അഥ ഏകത്രിംശഃ സർഗഃ ഏവം ബഹുവിധാം ചിന്താം ചിന്തയിത്വാ മഹാമതിഃ। സംശ്രവേ മധുരം വാക്യം വൈദേഹ്യാ വ്യാജഹാര ഹ ॥1॥ രാജാ ദശരഥോ നാമ രഥകുഞ്ജരവാജിമാൻ । പുണ്യശീലോ മഹാകീർതിരിക്ഷ്വാകൂണാം മഹായശാഃ॥2॥ രാജർഷീണാം ഗുണശ്രേഷ്ഠസ്തപസാ ചർഷിഭിഃ സമഃ। ചക്രവർതികുലേ ജാതഃ പുരന്ദരസമോ ബലേ ॥3॥ അഹിംസാരതിരക്ഷുദ്രോ ഘൃണീ സത്യപരാക്രമഃ। മുഖ്യശ്ചേക്ഷ്വാകുവംശസ്യ ലക്ഷ്മീവാഁല്ലക്ഷ്മിവർധനഃ॥4॥ പാർഥിവവ്യഞ്ജനൈര്യുക്തഃ പൃഥുശ്രീഃ പാർഥിവർഷഭഃ। പൃഥിവ്യാം ചതുരന്തയാം വിശ്രുതഃ സുഖദഃ സുഖീ ॥5॥ തസ്യ പുത്രഃ പ്രിയോ ജ്യേഷ്ഠസ്താരാധിപനിഭാനനഃ। രാമോ നാമ വിശേഷജ്ഞഃ ശ്രേഷ്ഠഃ സർവധനുഷ്മതാം ॥6॥ രക്ഷിതാ സ്വസ്യ വൃത്തസ്യ സ്വജനസ്യാപി രക്ഷിതാ । രക്ഷിതാ ജീവലോകസ്യ ധർമസ്യ ച പരന്തപഃ॥7॥ തസ്യ സത്യാഭിസന്ധസ്യ വൃദ്ധസ്യ വചനാത് പിതുഃ। സഭാര്യഃ സഹ ച ഭ്രാത്രാ വീരഃ പ്രവ്രജിതോ വനം ॥8॥ തേന തത്ര മഹാരണ്യേ മൃഗയാം പരിധാവതാ । രാക്ഷസാ നിഹതാഃ ശൂരാ ബഹവഃ കാമരൂപിണഃ॥9॥ ജനസ്ഥാനവധം ശ്രുത്വാ നിഹതൗ ഖരദൂഷണൗ । തതസ്ത്വമർഷാപഹൃതാ ജാനകീ രാവണേന തു ॥10॥ വഞ്ചയിത്വാ വനേ രാമം മൃഗരൂപേണ മായയാ । സ മാർഗമാണസ്താം ദേവീം രാമഃ സീതാമനിന്ദിതാം ॥11॥ ആസസാദ വനേ മിത്രം സുഗ്രീവം നാമ വാനരം । തതഃ സ വാലിനം ഹത്വാ രാമഃ പരപുരഞ്ജയഃ॥12॥ ആയച്ഛത് കപിരാജ്യം തു സുഗ്രീവായ മഹാത്മനേ । സുഗ്രീവേണാഭിസന്ദിഷ്ടാ ഹരയഃ കാമരൂപിണഃ॥13॥ ദിക്ഷു സർവാസു താം ദേവീം വിചിന്വന്തഃ സഹസ്രശഃ। അഹം സമ്പാതിവചനാച്ഛതയോജനമായതം ॥14॥ തസ്യാ ഹേതോർവിശാലാക്ഷ്യാഃ സമുദ്രം വേഗവാൻ പ്ലുതഃ। യഥാരൂപാം യഥാവർണാം യഥാലക്ഷ്മീം ച നിശ്ചിതാം ॥15॥ അശ്രൗഷം രാഘവസ്യാഹം സേയമാസാദിതാ മയാ । വിരരാമൈവമുക്ത്വാ സ വാചം വാനരപുംഗവഃ॥16॥ ജാനകീ ചാപി തച്ഛ്രുത്വാ വിസ്മയം പരമം ഗതാ । തതഃ സാ വക്രകേശാന്താ സുകേശീ കേശസംവൃതം । ഉന്നമ്യ വദനം ഭീരുഃ ശിംശപാമന്വവൈക്ഷത ॥17॥ നിശമ്യ സീതാ വചനം കപേശ്ച ദിശശ്ച സർവാഃ പ്രദിശശ്ച വീക്ഷ്യ । സ്വയം പ്രഹർഷം പരമം ജഗാമ സർവാത്മനാ രാമമനുസ്മരന്തീ ॥18॥ സാ തിര്യഗൂർധ്വം ച തഥാ ഹ്യധസ്താൻ നിരീക്ഷമാണാ തമചിന്ത്യബുദ്ധിം । ദദർശ പിംഗാധിപതേരമാത്യം വാതാത്മജം സൂര്യമിവോദയസ്ഥം ॥19॥ ഇത്യാർഷേ ശ്രീമദ്്രാമായണേ വാല്മീകീയേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ഏകത്രിംശഃ സർഗഃ