
യോജനാനാം ശതം ശ്രീമാംസ്തീർത്വാപ്യുത്തമവിക്രമഃ।
അനിഃശ്വസൻ കപിസ്തത്ര ന ഗ്ലാനിമധിഗച്ഛതി ॥3॥
ശതാന്യഹം യോജനാനാം ക്രമേയം സുബഹൂന്യപി ।
കിം പുനഃ സാഗരസ്യാന്തം സംഖ്യാതം ശതയോജനം ॥4॥
സ തു വീര്യവതാം ശ്രേഷ്ഠഃ പ്ലവതാമപി ചോത്തമഃ।
ജഗാമ വേഗവാൻ ലങ്കാം ലംഘയിത്വാ മഹോദധിം ॥5॥
ശാദ്വലാനി ച നീലാനി ഗന്ധവന്തി വനാനി ച ।
മധുമന്തി ച മധ്യേന ജഗാമ നഗവന്തി ച ॥6॥
ശൈലാംശ്ച തരുസഞ്ഛന്നാൻ വനരാജീശ്ച പുഷ്പിതാഃ।
അഭിചക്രാമ തേജസ്വീ ഹനൂമാൻ പ്ലവഗർഷഭഃ॥7॥
സ തസ്മിന്നചലേ തിഷ്ഠൻ വനാന്യുപവനാനി ച ।
സ നഗാഗ്രേ സ്ഥിതാം ലങ്കാം ദദർശ പവനാത്മജഃ॥8॥
സരലാൻ കർണികാരാംശ്ച ഖർജൂരാംശ്ച സുപുഷ്പിതാൻ ।
പ്രിയാലാൻ മുചുലിന്ദാംശ്ച കുടജാൻ കേതകാനപി ॥9॥
പ്രിയംഗൂൻ ഗന്ധപൂർണാംശ്ച നീപാൻ സപ്തച്ഛദാംസ്തഥാ ।
അസനാൻ കോവിദാരാംശ്ച കരവീരാംശ്ച പുഷ്പിതാൻ ॥10॥
പുഷ്പഭാരനിബദ്ധാംശ്ച തഥാ മുകുലിതാനപി ।
പാദപാൻ വിഹഗാകീർണാൻ പവനാധൂതമസ്തകാൻ ॥11॥
ഹംസകാരണ്ഡവാകീർണാ വാപീഃ പദ്മോത്പലാവൃതാഃ।
ആക്രീഡാൻ വിവിധാൻ രമ്യാൻ വിവിധാംശ്ച ജലാശയാൻ ॥12॥
സന്തതാൻ വിവിധൈർവൃക്ഷൈഃ സർവർതുഫലപുഷ്പിതൈഃ।
ഉദ്യാനാനി ച രമ്യാണി ദദർശ കപികുഞ്ജരഃ॥13॥
സമാസാദ്യ ച ലക്ഷ്മീവാഁല്ലങ്കാം രാവണപാലിതാം ।
പരിഖാഭിഃ സപദ്മാഭിഃ സോത്പലാഭിരലങ്കൃതാം ॥14॥
സീതാപഹരണാത് തേന രാവണേന സുരക്ഷിതാം ।
സമന്താദ് വിചരദ്ഭിശ്ച രാക്ഷസൈരുഗ്രധന്വിഭിഃ॥15॥
കാഞ്ചനേനാവൃതാം രമ്യാം പ്രാകാരേണ മഹാപുരീം ।
ഗൃഹൈശ്ച ഗിരിസങ്കാശൈഃ ശാരദാംബുദസന്നിഭൈഃ॥16॥
പാണ്ഡുരാഭിഃ പ്രതോലീഭിരുച്ചാഭിരഭിസംവൃതാം ।
അട്ടാലകശതാകീർണാം പതാകാധ്വജശോഭിതാം ॥17॥
തോരണൈഃ കാഞ്ചനൈർദിവ്യൈർലതാപങ്ക്തിവിരാജിതൈഃ।
ദദർശ ഹനുമാൻ ലങ്കാം ദേവോ ദേവപുരീമിവ ॥18॥
ഗിരിമൂർധ്നി സ്ഥിതാം ലങ്കാം പാണ്ഡുരൈർഭവനൈഃ ശുഭൈഃ।
ദദർശ സ കപിഃ ശ്രീമാൻ പുരീമാകാശഗാമിവ ॥19॥
പാലിതാം രാക്ഷസേന്ദ്രേണ നിർമിതാം വിശ്വകർമണാ ।
പ്ലവമാനാമിവാകാശേ ദദർശ ഹനുമാൻ കപിഃ॥20॥
വപ്രപ്രാകാരജഘനാം വിപുലാംബുവനാംബരാം ।
ശതഘ്നീശൂലകേശാന്താമട്ടാലകാവതംസകാം ॥21॥
മനസേവ കൃതാം ലങ്കാം നിർമിതാം വിശ്വകർമണാ ।
