అథ చతుస్త్రింశః సర్గః
తస్యాస్తద్వచనం శ్రుత్వా హనూమాన్ హరిపుఙ్గవః।
దుఃఖాద్దుఃఖాభిభూతాయాః సాన్త్వముత్తరమబ్రవీత్ ॥1॥
అహం రామస్య సన్దేశాద్దేవి దూతస్తవాగతః।
వైదేహి కుశలీ రామః స త్వాం కౌశలమబ్రవీత్ ॥2॥
యో బ్రాహ్మమస్త్రం వేదాంశ్చ వేద వేదవిదాం వరః।
స త్వాం దాశరథీ రామో దేవి కౌశలమబ్రవీత్ ॥3॥
లక్ష్మణశ్చ మహాతేజా భర్తుస్తేఽనుచరః ప్రియః।
కృతవాఞ్ఛోకసన్తప్తః శిరసా తేఽభివాదనమ్ ॥4॥
సా తయోః కుశలం దేవీ నిశమ్య నరసింహయోః।
ప్రతిసంహృష్టసర్వాఙ్గీ హనూమన్తమథాబ్రవీత్ ॥5॥
కల్యాణీ బత గాథేయం లౌకికీ ప్రతిభాతి మా ।
ఏతి జీవన్తమానన్దో నరం వర్షశతాదపి ॥6॥
తయోః సమాగమే తస్మిన్ ప్రీతిరుత్పాదితాద్భుతా ।
పరస్పరేణ చాలాపం విశ్వస్తౌ తౌ ప్రచక్రతుః॥7॥
తస్యాస్తద్వచనం శ్రుత్వా హనూమాన్ మారుతాత్మజః।
సీతాయాః శోకతప్తాయాః సమీపముపచక్రమే ॥8॥
యథా యథా సమీపం స హనూమానుపసర్పతి ।
తథా తథా రావణం సా తం సీతా పరిశఙ్కతే ॥9॥
అహో ధిగ్ధిక్కృతమిదం కథితం హి యదస్య మే ।
రూపాన్తరముపాగమ్య స ఏవాయం హి రావణః॥10॥
తామశోకస్య శాఖాం తు విముక్త్వా శోకకర్శితా ।
తస్యామేవానవద్యాఙ్గీ ధరణ్యాం సముపావిశత్ ॥11॥
అవన్దత మహాబాహుస్తతస్తాం జనకాత్మజామ్ ।
సా చైనం భయసన్త్రస్తా భూయో నైనముదైక్షత ॥12॥
తం దృష్ట్వా వన్దమానం చ సీతా శశినిభాననా ।
అబ్రవీద్దీర్ఘముచ్ఛ్వస్య వానరం మధురస్వరా ॥13॥
మాయాం ప్రవిష్టో మాయావీ యది త్వం రావణః స్వయమ్ ।
ఉత్పాదయసి మే భూయః సన్తాపం తన్న శోభనమ్ ॥14॥
స్వం పరిత్యజ్య రూపం యః పరివ్రాజకరూపవాన్ ।
జనస్థానే మయా దృష్టస్త్వం స ఏవ హి రావణః॥15॥
ఉపవాసకృశాం దీనాం కామరూప నిశాచర ।
సన్తాపయసి మాం భూయః సన్తాపం తన్న శోభనమ్ ॥16॥
అథవా నైతదేవం హి యన్మయా పరిశఙ్కితమ్ ।
మనసో హి మమ ప్రీతిరుత్పన్నా తవ దర్శనాత్ ॥17॥
యది రామస్య దూతస్త్వమాగతో భద్రమస్తు తే ।
పృచ్ఛామి త్వాం హరిశ్రేష్ఠ ప్రియా రామ కథా హి మే ॥18॥
గుణాన్ రామస్య కథయ ప్రియస్య మమ వానర ।
చిత్తం హరసి మే సౌమ్య నదీకూలం యథా రయః॥19॥
అహో స్వప్నస్య సుఖతా యాహమేవ చిరాహృతా ।
ప్రేషితం నామ పశ్యామి రాఘవేణ వనౌకసం ॥20॥
స్వప్నేఽపి యద్యహం వీరం రాఘవం సహలక్ష్మణమ్ ।
పశ్యేయం నావసీదేయం స్వప్నోఽపి మమ మత్సరీ ॥21॥
