అథ షట్త్రింశః సర్గః
భూయ ఏవ మహాతేజా హనూమాన్ పవనాత్మజః।
అబ్రవీత్ ప్రశ్రితం వాక్యం సీతాప్రత్యయకారణాత్ ॥1॥
వానరోఽహం మహాభాగే దూతో రామస్య ధీమతః।
రామనామాఙ్కితం చేదం పశ్య దేవ్యఙ్గులీయకమ్ ॥2॥
ప్రత్యయార్థం తవానీతం తేన దత్తం మహాత్మనా ।
సమాశ్వసిహి భద్రం తే క్షీణదుఃఖఫలా హ్యసి ॥3॥
గృహీత్వా ప్రేక్షమాణా సా భర్తుః కరవిభూషితమ్ ।
భర్తారమివ సమ్ప్రాప్తం జానకీ ముదితాభవత్ ॥4॥
చారు తద్వదనం తస్యాస్తామ్రశుక్లాయతేక్షణమ్ ।
బభూవ హర్షోదగ్రం చ రాహుముక్త ఇవోడురాట్ ॥5॥
తతః సా హ్రీమతీ బాలా భర్తుః సన్దేశహర్షితా ।
పరితుష్టా ప్రియం కృత్వా ప్రశశంస మహాకపిమ్ ॥6॥
విక్రాన్తస్త్వం సమర్థస్త్వం ప్రాజ్ఞస్త్వం వానరోత్తమ ।
యేనేదం రాక్షసపదం త్వయైకేన ప్రధర్షితమ్ ॥7॥
శతయోజనవిస్తీర్ణః సాగరో మకరాలయః।
విక్రమశ్లాఘనీయేన క్రమతా గోష్పదీకృతః॥8॥
నహి త్వాం ప్రాకృతం మన్యే వానరం వానరర్షభ ।
యస్య తే నాస్తి సన్త్రాసో రావణాదపి సమ్భ్రమః॥9॥
అర్హసే చ కపిశ్రేష్ఠ మయా సమభిభాషితుమ్ ।
యద్యసి ప్రేషితస్తేన రామేణ విదితాత్మనా ॥10॥
ప్రేషయిష్యతి దుర్ధర్షో రామో నహ్యపరీక్షితమ్ ।
పరాక్రమమవిజ్ఞాయ మత్సకాశం విశేషతః॥11॥
దిష్ట్యా చ కుశలీ రామో ధర్మాత్మా సత్యసగంరః।
లక్ష్మణశ్చ మహాతేజాః సుమిత్రానన్దవర్ధనః॥12॥
కుశలీ యది కాకుత్స్థః కిం న సాగరమేఖలామ్ ।
మహీం దహతి కోపేన యుగాన్తాగ్నిరివోత్థితః॥13॥
అథవా శక్తిమన్తౌ తౌ సురాణామపి నిగ్రహే ।
మమైవ తు న దుఃఖానామస్తి మన్యే విపర్యయః॥14॥
కచ్చిన్న వ్యథతే రామః కచ్చిన్న పరితప్యతే ।
ఉత్తరాణి చ కార్యాణి కురుతే పురుషోత్తమః॥15॥
కచ్చిన్న దీనః సమ్భ్రాన్తః కార్యేషు చ న ముహ్యతి ।
కచ్చిత్ పురుషకార్యాణి కురుతే నృపతేః సుతః॥16॥
ద్వివిధం త్రివిధోపాయముపాయమపి సేవతే ।
విజిగీషుః సుహృత్ కచ్చిన్మిత్రేషు చ పరన్తపః॥17॥
కచ్చిన్మిత్రాణి లభతే మిత్రైశ్చాప్యభిగమ్యతే ।
కచ్చిత్కల్యాణమిత్రశ్చ మిత్రైశ్చాపి పురస్కృతః॥18॥
కచ్చిదాశాస్తి దేవానాం ప్రసాదం పార్థివాత్మజః।
కచ్చిత్పురుషకారం చ దైవం చ ప్రతిపద్యతే ॥19॥
కచ్చిన్న విగతస్నేహో వివాసాన్మయి రాఘవః।
కచ్చిన్మాం వ్యసనాదస్మాన్మోక్షయిష్యతి రాఘవః॥20॥
సుఖానాముచితో నిత్యమసుఖానామనూచితః।
దుఃఖముత్తరమాసాద్య కచ్చిద్రామో న సీదతి ॥21॥
కౌసల్యాయాస్తథా కచ్చిత్సుమిత్రాయాస్తథైవ చ ।
అభీక్ష్ణం శ్రూయతే కచ్చిత్కుశలం భరతస్య చ ॥22॥
మన్నిమిత్తేన మానార్హః కచ్చిచ్ఛోకేన రాఘవః।
కచ్చిన్నాన్యమనా రామః కచ్చిన్మాం తారయిష్యతి ॥23॥
కచ్చిదక్షౌహిణీం భీమాం భరతో భ్రాతృవత్సలః।
ధ్వజినీం మన్త్రిభిర్గుప్తాం ప్రేషయిష్యతి మత్కృతే ॥24॥
వానరాధిపతిః శ్రీమాన్ సుగ్రీవః కచ్చిదేష్యతి ।
మత్కృతే హరిభిర్వీరైర్వృతో దన్తనఖాయుధైః॥25॥