ദ്വാരമുത്തരമാസാദ്യ ചിന്തയാമാസ വാനരഃ॥22॥
കൈലാസനിലയപ്രഖ്യമാലിഖന്തമിവാംബരം ।
ധ്രിയമാണമിവാകാശമുച്ഛ്രിതൈർഭവനോത്തമൈഃ॥23॥
സമ്പൂർണാ രാക്ഷസൈർഘോരൈർനാഗൈർഭോഗവതീമിവ ।
അചിന്ത്യാം സുകൃതാം സ്പഷ്ടാം കുബേരാധ്യുഷിതാം പുരാ ॥24॥
ദംഷ്ട്രാഭിർബഹുഭിഃ ശൂരൈഃ ശൂലപട്ടിശപാണിഭിഃ।
രക്ഷിതാം രാക്ഷസൈർഘോരൈർഗുഹാമാശീവിഷൈരിവ ॥25॥
തസ്യാശ്ച മഹതീം ഗുപ്തിം സാഗരം ച നിരീക്ഷ്യ സഃ।
രാവണം ച രിപും ഘോരം ചിന്തയാമാസ വാനരഃ॥26॥
ആഗത്യാപീഹ ഹരയോ ഭവിഷ്യന്തി നിരർഥകാഃ।
നഹി യുദ്ധേന വൈ ലങ്കാ ശക്യാ ജേതും സുരൈരപി ॥27॥
ഇമാം ത്വവിഷമാം ലങ്കാം ദുർഗാം രാവണപാലിതാം ।
പ്രാപ്യാപി സുമഹാബാഹുഃ കിം കരിഷ്യതി രാഘവഃ॥28॥
അവകാശോ ന സാമ്നസ്തു രാക്ഷസേഷ്വഭിഗമ്യതേ ।
ന ദാനസ്യ ന ഭേദസ്യ നൈവ യുദ്ധസ്യ ദൃശ്യതേ ॥29॥
ചതുർണാമേവ ഹി ഗതിർവാനരാണാം തരസ്വിനാം ।
വാലിപുത്രസ്യ നീലസ്യ മമ രാജ്ഞശ്ച ധീമതഃ॥30॥
യാവജ്ജാനാമി വൈദേഹീം യദി ജീവതി വാ ന വാ ।
തത്രൈവ ചിന്തയിഷ്യാമി ദൃഷ്ട്വാ താം ജനകാത്മജാം ॥31॥
തതഃ സ ചിന്തയാമാസ മുഹൂർതം കപികുഞ്ജരഃ।
ഗിരേഃ ശൃംഗേ സ്ഥിതസ്തസ്മിൻ രാമസ്യാഭ്യുദയം തതഃ॥32॥
അനേന രൂപേണ മയാ ന ശക്യാ രക്ഷസാം പുരീ ।
പ്രവേഷ്ടും രാക്ഷസൈർഗുപ്താ ക്രൂരൈർബലസമന്വിതൈഃ॥33॥
മഹൗജസോ മഹാവീര്യാ ബലവന്തശ്ച രാക്ഷസാഃ।
വഞ്ചനീയാ മയാ സർവേ ജാനകീം പരിമാർഗതാ ॥34॥
ലക്ഷ്യാലക്ഷ്യേണ രൂപേണ രാത്രൗ ലങ്കാപുരീ മയാ ।
പ്രാപ്തകാലം പ്രവേഷ്ടും മേ കൃത്യം സാധയിതും മഹത് ॥35॥
താം പുരീം താദൃശീം ദൃഷ്ട്വാ ദുരാധർഷാം സുരാസുരൈഃ।
ഹനൂമാംശ്ചിന്തയാമാസ വിനിഃശ്വസ്യ മുഹുർമുഹുഃ॥36॥
കേനോപായേന പശ്യേയം മൈഥിലീം ജനകാത്മജാം ।
അദൃഷ്ടോ രാക്ഷസേന്ദ്രേണ രാവണേന ദുരാത്മനാ ॥37॥
ന വിനശ്യേത് കഥം കാര്യം രാമസ്യ വിദിതാത്മനഃ।
ഏകാമേകസ്തു പശ്യേയം രഹിതേ ജനകാത്മജാം ॥38॥
ഭൂതാശ്ചാർഥാ വിനശ്യന്തി ദേശകാലവിരോധിതാഃ।
വിക്ലവം ദൂതമാസാദ്യ തമഃ സൂര്യോദയേ യഥാ ॥39॥
അർഥാനർഥാന്തരേ ബുദ്ധിർനിശ്ചിതാപി ന ശോഭതേ ।
ഘാതയന്തീഹ കാര്യാണി ദൂതാഃ പണ്ഡിതമാനിനഃ॥40॥
ന വിനശ്യേത് കഥം കാര്യം വൈക്ലവ്യം ന കഥം ഭവേത് ।
ലംഘനം ച സമുദ്രസ്യ കഥം നു ന ഭവേദ് വൃഥാ ॥41॥
