അഥ ത്രിഷഷ്ടിതമഃ സർഗഃ തതോ മൂർധ്നാ നിപതിതം വാനരം വാനരർഷഭഃ। ദൃഷ്ട്വൈവോദ്വിഗ്നഹൃദയോ വാക്യമേതദുവാച ഹ ॥1॥ ഉത്തിഷ്ഠോത്തിഷ്ഠ കസ്മാത്ത്വം പാദയോഃ പതിതോ മമ । അഭയം തേ പ്രദാസ്യാമി സത്യമേവാഭിധീയതാം ॥2॥ കിം സംഭ്രമാദ്ധിതം കൃത്സ്രം ബ്രൂഹി യദ് ബക്തുമർഹസി । കച്ചിന്മധുവനേ സ്വസ്തി ശ്രോതുമിച്ഛാമി വാനര ॥3॥ സ സമാശ്വാസിതസ്തേന സുഗ്രീവേണ മഹാത്മനാ । ഉത്ഥായ സ മഹാപ്രാജ്ഞോ വാക്യം ദധിമുഖോഽബ്രവീത് ॥4॥ നൈവർക്ഷരജസാ രാജന്ന ത്വയാ ന ച വാലിനാ । വനം നിസൃഷ്ടപൂർവം തേ നാശിതം തത്തു വാനരൈഃ॥5॥ ന്യവാരയമഹം സർവാൻ സഹൈഭിർവനചാരിഭിഃ। അചിന്തയിത്വാ മാം ഹൃഷ്ടാ ഭക്ഷയന്തി പിബന്തി ച ॥6॥ ഏഭിഃ പ്രധർഷണായാം ച വാരിതം വനപാലകൈഃ। മാമപ്യചിന്തയൻ ദേവ ഭക്ഷയന്തി വനൗകസഃ॥7॥ ശിഷ്ടമത്രാപവിധ്യന്തി ഭക്ഷയന്തി തഥാപരേ । നിവാര്യമാണാസ്തേ സർവേ ഭ്രുകുടിം ദർശയന്തി ഹി ॥8॥ ഇമേ ഹി സംരബ്ധതരാസ്തദാ തൈഃ സമ്പ്രധർഷിതാഃ। നിവാര്യന്തേ വനാത്തസ്മാത്ക്രുദ്ധൈർവാനരപുംഗവൈഃ॥9॥ തതസ്തൈർബഹുഭിർവീരൈർവാനരൈർവാനരർഷഭാഃ। സംരക്തനയനൈഃ ക്രോധാദ്ധരയഃ സമ്പ്രധർഷിതാഃ॥10॥ പാണിഭിർനിഹതാഃ കേചിത്കേചിജ്ജാനുഭിരാഹതാഃ। പ്രകൃഷ്ടാശ്ച തദാ കാമം ദേവമാർഗം ച ദർശിതാഃ॥11॥ ഏവമേതേ ഹതാഃ ശൂരാസ്ത്വയി തിഷ്ഠതി ഭർതരി । കൃത്സ്നം മധുവനം ചൈവ പ്രകാമം തൈശ്ച ഭക്ഷ്യതേ ॥12॥ ഏവം വിജ്ഞാപ്യമാനം തം സുഗ്രീവം വാനരർഷഭം । അപൃച്ഛത്തം മഹാപ്രാജ്ഞോ ലക്ഷ്മണഃ പരവീരഹാ ॥13॥ കിമയം വാനരോ രാജന്വനപഃ പ്രത്യുപസ്ഥിതഃ। കിം ചാർഥമഭിനിർദിശ്യ ദുഃഖിതോ വാക്യമബ്രവീത് ॥14॥ ഏവമുക്തസ്തു സുഗ്രീവോ ലക്ഷ്മണേന മഹാത്മനാ । ലക്ഷ്മണം പ്രത്യുവാചേദം വാക്യം വാക്യവിശാരദഃ॥15॥ ആര്യ ലക്ഷ്മണ സമ്പ്രാഹ വീരോ ദധിമുഖഃ കപിഃ। അംഗദപ്രമുഖൈർവീരൈർഭക്ഷിതം മധു വാനരൈഃ॥16॥ നൈഷാമകൃതകാര്യാണാമീദൃശഃ സ്യാദ് വ്യതിക്രമഃ। വനം യദഭിപന്നാസ്തേ സാധിതം കർമ തദ് ധ്രുവം ॥17॥ വാരയന്തോ ഭൃശം പ്രാപ്താഃ പാലാ ജാനുഭിരാഹതാഃ। തഥാ ന ഗണിതശ്ചായം കപിർദധിമുഖോ ബലീ ॥