അഥ ദ്വാദശഃ സർഗഃ സ തസ്യ മധ്യേ ഭവനസ്യ സംസ്ഥിതോ ലതാഗൃഹാംശ്ചിത്രഗൃഹാന്നിശാഗൃഹാൻ । ജഗാമ സീതാം പ്രതിദർശനോത്സുകോ ന ചൈവ താം പശ്യതി ചാരുദർശനാം ॥1॥ സ ചിന്തയാമാസ തതോ മഹാകപിഃ പ്രിയാമപശ്യന്രഘുനന്ദനസ്യ താം । ധ്രുവം ന സീതാ ധ്രിയതേ യഥാ ന മേ വിചിന്വതോ ദർശനമേതി മൈഥിലീ ॥2॥ സാ രാക്ഷസാനാം പ്രവരേണ ജാനകീ സ്വശീലസംരക്ഷണതത്പരാ സതീ । അനേന നൂനം പ്രതി ദുഷ്ടകർമണാ ഹതാ ഭവേദാര്യപഥേ പരേ സ്ഥിതാ ॥3॥ വിരൂപരൂപാ വികൃതാ വിവർചസോ മഹാനനാ ദീർഘവിരൂപദർശനാഃ। സമീക്ഷ്യ താ രാക്ഷസരാജയോഷിതോ ഭയാദ്വിനഷ്ടാ ജനകേശ്വരാത്മജാ ॥4॥ സീതാമദൃഷ്ട്വാ ഹ്യനവാപ്യ പൗരുഷം വിഹൃത്യ കാലം സഹ വാനരൈശ്ചിരം । ന മേഽസ്തി സുഗ്രീവസമീപഗാ ഗതിഃ സുതീക്ഷ്ണദണ്ഡോ ബലവാംശ്ച വാനരഃ॥5॥ ദൃഷ്ടമന്തഃപുരം സർവം ദൃഷ്ടാ രാവണയോഷിതഃ। ന സീതാ ദൃശ്യതേ സാധ്വീ വൃഥാ ജാതോ മമ ശ്രമഃ॥6॥ കിം നു മാം വാനരാഃ സർവേ ഗതം വക്ഷ്യന്തി സംഗതാഃ। ഗത്വാ തത്ര ത്വയാ വീര കിം കൃതം തദ്വദസ്വ നഃ॥7॥ അദൃഷ്ട്വാ കിം പ്രവക്ഷ്യാമി താമഹം ജനകാത്മജാം । ധ്രുവം പ്രായമുപാസിഷ്യേ കാലസ്യ വ്യതിവർതനേ ॥8॥ കിം വാ വക്ഷ്യതി വൃദ്ധശ്ച ജാംബവാനംഗദശ്ച സഃ। ഗതം പാരം സമുദ്രസ്യ വാനരാശ്ച സമാഗതാഃ॥9॥ അനിർവേദഃ ശ്രിയോ മൂലമനിർവേദഃ പരം സുഖം । അനിർവേദോ ഹി സതതം സർവാർഥേഷു പ്രവർതകഃ॥10॥ കരോതി സഫലം ജന്തോഃ കർമ യച്ച കരോതി സഃ। തസ്മാദനിർവേദകരം യത്നം ചേഷ്ടേഽഹമുത്തമം ॥11॥ ഭൂയസ്തത്ര വിചേഷ്യാമി ന യത്ര വിചയഃ കൃതഃ। അദൃഷ്ടാംശ്ച വിചേഷ്യാമി ദേശാന്രാവണപാലിതാൻ ॥12॥ ആപാനശാലാ വിചിതാസ്തഥാ പുഷ്പഗൃഹാണി ച । ചിത്രശാലാശ്ച വിചിതാ ഭൂയഃ ക്രീഡാഗൃഹാണി ച ॥13॥ നിഷ്കുടാന്തരരഥ്യാശ്ച വിമാനാനി ച സർവശഃ। ഇതി സഞ്ചിന്ത്യ ഭൂയോഽപി വിചേതുമുപചക്രമേ ॥14॥ ഭൂമീഗൃഹാംശ്ചൈത്യഗൃഹാൻഗൃഹാതിഗൃഹകാനപി । ഉത്പതന്നിപതംശ്ചാപി തിഷ്ഠൻഗച്ഛൻപുനഃ ക്വചിത് ॥15॥ അപവൃണ്വംശ്ച ദ്വാരാണി കപാടാന്യവഘട്ടയൻ । പ്രവിശന്നിഷ്പതംശ്ചാപി പ്രപതന്നുത്പതന്നിവ ॥16॥ സർവമപ്യവകാശം സ വിചചാര മഹാകപിഃ। ചതുരംഗുലമാത്രോഽപി നാവകാശഃ സ വിദ്യതേ । രാവണാന്തഃപുരേ തസ്മിന്യം കപിർന ജഗാമ സഃ॥17॥ പ്രാകരാന്തരവീഥ്യശ്ച വേദികശ്ചൈത്യസംശ്രയാഃ। ശ്വഭ്രാശ്ച പുഷ്കരിണ്യശ്ച സർവം തേനാവലോകിതം ॥18॥ രാക്ഷസ്യോ വിവിധാകാരാ വിരൂപാ വികൃതാസ്തഥാ । ദൃഷ്ടാ ഹനുമതാ തത്ര ന തു സാ ജനകാത്മജാ ॥19॥ രൂപേണാപ്രതിമാ ലോകേ പരാ വിദ്യാധരസ്ത്രിയഃ। ദൃഷ്ടാ ഹനുമതാ തത്ര ന തു രാഘവനന്ദിനീ ॥20॥ നാഗകന്യാ വരാരോഹാഃ പൂർണചന്ദ്രനിഭാനനാഃ। ദൃഷ്ടാ ഹനുമതാ തത്ര ന തു സാ ജനകാത്മജാ ॥21॥ പ്രമഥ്യ രാക്ഷസേന്ദ്രേണ നാഗകന്യാ ബലാദ്ധൃതാഃ। ദൃഷ്ടാ ഹനുമതാ തത്ര ന സാ ജനകനന്ദിനീ ॥22॥ സോഽപശ്യംസ്താം മഹാബാഹുഃ പശ്യംശ്ചാന്യാ വരസ്ത്രിയഃ। വിഷസാദ മഹാബാഹുർഹനൂമാന്മാരുതാത്മജഃ॥23॥ ഉദ്യോഗം വാനരേന്ദ്രാണാം പ്ലവനം സാഗരസ്യ ച । വ്യർഥം വീക്ഷ്യാനിലസുതശ്ചിന്താം പുനരുപാഗതഃ॥24॥ അവതീര്യ വിമാനാച്ച ഹനൂമാന്മാരുതാത്മജഃ। ചിന്താമുപജഗാമാഥ ശോകോപഹതചേതനഃ॥25॥ ഇത്യാർഷേ ശ്രീമദ്്രാമായണേ വാല്മീകീയേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ദ്വാദശഃ സർഗഃ