അഥ ഏകോനചത്വാരിംശഃ സർഗഃ
മണിം ദത്ത്വാ തതഃ സീതാ ഹനൂമന്തമഥാബ്രവീത് ।
അഭിജ്ഞാനമഭിജ്ഞാതമേതദ് രാമസ്യ തത്ത്വതഃ॥1॥
മണിം ദൃഷ്ട്വാ തു രാമോ വൈ ത്രയാണാം സംസ്മരിഷ്യതി ।
വീരോ ജനന്യാ മമ ച രാജ്ഞോ ദശരഥസ്യ ച ॥2॥
സ ഭൂയസ്ത്വം സമുത്സാഹചോദിതോ ഹരിസത്തമ ।
അസ്മിൻ കാര്യസമുത്സാഹേ പ്രചിന്തയ യദുത്തരം ॥3॥
ത്വമസ്മിൻകാര്യനിര്യോഗേ പ്രമാണം ഹരിസത്തമ ।
തസ്യ ചിന്തയ യോ യത്നോ ദുഃഖക്ഷയകരോ ഭവേത് ॥4॥
ഹനുമൻ യത്നമാസ്ഥായ ദുഃഖക്ഷയകരോ ഭവ ।
സ തഥേതി പ്രതിജ്ഞായ മാരുതിർഭീമവിക്രമഃ॥5॥
ശിരസാഽഽവന്ദ്യ വൈദേഹീം ഗമനായോപചക്രമേ ।
ജ്ഞാത്വാ സമ്പ്രസ്ഥിതം ദേവീ വാനരം പവനാത്മജം ॥6॥
ബാഷ്പഗദ്ഗദയാ വാചാ മൈഥിലീ വാക്യമബ്രവീത് ।
ഹനൂമൻ കുശലം ബ്രൂയാഃ സഹിതൗ രാമലക്ഷ്മണൗ ॥7॥
സുഗ്രീവം ച സഹാമാത്യം സർവാൻ വൃദ്ധാംശ്ച വാനരാൻ ।
ബ്രൂയാസ്ത്വം വാനരശ്രേഷ്ഠ കുശലം ധർമസംഹിതം ॥8॥
യഥാ ച സ മഹാബാഹുർമാം താരയതി രാഘവഃ।
അസ്മാദ്ദുഃഖാംബുസംരോധാത്ത്വം സമാധാതുമർഹസി ॥9॥
ജീവന്തീം മാം യഥാ രാമഃ സംഭാവയതി കീർതിമാൻ ।
തത്ത്വയാ ഹനുമന്വാച്യം വാചാ ധർമമവാപ്നുഹി ॥10॥
നിത്യമുത്സാഹയുക്തസ്യ വാചഃ ശ്രുത്വാ മയേരിതാഃ।
വർധിഷ്യതേ ദാശരഥേഃ പൗരുഷം മദവാപ്തയേ ॥11॥
മത്സന്ദേശയുതാ വാചസ്ത്വത്തഃ ശ്രുത്വൈവ രാഘവഃ।
പരാക്രമേ മതിം വീരോ വിധിവത്സംവിധാസ്യതി ॥12॥
സീതായാസ്തദ്വചഃ ശ്രുത്വാ ഹനുമാൻ മാരുതാത്മജഃ।
ശിരസ്യഞ്ജലിമാധായ വാക്യമുത്തരമബ്രവീത് ॥13॥
ക്ഷിപ്രമേഷ്യതി കാകുത്സ്ഥോ ഹര്യൃക്ഷപ്രവരൈർവൃതഃ।
യസ്തേ യുധി വിജിത്യാരീഞ്ശോകം വ്യപനയിഷ്യതി ॥14॥
നഹി പശ്യാമി മർത്യേഷു നാസുരേഷു സുരേഷു വാ ।
യസ്തസ്യ വമതോ ബാണാൻ സ്ഥാതുമുത്സഹതേഽഗ്രതഃ॥15॥
അപ്യർകമപി പർജന്യമപി വൈവസ്വതം യമം ।
സ ഹി സോഢും രണേ ശക്തസ്തവ ഹേതോർവിശേഷതഃ॥16॥
സ ഹി സാഗരപര്യന്താം മഹീം സാധിതുമർഹതി ।
ത്വന്നിമിത്തോ ഹി രാമസ്യ ജയോ ജനകനന്ദിനി ॥17॥
തസ്യ തദ്വചനം ശ്രുത്വാ സമ്യക്സത്യം സുഭാഷിതം ।
ജാനകീ ബഹു മേനേ തം വചനം ചേദമബ്രവീത് ॥18॥
തതസ്തം പ്രസ്ഥിതം സീതാ വീക്ഷമാണാ പുനഃ പുനഃ।
