అథ ఏకోనచత్వారింశః సర్గః
మణిం దత్త్వా తతః సీతా హనూమన్తమథాబ్రవీత్ ।
అభిజ్ఞానమభిజ్ఞాతమేతద్ రామస్య తత్త్వతః॥1॥
మణిం దృష్ట్వా తు రామో వై త్రయాణాం సంస్మరిష్యతి ।
వీరో జనన్యా మమ చ రాజ్ఞో దశరథస్య చ ॥2॥
స భూయస్త్వం సముత్సాహచోదితో హరిసత్తమ ।
అస్మిన్ కార్యసముత్సాహే ప్రచిన్తయ యదుత్తరమ్ ॥3॥
త్వమస్మిన్కార్యనిర్యోగే ప్రమాణం హరిసత్తమ ।
తస్య చిన్తయ యో యత్నో దుఃఖక్షయకరో భవేత్ ॥4॥
హనుమన్ యత్నమాస్థాయ దుఃఖక్షయకరో భవ ।
స తథేతి ప్రతిజ్ఞాయ మారుతిర్భీమవిక్రమః॥5॥
శిరసాఽఽవన్ద్య వైదేహీం గమనాయోపచక్రమే ।
జ్ఞాత్వా సమ్ప్రస్థితం దేవీ వానరం పవనాత్మజమ్ ॥6॥
బాష్పగద్గదయా వాచా మైథిలీ వాక్యమబ్రవీత్ ।
హనూమన్ కుశలం బ్రూయాః సహితౌ రామలక్ష్మణౌ ॥7॥
సుగ్రీవం చ సహామాత్యం సర్వాన్ వృద్ధాంశ్చ వానరాన్ ।
బ్రూయాస్త్వం వానరశ్రేష్ఠ కుశలం ధర్మసంహితమ్ ॥8॥
యథా చ స మహాబాహుర్మాం తారయతి రాఘవః।
అస్మాద్దుఃఖామ్బుసంరోధాత్త్వం సమాధాతుమర్హసి ॥9॥
జీవన్తీం మాం యథా రామః సమ్భావయతి కీర్తిమాన్ ।
తత్త్వయా హనుమన్వాచ్యం వాచా ధర్మమవాప్నుహి ॥10॥
నిత్యముత్సాహయుక్తస్య వాచః శ్రుత్వా మయేరితాః।
వర్ధిష్యతే దాశరథేః పౌరుషం మదవాప్తయే ॥11॥
మత్సన్దేశయుతా వాచస్త్వత్తః శ్రుత్వైవ రాఘవః।
పరాక్రమే మతిం వీరో విధివత్సంవిధాస్యతి ॥12॥
సీతాయాస్తద్వచః శ్రుత్వా హనుమాన్ మారుతాత్మజః।
శిరస్యఞ్జలిమాధాయ వాక్యముత్తరమబ్రవీత్ ॥13॥
క్షిప్రమేష్యతి కాకుత్స్థో హర్యృక్షప్రవరైర్వృతః।
యస్తే యుధి విజిత్యారీఞ్శోకం వ్యపనయిష్యతి ॥14॥
నహి పశ్యామి మర్త్యేషు నాసురేషు సురేషు వా ।
యస్తస్య వమతో బాణాన్ స్థాతుముత్సహతేఽగ్రతః॥15॥
అప్యర్కమపి పర్జన్యమపి వైవస్వతం యమమ్ ।
స హి సోఢుం రణే శక్తస్తవ హేతోర్విశేషతః॥16॥
స హి సాగరపర్యన్తాం మహీం సాధితుమర్హతి ।
త్వన్నిమిత్తో హి రామస్య జయో జనకనన్దిని ॥17॥
తస్య తద్వచనం శ్రుత్వా సమ్యక్సత్యం సుభాషితమ్ ।
జానకీ బహు మేనే తం వచనం చేదమబ్రవీత్ ॥18॥
తతస్తం ప్రస్థితం సీతా వీక్షమాణా పునః పునః।
