അഥ ത്രയോദശഃ സർഗഃ
വിമാനാത്തു സ സങ്ക്രമ്യ പ്രാകാരം ഹരിയൂഥപഃ।
ഹനൂമാന്വേഗവാനാസീദ്യഥാ വിദ്യുദ് ഘനാന്തരേ ॥1॥
സമ്പരിക്രമ്യ ഹനുമാന്രാവണസ്യ നിവേശനാൻ ।
അദൃഷ്ട്വാ ജാനകീം സീതാമബ്രവീദ്വചനം കപിഃ॥2॥
ഭൂയിഷ്ഠം ലോലിതാ ലങ്കാ രാമസ്യ ചരതാ പ്രിയം ।
ന ഹി പശ്യാമി വൈദേഹീം സീതാം സർവാംഗശോഭനാം ॥3॥
പല്വലാനി തടാകാനി സരാംസി സരിതസ്തഥാ ।
നദ്യോഽനൂപവനാന്താശ്ച ദുർഗാശ്ച ധരണീധരാഃ॥4॥
ലോലിതാ വസുധാ സർവാ ന ച പശ്യാമി ജാനകീം ।
ഇഹ സമ്പാതിനാ സീതാ രാവണസ്യ നിവേശനേ ॥5॥
ആഖ്യാതാ ഗൃധ്രരാജേന ന ച സാ ദൃശ്യതേ ന കിം ।
കിം നു സീതാഥ വൈദേഹീ മൈഥിലീ ജനകാത്മജാ ।
ഉപതിഷ്ഠേത വിവശാ രാവണേന ഹൃതാ ബലാത് ॥6॥
ക്ഷിപ്രമുത്പതതോ മന്യേ സീതാമാദായ രക്ഷസഃ।
ബിഭ്യതോ രാമബാണാനാമന്തരാ പതിതാ ഭവേത് ॥7॥
അഥവാ ഹ്രിയമാണായാഃ പഥി സിദ്ധനിഷേവിതേ ।
മന്യേ പതിതമാര്യായാ ഹൃദയം പ്രേക്ഷ്യ സാഗരം ॥8॥
രാവണസ്യോരുവേഗേന ഭുജാഭ്യാം പീഡിതേന ച ।
തയാ മന്യേ വിശാലാക്ഷ്യാ ത്യക്തം ജീവിതമാര്യയാ ॥9॥
ഉപര്യുപരി സാ നൂനം സാഗരം ക്രമതസ്തദാ ।
വിചേഷ്ടമാനാ പതിതാ സമുദ്രേ ജനകാത്മജാ ॥10॥
ആഹോ ക്ഷുദ്രേണ ചാനേന രക്ഷന്തീ ശീലമാത്മനഃ।
അബന്ധുർഭക്ഷിതാ സീതാ രാവണേന തപസ്വിനീ ॥11॥
അഥ വാ രാക്ഷസേന്ദ്രസ്യ പത്നീഭിരസിതേക്ഷണാ ।
അദുഷ്ടാ ദുഷ്ടഭാവാഭിർഭക്ഷിതാ സാ ഭവിഷ്യതി ॥12॥
സമ്പൂർണചന്ദ്രപ്രതിമം പദ്മപത്രനിഭേക്ഷണം ।
രാമസ്യ ധ്യായതീ വക്ത്രം പഞ്ചത്വം കൃപണാ ഗതാ ॥13॥
ഹാ രാമ ലക്ഷ്മണേത്യേവം ഹായോധ്യേ ചേതി മൈഥിലീ ।
വിലപ്യ ബഹു വൈദേഹീ ന്യസ്തദേഹാ ഭവിഷ്യതി ॥14॥
അഥവാ നിഹിതാ മന്യേ രാവണസ്യ നിവേശനേ ।
ഭൃശം ലാലപ്യതേ ബാലാ പഞ്ജരസ്ഥേവ സാരികാ ॥15॥
ജനകസ്യ കുലേ ജാതാ രാമപത്നീ സുമധ്യമാ ।
കഥമുത്പലപത്രാക്ഷീ രാവണസ്യ വശം വ്രജേത് ॥16॥
വിനഷ്ടാ വാ പ്രണഷ്ടാ വാ മൃതാ വാ ജനകാത്മജാ ।
രാമസ്യ പ്രിയഭാര്യസ്യ ന നിവേദയിതും ക്ഷമം ॥17॥
നിവേദ്യമാനേ ദോഷഃ സ്യാദ്ദോഷഃ സ്യാദനിവേദനേ ।
കഥം നു ഖലു കർതവ്യം വിഷമം പ്രതിഭാതി മേ ॥18॥
