അഥ ചതുർവിംശഃ സർഗഃ
തതഃ സീതാം സമസ്താസ്താ രാക്ഷസ്യോ വികൃതാനനാഃ।
പരുഷം പരുഷാനർഹാമൂചുസ്തദ്വാക്യമപ്രിയം ॥1॥
കിം ത്വമന്തഃപുരേ സീതേ സർവഭൂതമനോരമേ ।
മഹാർഹശയനോപേതേ ന വാസമനുമന്യസേ ॥2॥
മാനുഷീ മാനുഷസ്യൈവ ഭാര്യാത്വം ബഹു മന്യസേ ।
പ്രത്യാഹര മനോ രാമാന്നൈവം ജാതു ഭവിഷ്യതി ॥3॥
ത്രൈലോക്യവസുഭോക്താരം രാവണം രാക്ഷസേശ്വരം ।
ഭർതാരമുപസംഗമ്യ വിഹരസ്വ യഥാസുഖം ॥4॥
മാനുഷീ മാനുഷം തം തു രാമമിച്ഛസി ശോഭനേ ।
രാജ്യാദ്ഭ്രഷ്ടമസിദ്ധാർഥം വിക്ലവന്തമനിന്ദിതേ ॥5॥
രാക്ഷസീനാം വചഃ ശ്രുത്വാ സീതാ പദ്മനിഭേക്ഷണാ ।
നേത്രാഭ്യാമശ്രുപൂർണാഭ്യാമിദം വചനമബ്രവീത് ॥6॥
യദിദം ലോകവിദ്വിഷ്ടമുദാഹരത സംഗതാഃ।
നൈതന്മനസി വാക്യം മേ കിൽബിഷം പ്രതിതിഷ്ഠതി ॥7॥
ന മാനുഷീ രാക്ഷസസ്യ ഭാര്യാ ഭവിതുമർഹതി ।
കാമം ഖാദത മാം സർവാ ന കരിഷ്യാമി വോ വചഃ॥8॥
ദീനോ വാ രാജ്യഹീനോ വാ യോ മേ ഭർതാ സ മേ ഗുരുഃ।
തം നിത്യമനുരക്താസ്മി യഥാ സൂര്യം സുവർചലാ ॥9॥
യഥാ ശചീ മഹാഭാഗാ ശക്രം സമുപതിഷ്ഠതി ।
അരുന്ധതീ വസിഷ്ഠം ച രോഹിണീ ശശിനം യഥാ ॥10॥
ലോപാമുദ്രാ യഥാഗസ്ത്യം സുകന്യാ ച്യവനം യഥാ ।
സാവിത്രീ സത്യവന്തം ച കപിലം ശ്രീമതീ യഥാ ॥11॥
സൗദാസം മദയന്തീവ കേശിനീ സഗരം യഥാ ।
നൈഷധം ദമയന്തീവ ഭൈമീ പതിമനുവ്രതാ ॥12॥
തഥാഽഹമിക്ഷ്വാകുവരം രാമം പതിമനുവ്രതാ ।
സീതായാ വചനം ശ്രുത്വാ രാക്ഷസ്യഃ ക്രോധമൂർഛിതാഃ।
ഭർത്സയന്തി സ്മ പരുഷൈർവാക്യൈ രാവണചോദിതാഃ॥13॥
അവലീനഃ സ നിർവാക്യോ ഹനുമാൻ ശിംശപാദ്രുമേ ।
സീതാം സന്തർജയന്തീസ്താ രാക്ഷസീരശൃണോത്കപിഃ॥14॥
താമഭിക്രമ്യ സംരബ്ധാ വേപമാനാം സമന്തതഃ।
ഭൃശം സംലിലിഹുർദീപ്താൻപ്രലംബാൻ ദശനച്ഛദാൻ ॥15॥
ഊചുശ്ച പരമക്രുദ്ധാഃ പ്രഗൃഹ്യാശു പരശ്വധാൻ ।
നേയമർഹതി ഭർതാരം രാവണം രാക്ഷസാധിപം ॥16॥
