അഥ ദ്വിഷഷ്ടിതമഃ സർഗഃ
താനുവാച ഹരിശ്രേഷ്ഠോ ഹനൂമാന്വാനരർഷഭഃ।
അവ്യഗ്രമനസോ യൂയം മധു സേവത വാനരാഃ॥1॥
അഹമാവർജയിഷ്യാമി യുഷ്മാകം പരിപന്ഥിനഃ।
ശ്രുത്വാ ഹനൂമതോ വാക്യം ഹരീണാം പ്രവരോഽങ്ഗദഃ॥2॥
പ്രത്യുവാച പ്രസന്നാത്മാ പിബന്തു ഹരയോ മധു ।
അവശ്യം കൃതകാര്യസ്യ വാക്യം ഹനുമതോ മയാ ॥3॥
അകാര്യമപി കർതവ്യം കിമംഗം പുനരീദൃശം ।
അംഗദസ്യ മുഖാച്ഛ്രുത്വാ വചനം വാനരർഷഭാഃ॥4॥
സാധു സാധ്വിതി സംഹൃഷ്ടാ വാനരാഃ പ്രത്യപൂജയൻ ।
പൂജയിത്വാംഗദം സർവേ വാനരാ വാനരർഷഭം ॥5॥
ജഗ്മുർമധുവനം യത്ര നദീവേഗ ഇവ ദ്രുമം ।
തേ പ്രവിഷ്ടാ മധുവനം പാലാനാക്രമ്യ ശക്തിതഃ॥6॥
അതിസർഗാച്ച പടവോ ദൃഷ്ട്വാ ശ്രുത്വാ ച മൈഥിലീം ।
പപുഃ സർവേ മധു തദാ രസവത്ഫലമാദദുഃ॥7॥
ഉത്പത്യ ച തതഃ സർവേ വനപാലാൻസമാഗതാൻ ।
തേ താഡയന്തഃ ശതശഃ സക്താ മധുവനേ തദാ ॥8॥
മധൂനി ദ്രോണമാത്രാണി ബാഹുഭിഃ പരിഗൃഹ്യ തേ ।
പിബന്തി കപയഃ കേചിത് സംഘശസ്തത്ര ഹൃഷ്ടവത് ॥9॥
ഘ്നന്തി സ്മ സഹിതാഃ സർവേ ഭക്ഷയന്തി തഥാപരേ ।
കേചിത്പീത്വാപവിധ്യന്തി മധൂനി മധുപിംഗലാഃ॥10॥
മധൂച്ചിഷ്ടേന കേചിച്ച ജഘ്നുരന്യോന്യമുത്കടാഃ।
അപരേ വൃക്ഷമൂലേഷു ശാഖാ ഗൃഹ്യ വ്യവസ്ഥിതാഃ॥11॥
അത്യർഥം ച മദഗ്ലാനാഃ പർണാന്യാസ്തീര്യ ശേരതേ ।
ഉന്മത്തവേഗാഃ പ്ലവഗാ മധുമത്താശ്ച ഹൃഷ്ടവത് ॥12॥
ക്ഷിപന്ത്യപി തഥാന്യോന്യം സ്ഖലന്തി ച തഥാപരേ ।
കേചിത്ക്ഷ്വേഡാൻപ്രകുർവന്തി കേചിത്കൂജന്തി ഹൃഷ്ടവത് ॥13॥
ഹരയോ മധുനാ മത്താഃ കേചിത്സുപ്താ മഹീതലേ ।
ധൃഷ്ടാഃ കേചിദ്ധസന്ത്യന്യേ കേചിത് കുർവന്തി ചേതരത് ॥14॥
കൃത്വാ കേചിദ്വദന്ത്യന്യേ കേചിദ്ബുധ്യന്തി ചേതരത് ।
യേഽപ്യത്ര മധുപാലാഃ സ്യുഃ പ്രേഷ്യാ ദധിമുഖസ്യ തു ॥15॥
തേഽപി തൈർവാനരൈർഭീമൈഃ പ്രതിഷിദ്ധാ ദിശോ ഗതാഃ।
ജാനുഭിശ്ച പ്രഘൃഷ്ടാശ്ച ദേവമാർഗം ച ദർശിതാഃ॥16॥
അബ്രുവൻപരമോദ്വിഗ്നാ ഗത്വാ ദധിമുഖം വചഃ।
ഹനൂമതാ ദത്തവരൈർഹതം മധുവനം ബലാത് ।
വയം ച ജാനുഭിർഘൃഷ്ടാ ദേവമാർഗം ച ദർശിതാഃ॥17॥
തദാ ദധിമുഖഃ ക്രുദ്ധോ വനപസ്തത്ര വാനരഃ।
ഹതം മധുവനം ശ്രുത്വാ സാന്ത്വയാമാസ താൻഹരീൻ ॥18॥
ഏതാഗച്ഛത ഗച്ഛാമോ വാനരാനതിദർപിതാൻ ।
ബലേനാവാരയിഷ്യാമി പ്രഭുഞ്ജാനാൻ മധൂത്തമം ॥19॥