അസ്മിന്നേവംഗതേ കാര്യേ പ്രാപ്തകാലം ക്ഷമം ച കിം ।
ഭവേദിതി മതിം ഭൂയോ ഹനുമാൻപ്രവിചാരയൻ ॥19॥
യദി സീതാമദൃഷ്ട്വാഹം വാനരേന്ദ്രപുരീമിതഃ।
ഗമിഷ്യാമി തതഃ കോ മേ പുരുഷാർഥോ ഭവിഷ്യതി ॥20॥
മമേദം ലംഘനം വ്യർഥം സാഗരസ്യ ഭവിഷ്യതി ।
പ്രവേശശ്ചൈവ ലങ്കായാം രാക്ഷസാനാം ച ദർശനം ॥21॥
കിം വാ വക്ഷ്യതി സുഗ്രീവോ ഹരയോ വാപി സംഗതാഃ।
കിഷ്കിന്ധാമനുസമ്പ്രാപ്തം തൗ വാ ദശരഥാത്മജൗ ॥22॥
ഗത്വാ തു യദി കാകുത്സ്ഥം വക്ഷ്യാമി പരുഷം വചഃ।
ന ദൃഷ്ടേതി മയാ സീതാ തതസ്ത്യക്ഷ്യതി ജീവിതം ॥23॥
പരുഷം ദാരുണം തീക്ഷ്ണം ക്രൂരമിന്ദ്രിയതാപനം ।
സീതാനിമിത്തം ദുർവാക്യം ശ്രുത്വാ സ ന ഭവിഷ്യതി ॥24॥
തം തു കൃച്ഛ്രഗതം ദൃഷ്ട്വാ പഞ്ചത്വഗതമാനസം ।
ഭൃശാനുരക്തമേധാവീ ന ഭവിഷ്യതി ലക്ഷ്മണഃ॥25॥
വിനഷ്ടൗ ഭ്രാതരൗ ശ്രുത്വാ ഭരതോഽപി മരിഷ്യതി ।
ഭരതം ച മൃതം ദൃഷ്ട്വാ ശത്രുഘ്നോ ന ഭവിഷ്യതി ॥26॥
പുത്രാൻ മൃതാൻ സമീക്ഷ്യാഥ ന ഭവിഷ്യന്തി മാതരഃ।
കൗസല്യാ ച സുമിത്രാ ച കൈകേയീ ച ന സംശയഃ॥27॥
കൃതജ്ഞഃ സത്യസന്ധശ്ച സുഗ്രീവഃ പ്ലവഗാധിപഃ।
രാമം തഥാഗതം ദൃഷ്ട്വാ തതസ്ത്യക്ഷ്യതി ജീവിതം ॥28॥
ദുർമനാ വ്യഥിതാ ദീനാ നിരാനന്ദാ തപസ്വിനീ ।
പീഡിതാ ഭർതൃശോകേന രുമാ ത്യക്ഷ്യതി ജീവിതം ॥29॥
വാലിജേന തു ദുഃഖേന പീഡിതാ ശോകകർശിതാ ।
പഞ്ചത്വമാഗതാ രാജ്ഞീ താരാപി ന ഭവിഷ്യതി ॥30॥
മാതാപിത്രോർവിനാശേന സുഗ്രീവ വ്യസനേന ച ।
കുമാരോഽപ്യംഗദഃ തസ്മാദ് വിജഹിഷ്യതി ജീവിതം ॥31॥
ഭർതൃജേന തു ദുഃഖേന അഭിഭൂതാ വനൗകസഃ।
ശിരാംസ്യഭിഹനിഷ്യന്തി തലൈർമുഷ്ടിഭിരേവ ച ॥32॥
സാന്ത്വേനാനുപ്രദാനേന മാനേന ച യശസ്വിനാ ।
ലാലിതാഃ കപിനാഥേന പ്രാണാംസ്ത്യക്ഷ്യന്തി വാനരാഃ॥33॥
ന വനേഷു ന ശൈലേഷു ന നിരോധേഷു വാ പുനഃ।
ക്രീഡാമനുഭവിഷ്യന്തി സമേത്യ കപികുഞ്ജരാഃ॥34॥
സപുത്രദാരാഃ സാമാത്യാ ഭർതൃവ്യസനപീഡിതാഃ।
ശൈലാഗ്രേഭ്യഃ പതിഷ്യന്തി സമേഷു വിഷമേഷു ച ॥35॥
വിഷമുദ്ബന്ധനം വാപി പ്രവേശം ജ്വലനസ്യ വാ ।