ഭർതുസ്നേഹാന്വിതം വാക്യം സൗഹാർദാദനുമാനയത് ॥19॥
യദി വാ മന്യസേ വീര വസൈകാഹമരിന്ദമ ।
കസ്മിംശ്ചിത്സംവൃതേ ദേശേ വിശ്രാന്തഃ ശ്വോ ഗമിഷ്യസി ॥20॥
മമ ചൈവാല്പഭാഗ്യായാഃ സാംനിധ്യാത് തവ വാനര ।
അസ്യ ശോകസ്യ മഹതോ മുഹൂർതം മോക്ഷണം ഭവേത് ॥21॥
തതോ ഹി ഹരിശാർദൂല പുനരാഗമനായ തു ।
പ്രാണാനാമപി സന്ദേഹോ മമ സ്യാന്നാത്ര സംശയഃ॥22॥
തവാദർശനജഃ ശോകോ ഭൂയോ മാം പരിതാപയേത് ।
ദുഃഖാദ്ദുഃഖപരാമൃഷ്ടാം ദീപയന്നിവ വാനര ॥23॥
അയം ച വീര സന്ദേഹസ്തിഷ്ഠതീവ മമാഗ്രതഃ।
സുമഹാംസ്ത്വത്സഹായേഷു ഹര്യൃക്ഷേഷു ഹരീശ്വര ॥24॥
കഥം നു ഖലു ദുഷ്പാരം തരിഷ്യന്തി മഹോദധിം ।
താനി ഹര്യൃക്ഷസൈന്യാനി തൗ വാ നരവരാത്മജൗ ॥25॥
ത്രയാണാമേവ ഭൂതാനാം സാഗരസ്യേഹ ലംഘനേ ।
ശക്തിഃ സ്യാദ്വൈനതേയസ്യ തവ വാ മാരുതസ്യ വാ ॥26॥
തദസ്മിൻകാര്യനിര്യോഗേ വീരൈവം ദുരതിക്രമേ ।
കിം പശ്യസേ സമാധാനം ത്വം ഹി കാര്യവിദാം വരഃ॥27॥
കാമമസ്യ ത്വമേവൈകഃ കാര്യസ്യ പരിസാധനേ ।
പര്യാപ്തഃ പരവീരഘ്ന യശസ്യസ്തേ ഫലോദയഃ॥28॥
ബലൈഃ സമഗ്രൈര്യുധി മാം രാവണം ജിത്യ സംയുഗേ ।
വിജയീ സ്വപുരം യായാത് തത്തസ്യ സദൃശം ഭവേത് ॥29॥
ബലൈസ്തു സങ്കുലാം കൃത്വാ ലങ്കാം പരബലാർദനഃ।
മാം നയേദ്യദി കാകുത്സ്ഥസ്തത്തസ്യ സദൃശം ഭവേത് ॥30॥
തദ്യഥാ തസ്യ വിക്രാന്തമനുരൂപം മഹാത്മനഃ।
ഭവേദാഹവ ശൂരസ്യ തഥാ ത്വമുപപാദയ ॥31॥
തദർഥോപഹിതം വാക്യം പ്രശ്രിതം ഹേതുസംഹിതം ।
നിശമ്യ ഹനുമാഞ്ശേഷം വാക്യമുത്തരമബ്രവീത് ॥32॥
ദേവി ഹര്യൃക്ഷസൈന്യാനാമീശ്വരഃ പ്ലവതാം വരഃ।
സുഗ്രീവഃ സത്യസമ്പന്നസ്തവാർഥേ കൃതനിശ്ചയഃ॥33॥
സ വാനരസഹസ്രാണാം കോടീഭിരഭിസംവൃതഃ।
ക്ഷിപ്രമേഷ്യതി വൈദേഹി രാക്ഷസാനാം നിബർഹണഃ॥34॥
തസ്യ വിക്രമസമ്പന്നാഃ സത്ത്വവന്തോ മഹാബലാഃ।
മനഃസങ്കല്പസമ്പാതാ നിദേശേ ഹരയഃ സ്ഥിതാഃ॥35॥
യേഷാം നോപരി നാധസ്താന്ന തിര്യക്സജ്ജതേ ഗതിഃ।
ന ച കർമസു സീദന്തി മഹത്സ്വമിതതേജസഃ॥36॥
അസകൃത്തൈർമഹോത്സാഹൈഃ സസാഗരധരാധരാ ।
പ്രദക്ഷിണീകൃതാ ഭൂമിർവായുമാർഗാനുസാരിഭിഃ॥37॥
മദ്വിശിഷ്ടാശ്ച തുല്യാശ്ച സന്തി തത്ര വനൗകസഃ।