സാ ഭർത്സ്യമാനാ ഭീമാഭീ രാക്ഷസീഭിർവരാംഗനാ ।
സാ ബാഷ്പമപമാർജന്തീ ശിംശപാം താമുപാഗമത് ॥17॥
തതസ്താം ശിംശപാം സീതാ രാക്ഷസീഭിഃ സമാവൃതാ ।
അഭിഗമ്യ വിശാലാക്ഷീ തസ്ഥൗ ശോകപരിപ്ലുതാ ॥18॥
താം കൃശാം ദീനവദനാം മലിനാംബരവാസിനീം ।
ഭർത്സയാഞ്ചക്രിരേ ഭീമാ രാക്ഷസ്യസ്താഃ സമന്തതഃ॥19॥
തതസ്തു വിനതാ നാമ രാക്ഷസീ ഭീമദർശനാ ।
അബ്രവീത്കുപിതാകാരാ കരാലാ നിർണതോദരീ ॥20॥
സീതേ പര്യാപ്തമേതാവദ്ഭർതൃസ്നേഹഃ പ്രദർശിതഃ।
സർവത്രാതികൃതം ഭദ്രേ വ്യസനായോപകല്പതേ ॥21॥
പരിതുഷ്ടാസ്മി ഭദ്രം തേ മാനുഷസ്തേ കൃതോ വിധിഃ।
മമാപി തു വചഃ പഥ്യം ബ്രുവന്ത്യാഃ കുരു മൈഥിലി ॥22॥
രാവണം ഭജ ഭർതാരം ഭർതാരം സർവരക്ഷസാം ।
വിക്രാന്തമാപതന്തം ച സുരേശമിവ വാസവം ॥23॥
ദക്ഷിണം ത്യാഗശീലം ച സർവസ്യ പ്രിയവാദിനം ।
മാനുഷം കൃപണം രാമം ത്യക്ത്വാ രാവണമാശ്രയ ॥24॥
ദിവ്യാംഗരാഗാ വൈദേഹി ദിവ്യാഭരണഭൂഷിതാ ।
അദ്യപ്രഭൃതി ലോകാനാം സർവേഷാമീശ്വരീ ഭവ ॥25॥
അഗ്നേഃ സ്വാഹാ യഥാ ദേവീ ശചീവേന്ദ്രസ്യ ശോഭനേ ।
കിം തേ രാമേണ വൈദേഹി കൃപണേന ഗതായുഷാ ॥26॥
ഏതദുക്തം ച മേ വാക്യം യദി ത്വം ന കരിഷ്യസി ।
അസ്മിന്മുഹൂർതേ സർവാസ്ത്വാം ഭക്ഷയിഷ്യാമഹേ വയം ॥27॥
അന്യാ തു വികടാ നാമ ലംബമാനപയോധരാ ।
അബ്രവീത്കുപിതാ സീതാം മുഷ്ടിമുദ്യമ്യ തർജതീ ॥28॥
ബഹൂന്യപ്രതിരൂപാണി വചനാനി സുദുർമതേ ।
അനുക്രോശാന്മൃദുത്വാച്ച സോഢാനി തവ മൈഥിലി ॥29॥
ന ച നഃ കുരുഷേ വാക്യം ഹിതം കാലപുരസ്കൃതം ।
ആനീതാസി സമുദ്രസ്യ പാരമന്യൈർദുരാസദം ॥30॥
രാവണാന്തഃപുരേ ഘോരേ പ്രവിഷ്ടാ ചാസി മൈഥിലി ।
രാവണസ്യ ഗൃഹേ രുദ്ധാ അസ്മാഭിസ്ത്വഭിരക്ഷിതാ ॥31॥
ന ത്വാം ശക്തഃ പരിത്രാതുമപി സാക്ഷാത്പുരന്ദരഃ।
കുരുഷ്വ ഹിതവാദിന്യാ വചനം മമ മൈഥിലി ॥32॥
അലമശ്രുനിപാതേന ത്യജ ശോകമനർഥകം ।