18॥ പതിർമമ വനസ്യായമസ്മാഭിഃ സ്ഥാപിതഃ സ്വയം । ദൃഷ്ടാ ദേവീ ന സന്ദേഹോ ന ചാന്യേന ഹനൂമതാ ॥19॥ ന ഹ്യന്യഃ സാധനേ ഹേതുഃ കർമണോഽസ്യ ഹനൂമതഃ। കാര്യസിദ്ധിർഹനുമതി മതിശ്ച ഹരിപുംഗവേ ॥20॥ വ്യവസായശ്ച വീര്യം ച ശ്രുതം ചാപി പ്രതിഷ്ഠിതം । ജാംബവാന്യത്ര നേതാ സ്യാദംഗദശ്ച മഹാബലഃ॥21॥ ഹനൂമാംശ്ചാപ്യധിഷ്ഠാതാ ന തത്ര ഗതിരന്യഥാ । അംഗദപ്രമുഖൈർവീരൈർഹതം മധുവനം കില ॥22॥ വിചിത്യ ദക്ഷിണാമാശാമാഗതൈർഹരിപുംഗവൈഃ। ആഗതൈശ്ചാപ്രധൃഷ്യം തദ്ധതം മധുവനം ഹി തൈഃ॥23॥ ധർഷിതം ച വനം കൃത്സ്നമുപയുക്തം തു വാനരൈഃ। പാതിതാ വനപാലാസ്തേ തദാ ജാനുഭിരാഹതാഃ॥24॥ ഏതദർഥമയം പ്രാപ്തോ വക്തും മധുരവാഗിഹ । നാമ്നാ ദധിമുഖോ നാമ ഹരിഃ പ്രഖ്യാതവിക്രമഃ॥25॥ ദൃഷ്ടാ സീതാ മഹാബാഹോ സൗമിത്രേ പശ്യ തത്ത്വതഃ। അഭിഗമ്യ യഥാ സർവേ പിബന്തി മധു വാനരാഃ॥26॥ ന ചാപ്യദൃഷ്ട്വാ വൈദേഹീം വിശ്രുതാഃ പുരുഷർഷഭ । വനം ദത്തവരം ദിവ്യം ധർഷയേയുർവനൗകസഃ॥27॥ തതഃ പ്രഹൃഷ്ടോ ധർമാത്മാ ലക്ഷ്മണഃ സഹരാഘവഃ। ശ്രുത്വാ കർണസുഖാം വാണീം സുഗ്രീവവദനാച്ച്യുതാം ॥28॥ പ്രാഹൃഷ്യത ഭൃശം രാമോ ലക്ഷ്മണശ്ച മഹായശാഃ। ശ്രുത്വാ ദധിമുഖസ്യൈവം സുഗ്രീവസ്തു പ്രഹൃഷ്യ ച ॥29॥ വനപാലം പുനർവാക്യം സുഗ്രീവഃ പ്രത്യഭാഷത । പ്രീതോഽസ്മി സോഽഹം യദ്ഭുക്തം വനം തൈഃ കൃതകർമഭിഃ॥30॥ ധർഷിതം മർഷണീയം ച ചേഷ്ടിതം കൃതകർമണാം । ഗച്ഛ ശീഘ്രം മധുവനം സംരക്ഷസ്വ ത്വമേവ ഹി । ശീഘ്രം പ്രേഷയ സർവാംസ്താൻ ഹനൂമത്പ്രമുഖാൻ കപീൻ ॥31॥ ഇച്ഛാമി ശീഘ്രം ഹനുമത്പ്രധാനാ ന്ശാഖാമൃഗാംസ്താന്മൃഗരാജദർപാൻ । പ്രഷ്ടും കൃതാർഥാൻസഹ രാഘവാഭ്യാം ശ്രോതും ച സീതാധിഗമേ പ്രയത്നം ॥32॥ പ്രീതിസ്ഫീതാക്ഷൗ സമ്പ്രഹൃഷ്ടൗ കുമാരൗ ദൃഷ്ട്വാ സിദ്ധാർഥൗ വാനരാണാം ച രാജാ । അംഗൈഃ പ്രഹൃഷ്ടൈഃ കാര്യസിദ്ധിം വിദിത്വാ ബാഹ്വോരാസന്നാമതിമാത്രം നനന്ദ ॥33॥ ഇത്യാർഷേ ശ്രീമദ്്രാമായണേ വാല്മീകീയേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ത്രിഷഷ്ടിതമഃ സർഗഃ