മത്തഃ പ്രത്യവരഃ കശ്ചിന്നാസ്തി സുഗ്രീവസംനിധൗ ॥38॥
അഹം താവദിഹ പ്രാപ്തഃ കിം പുനസ്തേ മഹാബലാഃ।
ന ഹി പ്രകൃഷ്ടാഃ പ്രേഷ്യന്തേ പ്രേഷ്യന്തേ ഹീതരേ ജനാഃ॥39॥
തദലം പരിതാപേന ദേവി ശോകോ വ്യപൈതു തേ ।
ഏകോത്പാതേന തേ ലങ്കാമേഷ്യന്തി ഹരിയൂഥപാഃ॥40॥
മമ പൃഷ്ഠഗതൗ തൗ ച ചന്ദ്രസൂര്യാവിവോദിതൗ ।
ത്വത്സകാശം മഹാസംഘൗ നൃസിംഹാവാഗമിഷ്യതഃ॥41॥
തൗ ഹി വീരൗ നരവരൗ സഹിതൗ രാമലക്ഷ്മണൗ ।
ആഗമ്യ നഗരീം ലങ്കാം സായകൈർവിധമിഷ്യതഃ॥42॥
സഗണം രാവണം ഹത്വാ രാഘവോ രഘുനന്ദനഃ।
ത്വാമാദായ വരാരോഹേ സ്വപുരീം പ്രതിയാസ്യതി ॥43॥
തദാശ്വസിഹി ഭദ്രം തേ ഭവ ത്വം കാലകാങ്ക്ഷിണീ ।
നചിരാദ്ദ്രക്ഷ്യസേ രാമം പ്രജ്വലന്തമിവാനലം ॥44॥
നിഹതേ രാക്ഷസേന്ദ്രേ ച സപുത്രാമാത്യബാന്ധവേ ।
ത്വം സമേഷ്യസി രാമേണ ശശാങ്കേനേവ രോഹിണീ ॥45॥
ക്ഷിപ്രം ത്വം ദേവി ശോകസ്യ പാരം ദ്രക്ഷ്യസി മൈഥിലി ।
രാവണം ചൈവ രാമേണ ദ്രക്ഷ്യസേ നിഹതം ബലാത് ॥46॥
ഏവമാശ്വാസ്യ വൈദേഹീം ഹനൂമാന്മാരുതാത്മജഃ।
ഗമനായ മതിം കൃത്വാ വൈദേഹീം പുനരബ്രവീത് ॥47॥
തമരിഘ്നം കൃതാത്മാനം ക്ഷിപ്രം ദ്രക്ഷ്യസി രാഘവം ।
ലക്ഷ്മണം ച ധനുഷ്പാണിം ലങ്കാദ്വാരമുപാഗതം ॥48॥
നഖദംഷ്ട്രായുധാന്വീരാൻ സിംഹശാർദൂലവിക്രമാൻ ।
വാനരാന്വാരണേന്ദ്രാഭാൻക്ഷിപ്രം ദ്രക്ഷ്യസി സംഗതാൻ ॥49॥
ശൈലാംബുദനികാശാനാം ലങ്കാമലയസാനുഷു ।
നർദതാം കപിമുഖ്യാനാമാര്യേ യൂഥാന്യനേകശഃ॥50॥
സ തു മർമണി ഘോരേണ താഡിതോ മന്മഥേഷുണാ ।
ന ശർമ ലഭതേ രാമഃ സിംഹാർദിത ഇവ ദ്വിപഃ॥51॥
രുദ മാ ദേവി ശോകേന മാ ഭൂത്തേ മനസോ ഭയം ।
ശചീവ ഭർത്രാ ശക്രേണ സംഗമേഷ്യസി ശോഭനേ ॥52॥
രാമാദ്വിശിഷ്ടഃ കോഽന്യോഽസ്തി കശ്ചിത്സൗമിത്രിണാ സമഃ।
അഗ്നിമാരുതകല്പൗ തൗ ഭ്രാതരൗ തവ സംശ്രയൗ ॥53॥
നാസ്മിംശ്ചിരം വത്സ്യസി ദേവി ദേശേ
	രക്ഷോഗണൈരധ്യുഷിതേഽതിരൗദ്രേ ।
ന തേ ചിരാദാഗമനം പ്രിയസ്യ
	ക്ഷമസ്വ മത്സംഗമകാലമാത്രം ॥54॥
ഇത്യാർഷേ ശ്രീമദ്്രാമായണേ വാല്മീകീയേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ഏകോനചത്വാരിംശഃ സർഗഃ