ശ്രുത്വാ ദധിമുഖസ്യേദം വചനം വാനരർഷഭാഃ।
പുനർവീരാ മധുവനം തേനൈവ സഹിതാ യയുഃ॥20॥
മധ്യേ ചൈഷാം ദധിമുഖഃ സുപ്രഗൃഹ്യ മഹാതരും ।
സമഭ്യധാവൻ വേഗേന സർവേ തേ ച പ്ലവംഗമാഃ॥21॥
തേ ശിലാഃ പാദപാംശ്ചൈവ പാഷാണാനപി വാനരാഃ।
ഗൃഹീത്വാഭ്യാഗമൻക്രുദ്ധാ യത്ര തേ കപികുഞ്ജരാഃ॥22॥
ബലാന്നിവാരയന്തശ്ച ആസേദുർഹരയോ ഹരീൻ ।
സന്ദഷ്ടൗഷ്ഠപുടാഃ ക്രുദ്ധാ ഭർത്സയന്തോ മുഹുർമുഹുഃ॥23॥
അഥ ദൃഷ്ട്വാ ദധിമുഖം ക്രുദ്ധം വാനരപുംഗവാഃ।
അഭ്യധാവന്ത വേഗേന ഹനൂമത്പ്രമുഖാസ്തദാ ॥24॥
സവൃക്ഷം തം മഹാബാഹുമാപതന്തം മഹാബലം ।
വേഗവന്തം വിജഗ്രാഹ ബാഹുഭ്യാം കുപിതോഽങ്ഗദഃ॥25॥
മദാന്ധോ ന കൃപാം ചക്രേ ആര്യകോഽയം മമേതി സഃ।
അഥൈനം നിഷ്പിപേഷാശു വേഗന വസുധാതലേ ॥26॥
സ ഭഗ്നബാഹൂരുമുഖോ വിഹ്വലഃ ശോണിതോക്ഷിതഃ।
പ്രമുമോഹ മഹാവീരോ മുഹൂർതം കപികുഞ്ജരഃ॥27॥
സ കഥഞ്ചിദ്വിമുക്തസ്തൈർവാനരൈർവാനരർഷഭഃ।
ഉവാചൈകാന്തമാഗത്യ സ്വാൻ ഭൃത്യാൻ സമുപാഗതാൻ ॥28॥
ഏതാഗച്ഛത ഗച്ഛാമോ ഭർതാ നോ യത്ര വാനരഃ।
സുഗ്രീവോ വിപുലഗ്രീവഃ സഹ രാമേണ തിഷ്ഠതി ॥29॥
സർവം ചൈവാംഗദേ ദോഷം ശ്രാവയിഷ്യാമ പാർഥിവേ ।
അമർഷീ വചനം ശ്രുത്വാ ഘാതയിഷ്യതി വാനരാൻ ॥30॥
ഇഷ്ടം മധുവനം ഹ്യേതത്സുഗ്രീവസ്യ മഹാത്മനഃ।
പിതൃപൈതാമഹം ദിവ്യം ദേവൈരപി ദുരാസദം ॥31॥
സ വാനരാനിമാൻസർവാന്മധുലുബ്ധാൻഗതായുഷഃ।
ഘാതയിഷ്യതി ദണ്ഡേന സുഗ്രീവഃ സസുഹൃജ്ജനാൻ ॥32॥
വധ്യാ ഹ്യേതേ ദുരാത്മാനോ നൃപാജ്ഞാപരിപന്ഥിനഃ।
അമർഷപ്രഭവോ രോഷഃ സഫലോ മേ ഭവിഷ്യതി ॥33॥
ഏവമുക്ത്വാ ദധിമുഖോ വനപാലാന്മഹാബലഃ।
ജഗാമ സഹസോത്പത്യ വനപാലൈഃ സമന്വിതഃ॥34॥
നിമേഷാന്തരമാത്രേണ സ ഹി പ്രാപ്തോ വനാലയഃ।
സഹസ്രാംശുസുതോ ധീമാൻസുഗ്രീവോ യത്ര വാനരഃ॥35॥
രാമം ച ലക്ഷ്മണം ചൈവ ദൃഷ്ട്വാ സുഗ്രീവമേവ ച ।
സമപ്രതിഷ്ഠാം ജഗതീമാകാശാന്നിപപാത ഹ ॥36॥
സ നിപത്യ മഹാവീരഃ സർവൈസ്തൈഃ പരിവാരിതഃ।
ഹരിർദധിമുഖഃ പാലൈഃ പാലാനാം പരമേശ്വരഃ॥37॥
സ ദീനവദനോ ഭൂത്വാ കൃത്വാ ശിരസി ചാഞ്ജലിം ।
സുഗ്രീവസ്യാശു തൗ മൂർധ്നാ ചരണൗ പ്രത്യപീഡയത് ॥38॥
ഇത്യാർഷേ ശ്രീമദ്്രാമായണേ വാല്മീകീയേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ദ്വിഷഷ്ടിതമഃ സർഗഃ