ഭജ പ്രീതിം പ്രഹർഷം ച ത്യജന്തീ നിത്യദൈന്യതാം ॥33॥
സീതേ രാക്ഷസരാജേന പരിക്രീഡ യഥാസുഖം ।
ജാനീമഹേ യഥാ ഭീരു സ്ത്രീണാം യൗവനമധ്രുവം ॥34॥
യാവന്ന തേ വ്യതിക്രാമേത്താവത്സുഖമവാപ്നുഹി ।
ഉദ്യാനാനി ച രമ്യാണി പർവതോപവനാനി ച ॥35॥
സഹ രാക്ഷസരാജേന ചര ത്വം മദിരേക്ഷണേ ।
സ്ത്രീസഹസ്രാണി തേ ദേവി വശേ സ്ഥാസ്യന്തി സുന്ദരി ॥36॥
രാവണം ഭജ ഭർതാരം ഭർതാരം സർവരക്ഷസാം ।
ഉത്പാട്യ വാ തേ ഹൃദയം ഭക്ഷയിഷ്യാമി മൈഥിലി ॥37॥
യദി മേ വ്യാഹൃതം വാക്യം ന യഥാവത്കരിഷ്യസി ।
തതശ്ചണ്ഡോദരീ നാമ രാക്ഷസീ ക്രൂരദർശനാ ॥38॥
ഭ്രാമയന്തീ മഹച്ഛൂലമിദം വചനമബ്രവീത് ।
ഇമാം ഹരിണശാവാക്ഷീം ത്രാസോത്കമ്പപയോധരാം ॥39॥
രാവണേന ഹൃതാം ദൃഷ്ട്വാ ദൗർഹൃദോ മേ മഹാനയം ।
യകൃത്പ്ലീഹം മഹത് ക്രോഡം ഹൃദയം ച സബന്ധനം ॥40॥
ഗാത്രാണ്യപി തഥാ ശീർഷം ഖാദേയമിതി മേ മതിഃ।
തതസ്തു പ്രഘസാ നാമ രാക്ഷസീ വാക്യമബ്രവീത് ॥41॥
കണ്ഠമസ്യാ നൃശംസായാഃ പീഡയാമഃ കിമാസ്യതേ ।
നിവേദ്യതാം തതോ രാജ്ഞേ മാനുഷീ സാ മൃതേതി ഹ ॥42॥
നാത്ര കശ്ചന സന´ദേഹഃ ഖാദതേതി സ വക്ഷ്യതി ।
തതസ്ത്വജാമുഖീ നാമ രാക്ഷസീ വാക്യമബ്രവീത് ॥43॥
വിശസ്യേമാം തതഃ സർവാൻസമാൻകുരുത പിണ്ഡകാൻ ।
വിഭജാമ തതഃ സർവാ വിവാദോ മേ ന രോചതേ ॥44॥
പേയമാനീയതാം ക്ഷിപ്രം മാല്യം ച വിവിധം ബഹു ।
തതഃ ശൂർപണഖാ നാമ രാക്ഷസീ വാക്യമബ്രവീത് ॥45॥
അജാമുഖ്യാ യദുക്തം വൈ തദേവ മമ രോചതേ ।
സുരാ ചാനീയതാം ക്ഷിപ്രം സർവശോകവിനാശിനീ ॥46॥
മാനുഷം മാം സമാസ്വാദ്യ നൃത്യാമോഽഥ നികുംഭിലാം ।
ഏവം നിർഭർത്സ്യമാനാ സാ സീതാ സുരസുതോപമാ ।
രാക്ഷസീഭിർവിരൂപാഭിർധൈര്യമുത്സൃജ്യ രോദിതി ॥47॥
ഇത്യാർഷേ ശ്രീമദ്്രാമായണേ വാല്മീകീയേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ചതുർവിംശഃ സർഗഃ