భర్తుస్నేహాన్వితం వాక్యం సౌహార్దాదనుమానయత్ ॥19॥
యది వా మన్యసే వీర వసైకాహమరిన్దమ ।
కస్మింశ్చిత్సంవృతే దేశే విశ్రాన్తః శ్వో గమిష్యసి ॥20॥
మమ చైవాల్పభాగ్యాయాః సాంనిధ్యాత్ తవ వానర ।
అస్య శోకస్య మహతో ముహూర్తం మోక్షణం భవేత్ ॥21॥
తతో హి హరిశార్దూల పునరాగమనాయ తు ।
ప్రాణానామపి సన్దేహో మమ స్యాన్నాత్ర సంశయః॥22॥
తవాదర్శనజః శోకో భూయో మాం పరితాపయేత్ ।
దుఃఖాద్దుఃఖపరామృష్టాం దీపయన్నివ వానర ॥23॥
అయం చ వీర సన్దేహస్తిష్ఠతీవ మమాగ్రతః।
సుమహాంస్త్వత్సహాయేషు హర్యృక్షేషు హరీశ్వర ॥24॥
కథం ను ఖలు దుష్పారం తరిష్యన్తి మహోదధిమ్ ।
తాని హర్యృక్షసైన్యాని తౌ వా నరవరాత్మజౌ ॥25॥
త్రయాణామేవ భూతానాం సాగరస్యేహ లఙ్ఘనే ।
శక్తిః స్యాద్వైనతేయస్య తవ వా మారుతస్య వా ॥26॥
తదస్మిన్కార్యనిర్యోగే వీరైవం దురతిక్రమే ।
కిం పశ్యసే సమాధానం త్వం హి కార్యవిదాం వరః॥27॥
కామమస్య త్వమేవైకః కార్యస్య పరిసాధనే ।
పర్యాప్తః పరవీరఘ్న యశస్యస్తే ఫలోదయః॥28॥
బలైః సమగ్రైర్యుధి మాం రావణం జిత్య సంయుగే ।
విజయీ స్వపురం యాయాత్ తత్తస్య సదృశం భవేత్ ॥29॥
బలైస్తు సఙ్కులాం కృత్వా లఙ్కాం పరబలార్దనః।
మాం నయేద్యది కాకుత్స్థస్తత్తస్య సదృశం భవేత్ ॥30॥
తద్యథా తస్య విక్రాన్తమనురూపం మహాత్మనః।
భవేదాహవ శూరస్య తథా త్వముపపాదయ ॥31॥
తదర్థోపహితం వాక్యం ప్రశ్రితం హేతుసంహితమ్ ।
నిశమ్య హనుమాఞ్శేషం వాక్యముత్తరమబ్రవీత్ ॥32॥
దేవి హర్యృక్షసైన్యానామీశ్వరః ప్లవతాం వరః।
సుగ్రీవః సత్యసమ్పన్నస్తవార్థే కృతనిశ్చయః॥33॥
స వానరసహస్రాణాం కోటీభిరభిసంవృతః।
క్షిప్రమేష్యతి వైదేహి రాక్షసానాం నిబర్హణః॥34॥
తస్య విక్రమసమ్పన్నాః సత్త్వవన్తో మహాబలాః।
మనఃసఙ్కల్పసమ్పాతా నిదేశే హరయః స్థితాః॥35॥
యేషాం నోపరి నాధస్తాన్న తిర్యక్సజ్జతే గతిః।
న చ కర్మసు సీదన్తి మహత్స్వమితతేజసః॥36॥
అసకృత్తైర్మహోత్సాహైః ససాగరధరాధరా ।
ప్రదక్షిణీకృతా భూమిర్వాయుమార్గానుసారిభిః॥37॥
మద్విశిష్టాశ్చ తుల్యాశ్చ సన్తి తత్ర వనౌకసః।