కచ్చిచ్చ లక్ష్మణః శూరః సుమిత్రానన్దవర్ధనః।
అస్త్రవిచ్ఛరజాలేన రాక్షసాన్విధమిష్యతి ॥26॥
రౌద్రేణ కచ్చిదస్త్రేణ రామేణ నిహతం రణే ।
ద్రక్ష్యామ్యల్పేన కాలేన రావణం ససుహృజ్జనమ్ ॥27॥
కచ్చిన్న తద్ధేమసమానవర్ణం
	తస్యాననం పద్మసమానగన్ధి ।
మయా వినా శుష్యతి శోకదీనం
	జలక్షయే పద్మమివాతపేన ॥28॥
ధర్మాపదేశాత్త్యజతః స్వరాజ్యం
	మాం చాప్యరణ్యం నయతః పదాతేః।
నాసీద్వ్యథా యస్య న భీర్న శోకః
	కచ్చిత్స ధైర్యం హృదయే కరోతి ॥29॥
న చాస్య మాతా న పితా న చాన్యః
	స్నేహాద్విశిష్టోఽస్తి మయా సమో వా ।
తావద్ధ్యహం దూత జిజీవిషేయం
	యావత్ప్రవృత్తిం శృణుయాం ప్రియస్య ॥30॥
ఇతీవ దేవీ వచనం మహార్థం
	తం వానరేన్ద్రం మధురార్థముక్త్వా ।
శ్రోతుం పునస్తస్య వచోఽభిరామం
	రామార్థయుక్తం విరరామ రామా ॥31॥
సీతాయా వచనం శ్రుత్వా మారుతిర్భీమవిక్రమః।
శిరస్యఞ్జలిమాధాయ వాక్యముత్తరమబ్రవీత్ ॥32॥
న త్వామిహస్థాం జానీతే రామః కమలలోచనః।
తేన త్వాం నానయత్యాశు శచీమివ పురన్దరః॥33॥
శ్రుత్వైవ తు వచో మహ్యం క్షిప్రమేష్యతి రాఘవః।
చమూం ప్రకర్షన్మహతీం హర్యృక్షగణసంయుతామ్ ॥34॥
విష్టమ్భయిత్వా బాణౌఘైరక్షోభ్యం వరుణాలయమ్ ।
కరిష్యతి పురీం లఙ్కాం కాకుత్స్థః శాన్తరాక్షసామ్ ॥35॥
తత్ర యద్యన్తరా మృత్యుర్యది దేవాః మహాసురాః।
స్థాస్యన్తి పథి రామస్య స తానపి వధిష్యతి ॥36॥
తవాదర్శనజేనార్యే శోకేన పరిపూరితః।
న శర్మ లభతే రామః సింహార్దిత ఇవ ద్విపః॥37॥
మన్దరేణ చ తే దేవి శపే మూలఫలేన చ ।
మలయేన చ విన్ధ్యేన మేరుణా దర్దురేణ చ ॥38॥
యథా సునయనం వల్గు బిమ్బోష్ఠం చారుకుణ్డలమ్ ।
ముఖం ద్రక్ష్యసి రామస్య పూర్ణచన్ద్రమివోదితమ్ ॥39॥
క్షిప్రం ద్రక్ష్యసి వైదేహి రామం ప్రస్రవణే గిరౌ ।
శతక్రతుమివాసీనం నాకపృష్ఠస్య మూర్ధని ॥40॥
న మాంసం రాఘవో భుఙ్క్తే న చైవ మధుసేవతే ।
వన్యం సువిహితం నిత్యం భక్తమశ్నాతి పఞ్చమమ్ ॥41॥
నైవ దంశాన్న మశకాన్న కీటాన్న సరీసృపాన్ ।
రాఘవోఽపనయేద్గత్రాత్త్వద్గతేనాన్తరాత్మనా ॥42॥
నిత్యం ధ్యానపరో రామో నిత్యం శోకపరాయణః।
నాన్యచ్చిన్తయతే కిఞ్చిత్స తు కామవశం గతః॥43॥
అనిద్రః సతతం రామః సుప్తోఽపి చ నరోత్తమః।
సీతేతి మధురాం వాణీం వ్యాహరన్ప్రతిబుధ్యతే ॥44॥
దృష్ట్వా ఫలం వా పుష్పం వా యచ్చాన్యత్స్త్రీమనోహరమ్ ।
బహుశో హా ప్రియేత్యేవం శ్వసంస్త్వామభిభాషతే ॥45॥
స దేవి నిత్యం పరితప్యమానః
	త్వామేవ సీతేత్యభిభాషమాణః।
ధృతవ్రతో రాజసుతో మహాత్మా
	తవైవ లాభాయ కృతప్రయత్నః॥46॥
సా రామసఙ్కీర్తనవీతశోకా
	రామస్య శోకేన సమానశోకా ।
శరన్ముఖేనామ్బుదశేషచన్ద్రా
	నిశేవ వైదేహసుతా బభూవ ॥45॥
ఇత్యార్షే శ్రీమద్్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సున్దరకాణ్డే షట్త్రింశః సర్గః