മയി ദൃഷ്ടേ തു രക്ഷോഭീ രാമസ്യ വിദിതാത്മനഃ।
ഭവേദ് വ്യർഥമിദം കാര്യം രാവണാനർഥമിച്ഛതഃ॥42॥
നഹി ശക്യം ക്വചിത് സ്ഥാതുമവിജ്ഞാതേന രാക്ഷസൈഃ।
അപി രാക്ഷസരൂപേണ കിമുതാന്യേന കേനചിത് ॥43॥
വായുരപ്യത്ര നാജ്ഞാതശ്ചരേദിതി മതിർമമ ।
നഹ്യത്രാവിദിതം കിഞ്ചിദ് രക്ഷസാം ഭീമകർമണാം ॥44॥
ഇഹാഹം യദി തിഷ്ഠാമി സ്വേന രൂപേണ സംവൃതഃ।
വിനാശമുപയാസ്യാമി ഭർതുരർഥശ്ച ഹാസ്യതി ॥45॥
തദഹം സ്വേന രൂപേണ രജന്യാം ഹ്രസ്വതാം ഗതഃ।
ലങ്കാമഭിപതിഷ്യാമി രാഘവസ്യാർഥസിദ്ധയേ ॥46॥
രാവണസ്യ പുരീം രാത്രൗ പ്രവിശ്യ സുദുരാസദാം ।
പ്രവിശ്യ ഭവനം സർവം ദ്രക്ഷ്യാമി ജനകാത്മജാം ॥47॥
ഇതി നിശ്ചിത്യ ഹനുമാൻ സൂര്യസ്യാസ്തമയം കപിഃ।
ആചകാങ്ക്ഷേ തദാ വീരോ വൈദേഹ്യാ ദർശനോത്സുകഃ॥48॥
സൂര്യേ ചാസ്തം ഗതേ രാത്രൗ ദേഹം സങ്ക്ഷിപ്യ മാരുതിഃ।
വൃഷദംശകമാത്രോഽഥ ബഭൂവാദ്ഭുതദർശനഃ॥49॥
പ്രദോഷകാലേ ഹനുമാംസ്തൂർണമുത്പത്യ വീര്യവാൻ ।
പ്രവിവേശ പുരീം രമ്യാം പ്രവിഭക്തമഹാപഥാം ॥50॥
പ്രാസാദമാലാവിതതാം സ്തംഭൈഃ കാഞ്ചനസന്നിഭൈഃ।
ശാതകുംഭനിഭൈർജാലൈർഗന്ധർവനഗരോപമാം ॥51॥
സപ്തഭൗമാഷ്ടഭൗമൈശ്ച സ ദദർശ മഹാപുരീം ।
തലൈഃ സ്ഫടികസങ്കീർണൈഃ കാർതസ്വരവിഭൂഷിതൈഃ॥52॥
വൈദൂര്യമണിചിത്രൈശ്ച മുക്താജാലവിഭൂഷിതൈഃ।
തൈസ്തൈഃ ശുശുഭിരേ താനി ഭവനാന്യത്ര രക്ഷസാം ॥53॥
കാഞ്ചനാനി വിചിത്രാണി തോരണാനി ച രക്ഷസാം ।
ലങ്കാമുദ്യോതയാമാസുഃ സർവതഃ സമലങ്കൃതാം ॥54॥
അചിന്ത്യാമദ്ഭുതാകാരാം ദൃഷ്ട്വാ ലങ്കാം മഹാകപിഃ।
ആസീദ് വിഷണ്ണോ ഹൃഷ്ടശ്ച വൈദേഹ്യാ ദർശനോത്സുകഃ॥55॥
സ പാണ്ഡുരാവിദ്ധവിമാനമാലിനീം
	മഹാർഹജാംബൂനദജാലതോരണാം ।
യശസ്വിനീം രാവണബാഹുപാലിതാം
	ക്ഷപാചരൈർഭീമബലൈഃ സുപാലിതാം ॥56॥
ചന്ദ്രോഽപി സാചിവ്യമിവാസ്യ കുർവം-
	സ്താരാഗണൈർമധ്യഗതോ വിരാജൻ ।
ജ്യോത്സ്നാവിതാനേന വിതത്യ ലോകാ-
	നുത്തിഷ്ഠതേഽനേകസഹസ്രരശ്മിഃ॥57॥
ശംഖപ്രഭം ക്ഷീരമൃണാലവർണ
	മുദ്ഗച്ഛമാനം വ്യവഭാസമാനം ।
ദദർശ ചന്ദ്രം സ കപിപ്രവീരഃ
	പോപ്ലൂയമാനം സരസീവ ഹംസം ॥58॥
ഇത്യാർഷേ ശ്രീമദ്്രാമായണേ വാല്മീകീയേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ദ്വിതീയഃ സർഗഃ