నాహం స్వప్నమిమం మన్యే స్వప్నే దృష్ట్వా హి వానరమ్ ।
న శక్యోఽభ్యుదయః ప్రాప్తుం ప్రాప్తశ్చాభ్యుదయో మమ ॥22॥
కిం ను స్యాచ్చిత్తమోహోఽయం భవేద్వాతగతిస్త్వియమ్ ।
ఉన్మాదజో వికారో వా స్యాదయం మృగతృష్ణికా ॥23॥
అథవా నాయమున్మాదో మోహోఽప్యున్మాదలక్షణః।
సమ్బుధ్యే చాహమాత్మానమిమం చాపి వనౌకసం ॥24॥
ఇత్యేవం బహుధా సీతా సమ్ప్రధార్య బలాబలమ్ ।
రక్షసాం కామరూపత్వాన్ మేనే తం రాక్షసాధిపమ్ ॥25॥
ఏతాం బుద్ధిం తదా కృత్వా సీతా సా తనుమధ్యమా ।
న ప్రతివ్యాజహారాథ వానరం జనకాత్మజా ॥26॥
సీతాయా నిశ్చితం బుద్ధ్వా హనూమాన్ మారుతాత్మజః।
శ్రోత్రానుకూలైర్వచనైస్తదా తాం సమ్ప్రహర్షయన్ ॥27॥
ఆదిత్య ఇవ తేజస్వీ లోకకాన్తః శశీ యథా ।
రాజా సర్వస్య లోకస్య దేవో వైశ్రవణో యథా ॥28॥
విక్రమేణోపపన్నశ్చ యథా విష్ణుర్మహాయశాః।
సత్యవాదీ మధురవాగ్దేవో వాచస్పతిర్యథా ॥29॥
రూపవాన్ సుభగః శ్రీమాన్ కన్దర్ప ఇవ మూర్తిమాన్ ।
స్థానక్రోధే ప్రహర్తా చ శ్రేష్ఠో లోకే మహారథః॥30॥
బాహుచ్ఛాయామవష్టబ్ధో యస్య లోకో మహాత్మనః।
అపక్రమ్యాశ్రమపదాన్ మృగరూపేణ రాఘవమ్ ॥31॥
శూన్యే యేనాపనీతాసి తస్య ద్రక్ష్యసి తత్ఫలమ్ ।
అచిరాద్రావణం సఙ్ఖ్యే యో వధిష్యతి వీర్యవాన్ ॥32॥
క్రోధప్రముక్తైరిషుభిర్జ్వలద్భిరివ పావకైః।
తేనాహం ప్రేషితో దూతస్త్వత్సకాశమిహాగతః॥33॥
త్వద్వియోగేన దుఃఖార్తః స త్వాం కౌశలమబ్రవీత్ ।
లక్ష్మణశ్చ మహాతేజాః సుమిత్రానన్దవర్ధనః॥34॥
అభివాద్య మహాబాహుః స త్వాం కౌశలమబ్రవీత్ ।
రామస్య చ సఖా దేవి సుగ్రీవో నామ వానరః॥35॥
రాజా వానరముఖ్యానాం స త్వాం కౌశలమబ్రవీత్ ।
నిత్యం స్మరతి తే రామః ససుగ్రీవః సలక్ష్మణః॥36॥
దిష్ట్యా జీవసి వైదేహి రాక్షసీవశమాగతా ।
నచిరాద్ద్రక్ష్యసే రామం లక్ష్మణం చ మహారథమ్ ॥37॥
మధ్యే వానరకోటీనాం సుగ్రీవం చామితౌజసం ।
అహం సుగ్రీవసచివో హనూమాన్ నామ వానరః॥38॥
ప్రవిష్టో నగరీం లఙ్కాం లఙ్ఘయిత్వా మహోదధిమ్ ।
కృత్వా మూర్ధ్ని పదన్యాసం రావణస్య దురాత్మనః॥39॥
త్వాం ద్రష్టుముపయాతోఽహం సమాశ్రిత్య పరాక్రమమ్ ।
నాహమస్మి తథా దేవి యథా మామవగచ్ఛసి ।
విశఙ్కా త్యజ్యతామేషా శ్రద్ధత్స్వ వదతో మమ ॥40॥
ఇత్యార్షే శ్రీమద్్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సున్దరకాణ్డే చతుస్త్రింశః సర్గః