അഥ ഷോഡശഃ സർഗഃ
പ്രശസ്യ തു പ്രശസ്തവ്യാം സീതാം താം ഹരിപുംഗവഃ।
ഗുണാഭിരാമം രാമം ച പുനശ്ചിന്താപരോഽഭവത് ॥1॥
സ മുഹൂർതമിവ ധ്യാത്വാ ബാഷ്പപര്യാകുലേക്ഷണഃ।
സീതാമാശ്രിത്യ തേജസ്വീ ഹനുമാൻ വിലലാപ ഹ ॥2॥
മാന്യാ ഗുരുവിനീതസ്യ ലക്ഷ്മണസ്യ ഗുരുപ്രിയാ ।
യദി സീതാ ഹി ദുഃഖാർതാ കാലോ ഹി ദുരതിക്രമഃ॥3॥
രാമസ്യ വ്യവസായജ്ഞാ ലക്ഷ്മണസ്യ ച ധീമതഃ।
നാത്യർഥം ക്ഷുഭ്യതേ ദേവീ ഗംഗേവ ജലദാഗമേ ॥4॥
തുല്യശീലവയോവൃത്താം തുല്യാഭിജനലക്ഷണാം ।
രാഘവോഽർഹതി വൈദേഹീം തം ചേയമസിതേക്ഷണാ ॥5॥
താം ദൃഷ്ട്വാ നവഹേമാഭാം ലോകകാന്താമിവ ശ്രിയം ।
ജഗാമ മനസാ രാമം വചനം ചേദമബ്രവീത് ॥6॥
അസ്യാ ഹേതോർവിശാലാക്ഷ്യാ ഹതോ വാലീ മഹാബലഃ।
രാവണപ്രതിമോ വീര്യേ കബന്ധശ്ച നിപാതിതഃ॥7॥
വിരാധശ്ച ഹതഃ സംഖ്യേ രാക്ഷസോ ഭീമവിക്രമഃ।
വനേ രാമേണ വിക്രമ്യ മഹേന്ദ്രേണേവ ശംബരഃ॥8॥
ചതുർദശ സഹസ്രാണി രക്ഷസാം ഭീമകർമണാം ।
നിഹതാനി ജനസ്ഥാനേ ശരൈരഗ്നിശിഖോപമൈഃ॥9॥
ഖരശ്ച നിഹതഃ സംഖ്യേ ത്രിശിരാശ്ച നിപാതിതഃ।
ദൂഷണശ്ച മഹാതേജാ രാമേണ വിദിതാത്മനാ ॥10॥
ഐശ്വര്യം വാനരാണാം ച ദുർലഭം വാലിപാലിതം ।
അസ്യാ നിമിത്തേ സുഗ്രീവഃ പ്രാപ്തവാഁല്ലോകവിശൃതഃ॥11॥
സാഗരശ്ച മയാ ക്രാന്തഃ ശ്രീമാന്നദനദീപതിഃ।
അസ്യാ ഹേതോർവിശാലാക്ഷ്യാഃ പുരീ ചേയം നിരീക്ഷിതാ ॥12॥
യദി രാമഃ സമുദ്രാന്താം മേദിനീം പരിവർതയേത് ।
അസ്യാഃ കൃതേ ജഗച്ചാപി യുക്തമിത്യേവ മേ മതിഃ॥13॥
രാജ്യം വാ ത്രിഷു ലോകേഷു സീതാ വാ ജനകാത്മജാ ।
ത്രൈലോക്യരാജ്യം സകലം സീതായാ നാപ്നുയാത്കലാം ॥14॥
ഇയം സാ ധർമശീലസ്യ ജനകസ്യ മഹാത്മനഃ।
സുതാ മൈഥിലരാജസ്യ സീതാ ഭർതൃദൃഢവ്രതാ ॥15॥
ഉത്ഥിതാ മേദിനീം ഭിത്ത്വാ ക്ഷേത്രേ ഹലമുഖക്ഷതേ ।
പദ്മരേണുനിഭൈഃ കീർണാ ശുഭൈഃ കേദാരപാംസുഭിഃ॥16॥
വിക്രാന്തസ്യാര്യശീലസ്യ സംയുഗേഷ്വനിവർതിനഃ।
സ്നുഷാ ദശരഥസ്യൈഷാ ജ്യേഷ്ഠാ രാജ്ഞോ യശസ്വിനീ ॥17॥