ഉപവാസമഥോ ശസ്ത്രം പ്രചരിഷ്യന്തി വാനരാഃ॥36॥
ഘോരമാരോദനം മന്യേ ഗതേ മയി ഭവിഷ്യതി ।
ഇക്ഷ്വാകുകുലനാശശ്ച നാശശ്ചൈവ വനൗകസാം ॥37॥
സോഽഹം നൈവ ഗമിഷ്യാമി കിഷ്കിന്ധാം നഗരീമിതഃ।
ന ഹി ശക്ഷ്യാമ്യഹം ദ്രഷ്ടും സുഗ്രീവം മൈഥിലീം വിനാ ॥38॥
മയ്യഗച്ഛതി ചേഹസ്ഥേ ധർമാത്മാനൗ മഹാരഥൗ ।
ആശയാ തൗ ധരിഷ്യേതേ വാനരാശ്ച തരസ്വിനഃ॥39॥
ഹസ്താദാനോ മുഖാദാനോ നിയതോ വൃക്ഷമൂലികഃ।
വാനപ്രസ്ഥോ ഭവിഷ്യാമി ഹ്യദൃഷ്ട്വാ ജനകാത്മജാം ॥40॥
സാഗരാനൂപജേ ദേശേ ബഹുമൂലഫലോദകേ ।
ചിതിം കൃത്വാ പ്രവേക്ഷ്യാമി സമിദ്ധമരണീസുതം ॥41॥
ഉപവിഷ്ടസ്യ വാ സമ്യഗ്ലിംഗിനം സാധയിഷ്യതഃ।
ശരീരം ഭക്ഷയിഷ്യന്തി വായസാഃ ശ്വാപദാനി ച ॥42॥
ഇദമപ്യൃഷിഭിർദൃഷ്ടം നിര്യാണമിതി മേ മതിഃ।
സമ്യഗാപഃ പ്രവേക്ഷ്യാമി ന ചേത്പശ്യാമി ജാനകീം ॥43॥
സുജാതമൂലാ സുഭഗാ കീർതിമാലാ യശസ്വിനീ ।
പ്രഭഗ്നാ ചിരരാത്രായ മമ സീതാമപശ്യതഃ॥44॥
താപസോ വാ ഭവിഷ്യാമി നിയതോ വൃക്ഷമൂലികഃ।
നേതഃ പ്രതിഗമിഷ്യാമി താമദൃഷ്ട്വാസിതേക്ഷണാം ॥45॥
യദി തു പ്രതിഗച്ഛാമി സീതാമനധിഗമ്യ താം ।
അംഗദഃ സഹിതഃ സർവൈർവാനരൈർന ഭവിഷ്യതി ॥46॥
വിനാശേ ബഹവോ ദോഷാ ജീവൻപ്രാപ്നോതി ഭദ്രകം ।
തസ്മാത്പ്രാണാന്ധരിഷ്യാമി ധ്രുവോ ജീവതി സംഗമഃ॥47॥
ഏവം ബഹുവിധം ദുഃഖം മനസാ ധാരയൻ ബഹു ।
നാധ്യഗച്ഛത്തദാ പാരം ശോകസ്യ കപികുഞ്ജരഃ॥48॥
തതോ വിക്രമമാസാദ്യ ധൈര്യവാൻ കപികുഞ്ജരഃ।
രാവണം വാ വധിഷ്യാമി ദശഗ്രീവം മഹാബലം ।
കാമമസ്തു ഹൃതാ സീതാ പ്രത്യാചീർണം ഭവിഷ്യതി ॥49॥
അഥവൈനം സമുത്ക്ഷിപ്യ ഉപര്യുപരി സാഗരം ।
രാമായോപഹരിഷ്യാമി പശും പശുപതേരിവ ॥50॥
ഇതി ചിന്താ സമാപന്നഃ സീതാമനധിഗമ്യ താം ।
ധ്യാനശോകപരീതാത്മാ ചിന്തയാമാസ വാനരഃ॥51॥
യാവത്സീതാം ന പശ്യാമി രാമപത്നീം യശസ്വിനീം ।
താവദേതാം പുരീം ലങ്കാം വിചിനോമി പുനഃ പുനഃ॥52॥
സമ്പാതി വചനാച്ചാപി രാമം യദ്യാനയാമ്യഹം ।
അപശ്യന്രാഘവോ ഭാര്യാം നിർദഹേത്സർവവാനരാൻ ॥53॥
ഇഹൈവ നിയതാഹാരോ വത്സ്യാമി നിയതേന്ദ്രിയഃ।
