అథ ఏకోనవింశః సర్గః
తస్మిన్నేవ తతః కాలే రాజపుత్రీ త్వనిన్దితా ।
రూపయౌవనసమ్పన్నం భూషణోత్తమభూషితమ్ ॥1॥
తతో దృష్ట్వైవ వైదేహీ రావణం రాక్షసాధిపమ్ ।
ప్రావేపత వరారోహా ప్రవాతే కదలీ యథా ॥2॥
ఊరుభ్యాముదరం ఛాద్య బాహుభ్యాం చ పయోధరౌ ।
ఉపవిష్టా విశాలాక్షీ రుదతీ వరవర్ణినీ ॥3॥
దశగ్రీవస్తు వైదేహీం రక్షితాం రాక్షసీగణైః।
దదర్శ దీనాం దుఃఖార్తాం నావం సన్నామివార్ణవే ॥4॥
అసంవృతాయామాసీనాం ధరణ్యాం సంశితవ్రతామ్ ।
ఛిన్నాం ప్రపతితాం భూమౌ శాఖామివ వనస్పతేః॥5॥
మలమణ్డనదిగ్ధాఙ్గీం మణ్డనార్హామమణ్డనామ్ ।
మృణాలీ పఙ్కదిగ్ధేవ విభాతి న విభాతి చ ॥6॥
సమీపం రాజసింహస్య రామస్య విదితాత్మనః।
సఙ్కల్పహయసంయుక్తైర్యాన్తీమివ మనోరథైః॥7॥
శుష్యన్తీం రుదతీమేకాం ధ్యానశోకపరాయణామ్ ।
దుఃఖస్యాన్తమపశ్యన్తీం రామాం రామమనువ్రతామ్ ॥8॥
చేష్టమానామథావిష్టాం పన్నగేన్ద్రవధూమివ ।
ధూప్యమానాం గ్రహేణేవ రోహిణీం ధూమకేతునా ॥9॥
వృత్తశీలే కులే జాతామాచారవతి ధార్మికే ।
పునః సంస్కారమాపన్నాం జాతమివ చ దుష్కులే ॥10॥
సన్నామివ మహాకీర్తిం శ్రద్ధామివ విమానితామ్ ।
ప్రజ్ఞామివ పరిక్షీణామాశాం ప్రతిహతామివ ॥11॥
ఆయతీమివ విధ్వస్తామాజ్ఞాం ప్రతిహతామివ ।
దీప్తామివ దిశం కాలే పూజామపహతామివ ॥12॥
పౌర్ణమాసీమివ నిశాం తమోగ్రస్తేన్దుమణ్డలామ్ ।
పద్మినీమివ విధ్వస్తాం హతశూరాం చమూమివ ॥13॥
ప్రభామివ తమోధ్వస్తాముపక్షీణామివాపగామ్ ।
వేదీమివ పరామృష్టాం శాన్తామగ్నిశిఖామివ ॥14॥
ఉత్కృష్టపర్ణకమలాం విత్రాసితవిహఙ్గమామ్ ।
హస్తిహస్తపరామృష్టామాకులామివ పద్మినీమ్ ॥15॥
పతిశోకాతురాం శుష్కాం నదీం విస్రావితామివ ।
పరయా మృజయా హీనాం కృష్ణపక్షే నిశామివ ॥16॥
సుకుమారీం సుజాతాఙ్గీం రత్నగర్భగృహోచితామ్ ।
తప్యమానామివోష్ణేన మృణాలీమచిరోద్ధృతామ్ ॥17॥
గృహీతామాలితాం స్తమ్భే యూథపేన వినాకృతామ్ ।
నిఃశ్వసన్తీం సుదుఃఖార్తాం గజరాజవధూమివ ॥18॥
ఏకయా దీర్ఘయా వేణ్యా శోభమానామయత్నతః।
నీలయా నీరదాపాయే వనరాజ్యా మహీమివ ॥19॥
ఉపవాసేన శోకేన ధ్యానేన చ భయేన చ ।
పరిక్షీణాం కృశాం దీనామల్పాహారాం తపోధనామ్ ॥20॥
ఆయాచమానాం దుఃఖార్తాం ప్రాఞ్జలిం దేవతామివ ।
భావేన రఘుముఖ్యస్య దశగ్రీవపరాభవమ్ ॥21॥
సమీక్షమాణాం రుదతీమనిన్దితాం
	సుపక్ష్మతామ్రాయతశుక్లలోచనామ్ ।
అనువ్రతాం రామమతీవ మైథిలీం
	ప్రలోభయామాస వధాయ రావణః॥22॥
ఇత్యార్షే శ్రీమద్్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సున్దరకాణ్డే ఏకోనవింశః సర్గః