ധർമജ്ഞസ്യ കൃതജ്ഞസ്യ രാമസ്യ വിദിതാത്മനഃ।
ഇയം സാ ദയിതാ ഭാര്യാ രാക്ഷസീ വശമാഗതാ ॥18॥
സർവാൻഭോഗാൻപരിത്യജ്യ ഭർതൃസ്നേഹബലാത്കൃതാ ।
അചിന്തയിത്വാ കഷ്ടാനി പ്രവിഷ്ടാ നിർജനം വനം ॥19॥
സന്തുഷ്ടാ ഫലമൂലേന ഭർതൃശുശ്രൂഷണാ പരാ ।
യാ പരാം ഭജതേ പ്രീതിം വനേഽപി ഭവനേ യഥാ ॥20॥
സേയം കനകവർണാംഗീ നിത്യം സുസ്മിതഭാഷിണീ ।
സഹതേ യാതനാമേതാമനർഥാനാമഭാഗിനീ ॥21॥
ഇമാം തു ശീലസമ്പന്നാം ദ്രഷ്ടുമിച്ഛതി രാഘവഃ।
രാവണേന പ്രമഥിതാം പ്രപാമിവ പിപാസിതഃ॥22॥
അസ്യാ നൂനം പുനർലാഭാദ്രാഘവഃ പ്രീതിമേഷ്യതി ।
രാജാ രാജ്യപരിഭ്രഷ്ടഃ പുനഃ പ്രാപ്യേവ മേദിനീം ॥23॥
കാമഭോഗൈഃ പരിത്യക്താ ഹീനാ ബന്ധുജനേന ച ।
ധാരയത്യാത്മനോ ദേഹം തത്സമാഗമകാങ്ക്ഷിണീ ॥24॥
നൈഷാ പശ്യതി രാക്ഷസ്യോ നേമാൻപുഷ്പഫലദ്രുമാൻ ।
ഏകസ്ഥഹൃദയാ നൂനം രാമമേവാനുപശ്യതി ॥25॥
ഭർതാ രാമ പരം നാര്യാ ശോഭനം ഭൂഷണാദപി ।
ഏഷാ ഹി രഹിതാ തേന ശോഭനാർഹാ ന ശോഭതേ ॥26॥
ദുഷ്കരം കുരുതേ രാമോ ഹീനോ യദനയാ പ്രഭുഃ।
ധാരയത്യാത്മനോ ദേഹം ന ദുഃഖേനാവസീദതി ॥27॥
ഇമാമസിതകേശാന്താം ശതപത്രനിഭേക്ഷണാം ।
സുഖാർഹാം ദുഃഖിതാം ജ്ഞാത്വാ മമാപി വ്യഥിതം മനഃ॥28॥
ക്ഷിതിക്ഷമാ പുഷ്കരസംനിഭാക്ഷി
	യാ രക്ഷിതാ രാഘവലക്ഷ്മണാഭ്യാം ।
സാ രാക്ഷസീഭിർവികൃതേക്ഷണാഭിഃ
	സംരക്ഷ്യതേ സമ്പ്രതി വൃക്ഷമൂലേ ॥29॥
ഹിമഹതനലിനീവ നഷ്ടശോഭാ
	വ്യസനപരമ്പരയാ നിപീഡ്യമാനാ ।
സഹചരരഹിതേവ ചക്രവാകീ
	ജനകസുതാ കൃപണാം ദശാം പ്രപന്നാ ॥30॥
അസ്യാ ഹി പുഷ്പാവനതാഗ്രശാഖാഃ
	ശോകം ദൃഢം വൈ ജനയന്ത്യശോകാഃ।
ഹിമവ്യപായേന ച ശീതരശ്മി-
	രഭ്യുത്ഥിതോ നൈകസഹസ്രരശ്മിഃ॥31॥
ഇത്യേവമർഥം കപിരന്വവേക്ഷ്യ
	സീതേയമിത്യേവ തു ജാതബുദ്ധിഃ।
സംശ്രിത്യ തസ്മിന്നിഷസാദ വൃക്ഷേ
	ബലീ ഹരീണാമൃഷഭസ്തരസ്വീ ॥32॥
ഇത്യാർഷേ ശ്രീമദ്്രാമായണേ വാല്മീകീയേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ഷോഡശഃ സർഗഃ