మత్తః ప్రత్యవరః కశ్చిన్నాస్తి సుగ్రీవసంనిధౌ ॥38॥
అహం తావదిహ ప్రాప్తః కిం పునస్తే మహాబలాః।
న హి ప్రకృష్టాః ప్రేష్యన్తే ప్రేష్యన్తే హీతరే జనాః॥39॥
తదలం పరితాపేన దేవి శోకో వ్యపైతు తే ।
ఏకోత్పాతేన తే లఙ్కామేష్యన్తి హరియూథపాః॥40॥
మమ పృష్ఠగతౌ తౌ చ చన్ద్రసూర్యావివోదితౌ ।
త్వత్సకాశం మహాసఙ్ఘౌ నృసింహావాగమిష్యతః॥41॥
తౌ హి వీరౌ నరవరౌ సహితౌ రామలక్ష్మణౌ ।
ఆగమ్య నగరీం లఙ్కాం సాయకైర్విధమిష్యతః॥42॥
సగణం రావణం హత్వా రాఘవో రఘునన్దనః।
త్వామాదాయ వరారోహే స్వపురీం ప్రతియాస్యతి ॥43॥
తదాశ్వసిహి భద్రం తే భవ త్వం కాలకాఙ్క్షిణీ ।
నచిరాద్ద్రక్ష్యసే రామం ప్రజ్వలన్తమివానలమ్ ॥44॥
నిహతే రాక్షసేన్ద్రే చ సపుత్రామాత్యబాన్ధవే ।
త్వం సమేష్యసి రామేణ శశాఙ్కేనేవ రోహిణీ ॥45॥
క్షిప్రం త్వం దేవి శోకస్య పారం ద్రక్ష్యసి మైథిలి ।
రావణం చైవ రామేణ ద్రక్ష్యసే నిహతం బలాత్ ॥46॥
ఏవమాశ్వాస్య వైదేహీం హనూమాన్మారుతాత్మజః।
గమనాయ మతిం కృత్వా వైదేహీం పునరబ్రవీత్ ॥47॥
తమరిఘ్నం కృతాత్మానం క్షిప్రం ద్రక్ష్యసి రాఘవమ్ ।
లక్ష్మణం చ ధనుష్పాణిం లఙ్కాద్వారముపాగతమ్ ॥48॥
నఖదంష్ట్రాయుధాన్వీరాన్ సింహశార్దూలవిక్రమాన్ ।
వానరాన్వారణేన్ద్రాభాన్క్షిప్రం ద్రక్ష్యసి సఙ్గతాన్ ॥49॥
శైలామ్బుదనికాశానాం లఙ్కామలయసానుషు ।
నర్దతాం కపిముఖ్యానామార్యే యూథాన్యనేకశః॥50॥
స తు మర్మణి ఘోరేణ తాడితో మన్మథేషుణా ।
న శర్మ లభతే రామః సింహార్దిత ఇవ ద్విపః॥51॥
రుద మా దేవి శోకేన మా భూత్తే మనసో భయమ్ ।
శచీవ భర్త్రా శక్రేణ సఙ్గమేష్యసి శోభనే ॥52॥
రామాద్విశిష్టః కోఽన్యోఽస్తి కశ్చిత్సౌమిత్రిణా సమః।
అగ్నిమారుతకల్పౌ తౌ భ్రాతరౌ తవ సంశ్రయౌ ॥53॥
నాస్మింశ్చిరం వత్స్యసి దేవి దేశే
	రక్షోగణైరధ్యుషితేఽతిరౌద్రే ।
న తే చిరాదాగమనం ప్రియస్య
	క్షమస్వ మత్సఙ్గమకాలమాత్రమ్ ॥54॥
ఇత్యార్షే శ్రీమద్్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సున్దరకాణ్డే ఏకోనచత్వారింశః సర్గః