ന മത്കൃതേ വിനശ്യേയുഃ സർവേ തേ നരവാനരാഃ॥54॥
അശോകവനികാ ചാപി മഹതീയം മഹാദ്രുമാ ।
ഇമാമധിഗമിഷ്യാമി നഹീയം വിചിതാ മയാ ॥55॥
വസൂൻ രുദ്രാംസ്തഥാഽഽദിത്യാനശ്വിനൗ മരുതോഽപി ച ।
നമസ്കൃത്വാ ഗമിഷ്യാമി രക്ഷസാം ശോകവർധനഃ॥56॥
ജിത്വാ തു രാക്ഷസാന്ദേവീമിക്ഷ്വാകുകുലനന്ദിനീം ।
സമ്പ്രദാസ്യാമി രാമായ സിദ്ധീമിവ തപസ്വിനേ ॥57॥
സ മുഹൂർതമിവ ധ്യാത്വാ ചിന്താവിഗ്രഥിതേന്ദ്രിയഃ।
ഉദതിഷ്ഠന്മഹാബാഹുർഹനൂമാന്മാരുതാത്മജഃ॥58॥
നമോഽസ്തു രാമായ സലക്ഷ്മണായ
	ദേവ്യൈ ച തസ്യൈ ജനകാത്മജായൈ ।
നമോഽസ്തു രുദ്രേന്ദ്രയമാനിലേഭ്യോ
	നമോഽസ്തു ചന്ദ്രാർകമരുദ്ഗണേഭ്യഃ॥59॥
സ തേഭ്യസ്തു നമസ്കൃത്വാ സുഗ്രീവായ ച മാരുതിഃ।
ദിശഃ സർവാഃ സമാലോക്യ സോഽശോകവനികാം പ്രതി ॥60॥
സ ഗത്വാ മനസാ പൂർവമശോകവനികാം ശുഭാം ।
ഉത്തരം ചിന്തയാമാസ വാനരോ മാരുതാത്മജഃ॥61॥
ധ്രുവം തു രക്ഷോബഹുലാ ഭവിഷ്യതി വനാകുലാ ।
അശോകവനികാ പുണ്യാ സർവസംസ്കാരസംസ്കൃതാ ॥62॥
രക്ഷിണശ്ചാത്ര വിഹിതാ നൂനം രക്ഷന്തി പാദപാൻ ।
ഭഗവാനപി വിശ്വാത്മാ നാതിക്ഷോഭം പ്രവായതി ॥63॥
സങ്ക്ഷിപ്തോഽയം മയാഽഽത്മാ ച രാമാർഥേ രാവണസ്യ ച ।
സിദ്ധിം ദിശന്തു മേ സർവേ ദേവാഃ സർഷിഗണാസ്ത്വിഹ ॥64॥
ബ്രഹ്മാ സ്വയംഭൂർഭഗവാന്ദേവാശ്ചൈവ തപസ്വിനഃ।
സിദ്ധിമഗ്നിശ്ച വായുശ്ച പുരുഹൂതശ്ച വജ്രഭൃത് ॥65॥
വരുണഃ പാശഹസ്തശ്ച സോമാദിത്യൗ തഥൈവ ച ।
അശ്വിനൗ ച മഹാത്മാനൗ മരുതഃ സർവ ഏവ ച ॥66॥
സിദ്ധിം സർവാണി ഭൂതാനി ഭൂതാനാം ചൈവ യഃ പ്രഭുഃ।
ദാസ്യന്തി മമ യേ ചാന്യേഽപ്യദൃഷ്ടാഃ പഥി ഗോചരാഃ॥67॥
തദുന്നസം പാണ്ഡുരദന്തമവ്രണം
	ശുചിസ്മിതം പദ്മപലാശലോചനം ।
ദ്രക്ഷ്യേ തദാര്യാവദനം കദാന്വഹം
	പ്രസന്നതാരാധിപതുല്യവർചസം ॥68॥
ക്ഷുദ്രേണ ഹീനേന നൃശംസമൂർതിനാ
	സുദാരുണാലങ്കൃതവേഷധാരിണാ ।
ബലാഭിഭൂതാ ഹ്യബലാ തപസ്വിനീ
	കഥം നു മേ ദൃഷ്ടിപഥേഽദ്യ സാ ഭവേത് ॥69॥
ഇത്യാർഷേ ശ്രീമദ്്രാമായണേ വാല്മീകീയേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ത്രയോദശഃ സർഗഃ