అథ త్రయస్త్రింశః సర్గః
సోఽవతీర్య ద్రుమాత్తస్మాద్విద్రుమప్రతిమాననః।
వినీతవేషః కృపణః ప్రణిపత్యోపసృత్య చ ॥1॥
తామబ్రవీన్మహాతేజా హనూమాన్ మారుతాత్మజః।
శిరస్యఞ్జలిమాధాయ సీతాం మధురయా గిరా ॥2॥
కా ను పద్మపలాశాక్షీ క్లిష్టకౌశేయవాసినీ ।
ద్రుమస్య శాఖామాలమ్బ్య తిష్ఠసి త్వమనిన్దితే ॥3॥
కిమర్థం తవ నేత్రాభ్యాం వారి స్రవతి శోకజమ్ ।
పుణ్డరీకపలాశాభ్యాం విప్రకీర్ణమివోదకమ్ ॥4॥
సురాణామసురాణాం చ నాగగన్ధర్వరక్షసామ్ ।
యక్షాణాం కింనరాణాం చ కా త్వం భవసి శోభనే ॥5॥
కా త్వం భవసి రుద్రాణాం మరుతాం వా వరాననే ।
వసూనాం వా వరారోహే దేవతా ప్రతిభాసి మే ॥6॥
కిం ను చన్ద్రమసా హీనా పతితా విబుధాలయాత్ ।
రోహిణీ జ్యోతిషాం శ్రేష్ఠా శ్రేష్ఠా సర్వగుణాధికా ॥7॥
కోపాద్వా యది వా మోహాద్భర్తారమసితేక్షణే ।
వసిష్ఠం కోపయిత్వా త్వం వాసి కల్యాణ్యరున్ధతీ ॥8॥
కో ను పుత్రః పితా భ్రాతా భర్తా వా తే సుమధ్యమే ।
అస్మాల్లోకాదముం లోకం గతం త్వమనుశోచసి ॥9॥
రోదనాదతినిఃశ్వాసాద్భూమిసంస్పర్శనాదపి ।
న త్వాం దేవీమహం మన్యే రాజ్ఞః సఞ్జ్ఞావధారణాత్ ॥10॥
వ్యఞ్జనాని హి తే యాని లక్షణాని చ లక్షయే ।
మహిషీ భూమిపాలస్య రాజకన్యా చ మే మతా ॥11॥
రావణేన జనస్థానాద్బలాత్ ప్రమథితా యది ।
సీతా త్వమసి భద్రం తే తన్మమాచక్ష్వ పృచ్ఛతః॥12॥
యథా హి తవ వై దైన్యం రూపం చాప్యతిమానుషమ్ ।
తపసా చాన్వితో వేషస్త్వం రామమహిషీ ధ్రువమ్ ॥13॥
సా తస్య వచనం శ్రుత్వా రామకీర్తనహర్షితా ।
ఉవాచ వాక్యం వైదేహీ హనూమన్తం ద్రుమాశ్రితమ్ ॥14॥
పృథివ్యాం రాజసింహానాం ముఖ్యస్య విదితాత్మనః।
స్నుషా దశరథస్యాహం శత్రుసైన్యప్రణాశినః॥15॥
దుహితా జనకస్యాహం వైదేహస్య మహాత్మనః।
సీతేతి నామ్నా చోక్తాహం భార్యా రామస్య ధీమతః॥16॥
సమా ద్వాదశ తత్రాహం రాఘవస్య నివేశనే ।
భుఞ్జానా మానుషాన్భోగాన్సర్వకామసమృద్ధినీ ॥17॥
తతస్త్రయోదశే వర్షే రాజ్యే చేక్ష్వాకునన్దనమ్ ।
అభిషేచయితుం రాజా సోపాధ్యాయః ప్రచక్రమే ॥18॥
తస్మిన్ సమ్భ్రియమాణే తు రాఘవస్యాభిషేచనే ।
కైకేయీ నామ భర్తారమిదం వచనమబ్రవీత్ ॥19॥
న పిబేయం న ఖాదేయం ప్రత్యహం మమ భోజనమ్ ।
ఏష మే జీవితస్యాన్తో రామో యద్యభిషిచ్యతే ॥20॥
యత్తదుక్తం త్వయా వాక్యం ప్రీత్యా నృపతిసత్తమ ।
తచ్చేన్న వితథం కార్యం వనం గచ్ఛతు రాఘవః॥21॥
స రాజా సత్యవాగ్దేవ్యా వరదానమనుస్మరన్ ।
ముమోహ వచనం శ్రుత్వా కైకేయ్యాః క్రూరమప్రియమ్ ॥22॥
తతస్తం స్థవిరో రాజా సత్యధర్మే వ్యవస్థితః।
జ్యేష్ఠం యశస్వినం పుత్రం రుదన్రాజ్యమయాచత ॥23॥
స పితుర్వచనం శ్రీమానభిషేకాత్పరం ప్రియమ్ ।
మనసా పూర్వమాసాద్య వాచా ప్రతిగృహీతవాన్ ॥24॥
దద్యాన్న ప్రతిగృహ్ణీయాత్ సత్యం బ్రూయాన్న చానృతమ్ ।
అపి జీవితహేతోర్హి రామః సత్యపరాక్రమః॥25॥
స విహాయోత్తరీయాణి మహార్హాణి మహాయశాః।
విసృజ్య మనసా రాజ్యం జనన్యై మాం సమాదిశత్ ॥26॥
సాహం తస్యాగ్రతస్తూర్ణం ప్రస్థితా వనచారిణీ ।
న హి మే తేన హీనాయా వాసః స్వర్గేఽపి రోచతే ॥27॥
ప్రాగేవ తు మహాభాగః సౌమిత్రిర్మిత్రనన్దనః।
పూర్వజస్యానుయాత్రార్థే కుశచీరైరలఙ్కృతః॥28॥
తే వయం భర్తురాదేశం బహుమాన్య దృఢవ్రతాః।
ప్రవిష్టాః స్మ పురాద్దృష్టం వనం గమ్భీరదర్శనమ్ ॥29॥
వసతో దణ్డకారణ్యే తస్యాహమమితౌజసః।
రక్షసాపహృతా భార్యా రావణేన దురాత్మనా ॥30॥
ద్వౌ మాసౌ తేన మే కాలో జీవితానుగ్రహః కృతః।
ఊర్ధ్వం ద్వాభ్యాం తు మాసాభ్యాం తతస్త్యక్ష్యామి జీవితమ్ ॥31॥
ఇత్యార్షే శ్రీమద్్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సున్దరకాణ్డే త్రయస్త్రింశః సర్గః